در زندگی نوع بشر همیشه استثنائات وجود دارند.انسان ها از این نظر که دارای استعدادهای متفاوتی هستند نمی توانند مانند هم باشند.آدمی در بخش هایی از استعدادها دارای نبوغ و ذوق است در حالی که ممکن است در بخش های دیگر این چنین نباشد.ابتکار از جمله رفتاهایی است که باعث بروز استعدادهای خاص می گردد.ابتکار نوعی اندیشه ی عملی است که در آن حرف تازه به رفتاری جدید تبدیل می شود که در آن پیشرفتگرایی اساس آن را تشکیل می دهد.

ابتکار در طول حیات آدمی وجود داشته و در این میان تابع زمان و مکان نیز بوده است.شوش در زمان قبل از تاریخ و نیز شوش در مکان آن روز رفتارهایی را می طلبید که برای امروزیان ابتکار محسوب نمی شود.شوش را باید در مکان و زمان خود مورد مطالعه قرار داد.تاریخ گویای آن است که شوش در مقاطع مختلف دارای ابتکارات مهمی بوده که هر یک توانسته آن را به موفقیت های بزرگ نائل نماید.

دیروز: یافته های کاوشگران نشان دهنده ی آن است که شوشی های قبل از تاریخ دارای ذوق فراوان در تولید وسایل برای ادامه ی حیات بوده اند.آن ها با انجام تغییرات بر روی گل های ایجادی و نیز تغییر شکل ظروف توانستند نیازهای خود را به انواع تولیدات کشاورزی رفع نمایند.درست است که امروز این نوع اعمال ابتکار نیستند اما اندیشیدن در این که رفتارهای آن زمان به چه میزان از زمان خود جلوتر بوده اند نشان دهنده ی ابتکاری بودن آن هاست.

به دلایل تاریخی مردم شوش در دو بعد دامداری و کشاورزی از خود رفتارهایی نشان داده اند که قادر به افزایش آن و نیز رفع نیازها نموده است.حملات وحشیانه ی مردمانی از آن سوی مرز ،نشان دهنده ی حسادت های توحشی بود.اگر تفکر مردمان شوش در آن زمان به اندازه ای پیشرفته بود که توانست وضعیت را به جلو پیش برد، رفتارهای مردمان دور از تمدن تنها متوقف کننده ی رفتارهای آن ها در ابعادی از زمان گردید.

تایید تاریخ مبنی بر اینکه بومیان شوش مردمانی متمدن بودند نشان می دهد که ابتکار جوهره ی اصلی آن بوده است.این رسمی علمی است که تمدن تنها با ابتکار و تفکرات حساب شده به دست می آید و تمدن در واقع معلولی از تفکرات سنجیده است و چون شوش قبل از تاریخ بر اساس یافته ها متمدن و مدنیت داشته بنابراین مردمانش نیز مبتکر بودند.

در دوران باستان که گفته ها بسیار است.شوش به عنوان اولین شهر جهان نشانی  از ابتکارات پی در پی مردم برای رسیدن به مدنیت خاص زمان است.این مردم از نظرهای بسیاری مبتکر بودند.شاید پرداختن به تمام موارد میسر نباشد اما به عنوان نمونه می توان به ساختمان سازی اشاره نمود.در آن زمان خانه های مردمان روی زمین از انواع درختان و وسایل جنگلی بود در حالی که بهترین و محکم ترین خانه ها در شوش ساخته می شد.تفکر در باره ی آب و هوا و تغییرات آن در درون خانه ها تنها به ابتکارات مردم بستگی داشت.

ابتکاری مانند ساختن وسیله ای برای داد و ستد در اولین بار به وسیله ی ایرانیان و به تبع آن در پایتخت زمستانی آن رایج گشت.وسایل حمل و نقل آن زمان که تنها به انواع حیوانات محدود می گشت در شوش استفاده از وسایل کمکی مانند انواع درشکه ها ابتکاری مهم به حساب می آمد.استفاده از فلزات برای ساختن وسایل جنگی و خانگی هنوز دارای اثراتی در میان باستان شناسان است.یافته های آن ها موید ابتکاراتی خاص است.

مردم شوش در آن زمان حتی در زمینه ی دفن عزیزان خود ابتکار از خود نشان دادند.گذاشتن جنازه ها در درون تابوت های سنگی که ماندگاری بیشتری داشتند برای اولین بار اجرا شد.یافته هایی که در شوش به دست کاوشگران صورت گرفت و تابوت هایی که امروز تعدادی در موزه ی شوش نگه داری می شوند تایید کننده ی این موضوع هستند.

در دوران اسلامی گرچه ابتکار عمل از مردم گرفته شد و نوعی خموشی ایجاد گردید اما نوشته های تاریخی گویای آن است که بازار شوش بنا به گفته ی مستوفی دارای نشاط و رونق بود.ابتکاراتی که در زمینه ی داد و ستد انجام گرفت شوش را به قطب بازرگانی تبدیل نمود.شوش از این نظر نیز دارای برتری های مهمی نسبت به سایر نقاط بود.

در شوش جدید نیز ابتکاراتی که برای گریز از گرما صورت گرفت حتی خارجی ها را دچار تعجب نمود.در یکی از نوشته های سفرنامه ای با اشاره به گرمای سوزان شوش در تابستان آمده است که مردمانی را یافته که با خیالی راحت در خانه های خود آرمیده اند.در حالی که هوا بسیار گرم و ما در تنگنا بودیم متوجه ی استفاده از کپر برای گریز از گرما بودیم که برای ما جالب بود.

