استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: تفکر انسان با موجودیت او گره خورده است.از زمانی که انسان پا به عرصه ی وجود گذاشت با مشکلات فراوانی روبرو گشت که اکثر آن ها طبیعی و شامل انواعی از رویدادها و رخدادهای  زمانی بود.زلزله یا سیل از جمله ی این موانع بود.در آن زمان آدمی حتی برای پوشش خود مشکل داشت اما با تجربه و تفکر توانست ان را حل و فصل نماید.در این میان آگاهی ها یی ایجاد و به مرور زمان افزوده گشت.

آدمی در پی یافتن راه حل ها از منابع خاصی استفاده کرد که نتیجه ی آن بالا رفتن مستمر دانستنی ها گشت.امروز آنچه انسان می داند با آنچه پدرانش می دانستند قابل مقایسه نیست.مشکلات دیروز بشر به دست انسان مرتفع و اختراعات و اکتشافات که از درون آگاهی ها برخاستند تا حدود زیادی موانع را برطرف نمودند.افزایش تلاش های آدمی منجر به انباشت د انستنی ها گردید اما این دانستنی ها هرگز سازمان یافته نبودند.

تفکر انسان برای استفاده از دانستنی ها منجر به سازمان دهی و نظم آن ها گردید که در اصطلاح علمی"علم" نامیده شد.دانش هایی که به مرور زمان از درون این دانستنی ها تولید شد باعث کاهش آمال و ایجاد انتظار در رسیدن به آسایش و آرامش گردید.دانش حاصل کوشش های انسان هایی است که دل به هنموع بستند و زجر او را عاملی برای کاهش یافتند.دانش ها تولید شدند به این امید که انسانیت به سمت ترفیع خود راحت تر حرکت کند و به سرانجام رسد.

اصطلاح دانش ،همه ی آن چیزی نیست که ما انتظارش را داشتیم.این رویداد که با انواع انقلاب های اجتماعی و علمی همراه گشت و نتیجه ی آن شکل های مختلفی از اختراعات و اکتشافات را به دنبال داشت در مسیرهایی دچار انحراف گردید تا بدین سان بعضی از علمای متعهد و دانشمندان دلسوز از اصطلاح دانش انسانی استفاده کنند.دانشی که هیچگاه ضد بشریت کار برد ندارد و کاملا در خدمت جوهره ی اصلی انسان می باشد.

دانش اسلحه سازی به طور مثال برای دفاع انسان از خود ایجاد گشت و در واقع اختراعی برای کسب آرامش بود اما در ادامه ضد بشر به کار گرفته شد و حتی برای فروش و سود دهی اقدام به جنگ سازی گردید.بنابراین ما این نوع دانش ها را انسانی نمی دانیم و منظور ما از دانش انسانی چنین رویدادی نیست.در علم پزشکی نیز انواعی از دستکاری های ژنتیکی برای تغییر ماهیت آدمی و جایگزینی نوع جدیدی از انسان مصنوعی برای نوع بشر دانش ضد بشری است.

بنابراین نباید هر دانشی را انسانی نامید گرچه دانستنی ها محسوب شوند.به طور مثال اگاهی های یک دزد در چگونگی دزدی را نمی توان دانش انسانی نامید گرچه با زحمت فراوانی در ذهن ایجاد شده باشند.انواعی از رشته های تخصصی نیز نمی توانند دانش انسانی باشند.بر این اساس لازم می آید تا برای تولید دانش انسانی تعریفی انسانی ارائه گردد تا بدین شکل بتوان خوب را از بد تشخیص داد.

جداسازی دانش انسانی از غیر آن کار سختی نیست.دانشی که ضد روحیات انسانی است و با جوهره ی او در تضاد است نمی تواند انسانی باشد.انواعی از روش های تدریس در افزایش معلومات تنها زمانی قابل قبول هستند که به رشد جوهره ی انسانی و تکامل سازی او کمک نمایند.هر دانشی قادر نیست تا ترفیع انسانیت را ایجاد کند و اتفاقا عکس آن صادق است که بعضی از دانستنی ها مانعی بزرگ در رسیدن به رشد و ترقی انسانی هستند.

کشتار،رعب و وحشت،ترور و از بین بردن همراه با تجاوز و وحشی گری به وسیله ی هر دانشی که ایجاد شوند ضد بشری نامیده می شوند.انواعی از روش های تسلط بر جوامع گرچه نشان دهنده ی اندیشه هایی برای شکل گیری هستند اما به دلیل ضدیتی که با انسان و نوع آن دارند قابل قبول نیستند.دانش انسانی دارای ماهیت و هدفی انسانی است و درون سازی برای بهزیستی و احترام به همنوع اساس تشکیل آن را ایجاد می کند.

ما این اصطلاح را بسیار مهم می دانیم و برای آن معیار و ارزشیابی داریم.باید هر دانشی را ابتدا با معیار انسانی بسنجیم و با ماهیتی که آدمیت نامیده می شود در ترازو قرار دهیم،اگر این حاصل به شکلی قابل قبول آمد می توان بر آن تکیه زد و رایج نمود.دانش انسانی وسیله ای مهم و در خدمت انسان است.با این وسیله است که قوه ی تفکر او به کار می افتد و با این کوشش است که آدمی ماهیت خود را متحول کرده به سمت تکامل جهت می دهد.در دانش انسانی تمام آگاهی ها در خدمت نوع بشر و گره گشای مشکلات ایجادی است.

جوهره ی آدمی به طور مستمر به سمت بالفعل شدن انسانیت حرکت می کند و راهی برای نفوذ دانستنی های ضد بشری را به وجود نمی آورد.دانش انسانی را باید رویدادی مهم در شکل گیری دوباره ی جوهره ی از دست رفته ی بعضی از دانشمندان خود بین دانست.دانستنی هایی که راه انحراف را در پیش گرفتند و دانش نامیده شدند اما ما آن ها را تنها با لفظ دانش خطاب می کنیم و آن ها را از نوع انسانی متمایز می دانیم.