استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: برداشت انسان از محیط اطراف خود همیشه مختلف و متعدد بوده است.آدمی از این نظر  که می تواند از وقایع و رویدادها تفاسیر مختلف ارائه دهد،تک است.معنای این عبارت این است که انسان موجودی ادراک کننده و فهیم است.او از آنچه در اطرافش روی می دهند ادراکات مختلفی دارد و این اختلافات نه از باب تفاوت های رویدادی است بلکه در نوع ادراک آدمی است.هر رویدادی برای همه یک برداشت ایجاد نمی کند.گرچه رویداد یکی است اما ادراک متفاوت است.به طور مثال زلزله یک امر طبیعی است اما اینکه چه نوع برداشت هایی از این رخداد شود بسته به نوع ادراکات انسان ها متفاوت می گردد.

درک انسانی به آنگونه برداشت از محیط اتلاق می شود که در کل تابع جوهره و خصلت های انسانی است.این بدان معناست که نوع بشر می تواند از محیط خود برداشت هایی نماید که با خصلت های اساسی آدمی در تضاد باشد.به طور مثال برداشت از وجود فقر در جامعه می تواند متعدد و گاه متضاد باشد.فردی که خود را در برابر فقر و فقرا مسئول می داند تابع خصلت انسانی خویش گشته و می داند که همنوعش نباید در زجر قرار گیرد و بر این اساس برای کمک و یاری او اقدام می نماید.رفتار انسانی بدون شک از فهم انسانی ناشی می شود.

درک انسانی بسیار متفاوت از حیوانی است.شاید برای بعضی ذکر فهم حیوانی مشکل باشد اما ما این را باید بپذیریم که رفتارهای حیوانی بر اساس برداشت های آن هاست.دفاع از فرزند برای یک گربه مادر بدون دلیل نیست.وشاید بعضی برای توجیه حرف خود از واژه ی غریزه استفاده نمایند.ما کاری با واژه شناسی نداریم.هر نامی که باشد نشان دهنده ی درک او از محیط است.احساس خطر برای او کافی است تا مواظب فرزندان خود باشد.

درک انسانی اتصالی به درون آدمی دارد.بدین معنا که آنچه می فهم با خصلت درونی اش در ارتباط کامل است.جداسازی خصلت ها از ادراکات زمینه را برای انواع انحرافات مهیا می سازد.به طور مثال برداشت یک جنایتکار از محیط یا افراد اطراف خود اتصالی حیوانی است و متصل به خصلت توحش گرایی اوست که ابتدا به صورت قوا موجود بوده است اما توجیه قتل برای چنین شخصی کاملا مرتبط به همان خصلت می باشد.

میان درک آدمی و زشد او رابطه ای مستقیم وجود دارد.هر چه آدمی در رشد و تعالی سازی خود موفق تر عمل کند، ادراکات او نیز زلال تر و پاک تر خواهند بود.باید این مهم را اصلی برای رفتارها بدانیم و معتقد شویم که برای ادراکات انسانی تر ترفیع های معنا دار تر لازم می آید.درک از محیط تنها با نگرش اقتصادی و رسیدن به منظور فقط از همین طریق نشان دهنده ی تک بعدی بودن درک وی از محیط می باشد لذا برای رسیدن، توجیهات خود را منطقی و درست می داند گرچه ضد انسانی نیز باشد.

برداشت زیبا از یک منظره در مقابل برداشت زشت از آن تنها نشان دهنده ی تفاوت آدمی است.اختلاف در منظره وجود ندارد.این مثل معروف که ای سیر تو را نان جوین خوش ننماید، معشوق من است آن چه به نزدیک تو زشت است در واقع نشان دهنده ی دو نوع برداشت آدمی است که به صورت مستقیم به درون آدمی و فرمان او وابسته است.درک آدمی تابع آدمیت و عدم آن است.بر این اساس برای ما تعجبی ندارد که اگر فردی یا کشوری دست به خشونت زند و با جنگ و کشتار در صدد رسیدن به منافع خویش باشد.

ما ادراک انسانی را راهی برای رسیدن به صلح و آرامش در جهان امروز می دانیم.ضعفی که در تمدن امروزی حاکم است و ادراکات انسانی را از مسیر خود خارج و به سمت ضدیت خویش به حرکت درآورده است.فهم و درکی که باعث رشد و تعالی آدمی در همه ی زمینه ها می شود وابسته به انسانیت اوست.درک انسانی زمانی معنا دار می شود که در آن آدمیت و انسانیت حرف اول در پوشش دادن را بزند.

درک یا فهم که در واقع نوع برداشت آدمی است عامل اصلی در ایجاد رفتارهای انسانی است.اگر خطر برداشت شد دفاع نیز متجلی می شود گرچه ممکن است خطری وجود نداشته باشد.وجود تنها در نوع ادراک قابل بررسی است.ما برای رشد درک آدمی پیشنهاد تعالی قوای انسانی را می دهیم که از ابتدای تولد انسان قابل اقدام گذاری است.گرچه درک امری فردی است اما می تواند جمعی نیز باشد. هر چه ادراکات انسانی تر شوند اتحاد آن ها در جامعه نیز متجلی تر می شوند.بر این اساس است که درک جمعی را نیز می توان راهی برای سعادت بشر تلقی نمود.