استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: انسان موجودی اجتماعی است . این ویژگی از نظرهای مختلفی قابل بررسی است.اینکه آدمی نمی تواند بدون کنار هم بودن از زندگی خود لذت ببرد به معنای آن است که نیازهای درونی است که جهت زیستن او را تعیین می نمایند.شاید همین خصلت باشد که باعث می گردد تا از سایر موجودات زنده متمایز گردد.ما این موضوع را مهم می دانیم و زمینه ای برای بحث و تبادل نظر به منظور دست یابی به جامعه ی ایده ال قرار می دهیم.آدمی از این نظر که دارای ویژگی های درونی است می بایست دستورات حرکتی خود را از این طریق دریافت نماید.

در این میان کنار هم بودن به تنهایی نمی تواند خصلت انسانی را معرفی نماید.معنایی که از اجتماعی زیستن آدمی برداشت می شود فراتر از وجود فیزیکی است.آدمی قادر نیست که بدون روابط درونی و پاسخگویی به نیازهای اصلی خود از ادامه ی حیات شادمان باشد.این حقیقتی پذیرفته شده است که در بیابان زندگی کردن می تواند موجودیت فیزیکی آدمی را حفظ کند اما اینکه ماهیت او را نیز نگه می دارد یا خیر؟ سئوالی اساسی و معنا دار خواهد بود.

تشکیل جامعه ی انسانی یکی از اساسی ترین تلاش های آدمی برای زندگی عزت بخش توام با رشد و بالندگی است.اینکه بسیاری از انسان ها دست به اقدامات ضد بشری می زنند یا با خویشتن خویش مبارزه می نمایند و در مقاطعی نیز از بین بردن فیزیکی خود را انجام می دهند،انعکاسی از بی تعادلی آدمی در جمع زیستن است.آدمی نمی تواند بدون توجه به جوهره ی بنیادین خود زندگی نماید گرچه می تواند زنده باشد.

جامعه ی انسانی دارای معنا و مفهومی گسترده تر از زنده ماندن است.بسیاری از جوامع با کنار هم نشستن توانستند از خطرات رهایی یابند.رهایی از حملات انواع حیوانات یا بلایای آسمانی و کمک و مساعدت به یکدیگر برای گریز از مشکلات نتیجه ی انواعی از این جوامع بوده و هست اما سئوال اساسی در این است که آیا هر شکل از ادامه ی حیات،انسانی محسوب می شود؟

ما جامعه ی انسانی را تعریفی معین می دانیم که در آن جوهره ی آدمی اساس آن را تشکیل می دهد.به زبان ساده هر جامعه ای نمی تواند انسانی باشد مگر آن که دارای ویژگی های خاصی باشد.اساس این خصلت ها هم درونی است و آدمی نمی تواند از آن ها فاصله گیرد.جامعه ای که در آن این جوهره مورد غفلت قرار داشته باشد تنها موجودیتی را منعکس می کند که زنده ماندن مهم ترین اثرات و خواستگاه آن می باشد.

آدمی از این نظر که آدم است نیازمند به زندگی انسانی است اما در موارد بسیاری  تلاش ها به نتیجه ی مطلوب نمی رسند.عادت کردن به نوع جدیدی از زندگی که مخالف با جوهره ی اصلی و دوری از خصلت های اساسی است، سبکی را معرفی می کند که ناخودآگاه انسان آن را می پذیرد در حالی که حقیقت آدمی در درون آن موجود نیست.انواعی از مشکلات موجود ساخته و پرداخته انسان هایی است که جوهره ی درونی خود را فراموش کرده اند.باید در این زمینه فعالیت های مضاعفی انجام گیرد.

جامعه ی انسانی در وضعیت حقیقی شامل افرادی است که بر اساس آدمیت خود زندگی می کنند.سبک و روش آن ها دوری از خصلت های حیوانی است و بدین سان می کوشند تا نسل های بعدی را نیز تربیت نمایند.غوطه ور شدن در انواعی از ویژگی های تحمیلی و گاه غفلت گونه باعث کشیدن آدمی به سمت غیر خود می گردد.آدمیت آدمی چیزی جدای از درون آدمی نیست و بنابراین آنچه که انسان را از انجام دادن درست کار شادمان می نماید همان انسانیت اوست.

ما جامعه ای را انسانی می نامیم که در آن تمام و کمال خصلت های مخصوص به او نمود یافته و بتواند آرامشی واقعی را به وجود آورد.طمع و فردگرایی برای رسیدن به انواعی از هدف های خاص و بعضا احساسی، آرام آرام آدمی را به سمت متضاد به انسانیت می کشاند و گاه با گذشت زمان جایگزینی برای اصول و مبانی می گردد.باید در این زمینه متوجه ی انحراف آدمی از حیات واقعی او بود و به طور مستمر و ایده آل نسبت به بازگرداندن آن بدون توجه به موانع تصنعی اقدام نمود.این وظیفه ی انسانگرایان واقعی است که جامعه ی غیر انسانی را از مرگ تدریجی نجات دهد.