استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: فکر تنها یک قوه و توانایی است.اینکه مختص به انسان است یا خیر را نمی توان جدی گرفت.شاید حیواناتی نیز باشند که از قدرت فکر سود برند و مشکلات خود را حل نمایند.ما این موضوع را که تفکر عملیاتی کردن فکر است را اساسی برای بیان مسئله می دانیم.بنابراین میان تفکر و فکر تفاوت وجود دارد.ما فکر را راکد وجودی می دانیم و تفکر را حرکت دهنده آن بر می شماریم.مانند اینکه اتومبیلی را دارا هستیم اما اگر آن را روشن نکنیم دردی از دردهای ما را معالجه نمی کند.تفکر حرکت فکر برای حل مشکلات است که آدمی بزرگ ترین نماد استفاده کننده است.

وقتی انسان استفاده کننده ی فکر باشد باید منتظر رفتارهای انسانی نیز باشیم.به زبان ساده آدمی از این نظر که دارای چنین توانایی است باید با همان ماهیت نیز اقدام نماید.این بدان معنی است که تفکر نمی تواند به هر شکلی ایجاد شود.تفکری که برای رفع مشکلات نوع بشر ایجاد می شوند دقیقا همان هایی نیستند که برتری جویی و قدرت طلبی همراه با سلطه ی بر دیگران را به وجود می آورند.

تفکر انسانی لفظی دقیق برای کاربرد صحیح است.انتظاری که از نتیجه ی تفکر ایجاد می شود آرامش دهنده ی همنوع و جامعه ی جهانی است.در این زمینه است که تفکر تنها برای رفع موانع رشد و تعالی به کار گرفته می شوند تا موجودیت آدمی را از این نظر که آدمی است جلا دهد.باید تفکر را خاص دانست.تفکری که تنها با حل مشکل شخصی برای انبوهی از مردم موانع ایجاد می کند را بایدغیر انسانی نامید.

در این زمینه انواعی از مشکلات و گاه مسائل انسانی در پیش روست.از فقر و عدم امنیت غذایی گرفته تا جنگ و خشونت و وحشیگری که همه ی این ها از ماهیت های ضد انسانی ایجاد می شوند، راه را برای تفکر انسانی هموار می سازند تا بدین سان بتوانند مشکلات را کاهش و حذف نمایند.این قدرت فکر است که می تواند مشکلات را حل کند.کسان دیگری غیر از انسان و موجوداتی فراتر از زمین وجود ندارند تا بتوانند این مشکلات را ردیف کرده و سپس حذف نمایند.قدرت خام فکر در اختیار انسان است اما چگونگی استفاده از آن بسته به ماهیت درونی است.

فکر انسانی باید منجر به تفکر انسانی گردد.در این راه ماهیت سازی اساس مهمی است.کسانی که دارای رشد و تعالی انسانی هستند و قدرت درونی خود را از مسیر حیوانی به سمت انسانی هدایت می کنند در واقع می کوشند تابا تفکر خود مشکلات همنوعان خود را کم کنند.البته این بدان معنی نیست که سایرین نیز بی تفاوت باشند اما این واقعیت را می دانیم که فقر فکری نیز به مرور در بعضی از افراد ایجاد می شوند که قادر به تفکر نمی شوند یا در حداقل شکل خود توانایی آن ها را مدفون می سازند.

فکر انسانی در خدمت انسانیت و ترجیح دهنده ی آن است.با انواعی از فکرها متفاوت است.شاید شکل هایی که توانستند وسایل تکنولوزی تولید کنند را بسیاری تایید نمایند اما اگر ماهیت این نوع از فکر یا عملیات آن در خدمت غیر انسان ها باشند لذا باید در اساس انسانی آن شک و تردید نمود.فکر انسانی وسیله ای قوی و در جهت ترفیع جوهره ی انسانی است.

اگر در جوامع امروز انواعی از تحصیلات یا تخصص ها ایجاد شده است که بدون شک تابع تفکرات نوع انسان در تولید و ایجاد نقش در پیشبرد ظاهری است اما در موارد بسیاری نیز استفاده ی از آن ها راه را به سمتی حیوانی منحرف نموده است.به طور مثال وقتی متفکری در رشته ی پزشکی می تواند درون انسان ها را منحرف نماید یا انواعی از تولیدات توام انسان با حیوان را به وجود آورد،در چنین شکلی است که تفکر ایجادی دقیقا ضد انسانی محسوب می گردد.

ما از این اصطلاح تنها برای نشان دادن دو نوع تفکر انسانی و حیوانی استفاده می کنیم و معتقدیم که هر دو نوع آن در جوامع بشری رایج هستند اما آدمی به اندازه ای در درون آن ها غرق شده است که چاره ای جز نجات دادن خود نمی یابد.به زبان ساده انواع تفکرات ضد بشری در حال شکل گیری هستند که می توانند برتری جویی های نژادی، ملیتی و قدرت طلبی را ایجاد نمایند.

تفکر جنگ افروزی با زیرکی و دقت بالا از هر فردی انتظار نیست.بنابراین ایجاد جنگ های خانمان سوز و چگونگی پیروزی در آن بدون فکر به وجود نمی آیند.این انسان است که با دور شدن از ماهیت انسانی خویش و استفاده از فکر به موفقیت هایی برای سلطه ی بر جهان استفاده می کند.فکر انسانی چنین اجازه ای به انسان نمی دهد که از هر طریقی برای حل مشکلات استفاده کند.باید ماهیتا انسانی و شکل آن ها بر انسانیت استوار باشد.فکر انسانی شامل هر نوع تفکری نمی شود.