در هنگام حفاری که خستگی بر کارگران مستولی می شد خارجی ها متوجه ی رفتاری عجیب شدند و این را به عنوان ابتکاری جالب در نوشته های خود آوردند.آن ها گفتند که یک باره متوجه ی سرود دسته جمعی کارگرانی شدیم که معنای آن را درک نمی کردیم.اما وقتی توضیحات داده شد متوجه ی تاثیر روانی سرود بر جسم شدیم.

در شوش جدید انواع رفتارها برای گریز از گرما در رودخانه ی شاوور و استفاده از انواع داشته ها برای مردم نوعی ابتکار عمل بود.نبود برق را با انواع فانوس های ماندگار پاسخ دادند.در موردی خاص برای گریز از راهزنان راه جدیدی را کشف کردند.آن ها به جای بحث با راهزنانی که به طور مستمر به شوش حمله می کردند، گودال هایی را حفر می کردند که دارای پوشش های معینی بود و در آن ها وسایل و امکانات خود را مخفی می نمودند.دست یابی به آن برای خود مردم بسیار ساده بود اما یافتن این مکان برای راهزنان امکان پذیر نبود.در یکی از این موارد راهزنی که کمی باهوش بود از صاحبان پرسید که چگونه شما با هیچ شب را به روز و روز را به شب می رسانید.شما واقعا هیچ ندارید؟من باور ندارم.

در اواخر دهه ی چهل انواع ابتکارات در درون مدرسه رایج بود.کشاورزی را رونق دادن برای اولین بار با انواع وسایل جدید در تنها دبستان شوش انجام گرفت و در حالی که این شغل در سایر نقاط سنتی بود در شوش به مکانیزه تبدیل گشت.استفاده از گردش های علمی برای پایداری یادگیری در این دبستان رونق زیادی داشت که بدون شک امری ابتکاری بود.

امروز:ما امروز شوش را بیشتر از اینکه محور ابتکارات بدانیم در چاه های سیاسی مدفون می یابیم.استعدادهای خاص شوشیان بسیار فراوان و متعددند اما زمینه ی آن را نمی یابیم.اگر این محور فعال شود می توان ابتکارات منطقه را در دست گرفت.البته در مواردی که بیشتر جنبه ی درآمدزایی دارد بنگریم افرادی هستند که اقداماتی را انجام می دهند اما این موارد جنبه ی شخصی و منافعی فردی دارند.منظور ما از ابتکارات برای تمام شوش است و معنای منحصر به فرد برای گروه خاصی نیست.

نوشته های افرادی مبتکر در شوش فراوان یافت می شوند اما اشکال کار در این است که دیگرانی که قدرت تصمیم گیری دارند و می بایست از این تفکرات استفاده کنند یا بی سوادند و اصولا از نوشته ها چیزی متوجه نمی شوند مانند کشاورزان و کارگران و یا اینکه اگر مسئول هستند چنان در گرفتارهای های اداری درگیرند که وقت مطالعه ندارند.گرچه تنها خواندن دلیل بر استفاده نیست و فرصت برای هم اندیشی نیز لازم است که در شوش از این خبرها نیست.

ابتکار عمل در گریز از گرما برای شوش یکی از این نوع رفتارهاست که بارها گوشزد شده است اما شهرداری که می بایست به آن توجه کند فاقد قدرت ابتکاری لازم است.کار این نهاد تکرار کارهای گذشتگان است.ابتکار با تغییر همراه است اما متاسفانه نیاز به تغییر در مسئولین نوعی مقاومت ایجاد می کند.

فردا:بدون شک فردای شوش نیازمند به ابتکارات در حد بالایی است.شوش در حال تغییرات ناگهانی است.تصورات مختلف بدون مطالعه در آن رسوخ می کنند.ساختمان سازی بدون مطالعه ی سیستم آب و هوایی و اقلیمی در آن دست انداز ایجاد کرده است.شوش باید در این زمینه تنها با ابتکارات خود شیوه ی ثابت و تقلید کننده را کنار بگذارد و با جانشینی روش های خاص ابتکار عمل را در دست گیرد.

شوش فردا به مرکزی فعال برای ایجاد ابتکارات نیازمند است.باید علمای حرفه ای و دارای ذوق و نظر در این مرکز گرد هم آیند و هر روز روش های تازه ای را در تمام زمینه ها معرفی نمایند.شوش نمی تواند بدون تفکر دنباله روی شهرهای مجاور باشد.نگاه به دیگران تنها تقلیدی مودبانه است.شوش باید به این مهم توجه نماید.کسانی که شوش را به حال خود رها کرده اند ابتکار آن را غرق در دریاها نموده اند.فردای شوش به ابتکارات و بعد از آن اکتشافات و در نهایت اختراعات نیازمند است.

ابتکاراتی که فردای شوش بدان ها نیاز دارد شامل تمام زمینه ها می شود با این توضیح که اولویت بندی و نیز نوبت دهی برای اجرا اصل و اساس باشد.شاید مهم ترین و اصلی ترین ابتکارات باید در زمینه ی فرهنگی باشد.مکانی که می بایست علمای فرهنگ از تغییرات سنتی برای رسیدن به سنت های ابتکاری و مبتکر ساز و کنار زدن موانع سود برند تا بدین سان دست یابی به سایر ابتکارات از جمله یادگیری ،امور اجتماعی، صنعتی،اقتصادی و کشاورزی میسر گردد.