استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: تشکیل نهادهای مدنی برای رفع نیازهاست.گذر زمان و مطالعه ی آن نشان می دهد که آدمی با رشد و پیشرفتی که در جامعه برای خود ایجاد نموده، دست به اقداماتی برای رفع نیازهای جدید زده است.شوش مانند هر شهری از همین قاعده پیروی نموده و در مراحل چهار گانه ی تشکیل خود چنین فعالیتی را داشته است.در مرحله ی اول که چادر نشینی بود. بعد از اتمام دوران باستانی و اسلامی و در موقعیت جدید ، شوشیان به کار دامداری و کشاورزی پرداختند و به دلیل خالی بودن از سکنه تنها در اطراف آن سکنی داشتند . شکلی به نام شهر نشینی وجود نداشت.تاریخ آغاز ورود شوشیان به منطقه ی امروزی کمتر از صد سال است.در مرحله ی کپر نشینی نیز اتفاق خاصی روی نداد و در مرحله ی روستا نشینی که آغازینی بر سکنی گزینی دائمی است تلاش هایی برای ایجاد روابط جدید و رفع نیارها صورت گرفت.اولین اداره ای که در شوش رسما آغاز به کار کرد اداره ی پست بود که علت آن هم گذر نیروهای ارتشی در جنگ جهانی دوم و استفاده از تلگراف برای رساندن پیام بود.

با تبدیل شدن روستا به بخش و سپس شهر و در نهایت شهرستان شکل های جدیدی از ادارات موجودیت یافتند تا بتوانند به مردم خدمت کنند.این گذر زمان برای بسیاری از شوشیان تا به امروز دارای دو بعد رضایتی و نارضایتی است.بدون شک ایجاد بخشداری و شهردای که تقریبا توام با هم بودند و البته کار شهردار را بخشدار انجام می داد مردم به نوعی آرامش رسیدند زیرا تغییر عمده ای در شوش ایجاد شده بود و ارگانی به وجود آمد که پاسخگوی مردم گشت.تصاویر باقی مانده از آن زمان گویای همین نکته است.در آن زمان نارضایتی نیز وجود داشت اما این نارضایتی از ادارات شوش نبود بلکه به دلیل عدم وجود آن ها در شهر بود.اداراتی که در دزفول مستقر بودند و مردم برای انجام کارهای خود مجبور بودند به آن شهر مراجعه نمایند.شاید آخرین اداره ای که تا چندی هنوز در شوش وجود نداشت اداره ی اسناد و املاک باشد که با رضایتی مردم روبرو گشت.

در شوش بعد از انقلاب تشکیل ادارات با سرعت انجام گرفت و مردم از این بابت که مجبور نیستند تا به شهرهای مجاور روند خوشحال گشتند.امروز شوش تقریبا دارای ادارات کاملی است.مردم برای انجام امورات خود نقطه ای را می یابند.از این نظر رضایت موجود است.مردم می دانند که برای پرداخت مالیات یا امور مربوط به آن باید به اداره ای معین مراجعه کنند.در آموزش و تربیت نیز ارگانی خاص وجود  دارد و برتر از همه ی این ها فرمانداری است که نقش  رئیس جمهور در مملکت را بازی می نماید.هر اداره ای که کار مردم را با اختلال انجام دهد باید پاسخگوی فرماندار باشد.این روابط باعث رضایتمندی مردم است.بنابراین وجود ادارات متعدد و زمینه سازی برای رفع مراجعات اصلی است که مردم از آن راضی هستند.جلوگیری از سردرگمی و شناخت مراحل مختلف فعالیت ها و در نهایت امکان پاسخ یابی باعث رضایتمندی مردم است.گرچه این بدان معنا نیست که ادارات شوش کاملند و مردم دیگر انتظاری ندارند.خیر شوش هنوز در ابتدای تحولات اداری است.بسیاری از ارگان های خدماتی در شوش موجود نیستند.هنوز پادگان ارتش یا پایگاه های نیروی هوایی در شوش وجود ندارند.شوش شهری مرزی است و دفاع از آن لازم و همیشگی است.فرزندان شوش گاه مجبورند به شهرهای دور دست برای خدمت سربازی روند در حالی که اگر چنین ارگان هایی در شوش وجود داشت بسیاری قادر بودند تا در آن ها خدمت کنند.

شوش اداره ای به نام فرودگاه یا خدماتی به نام کنسولگری ندارد.مگر شوش مرز نیست.مگر نمی شود از طریق همین مرز به عراق، عربستان، کویت و سایر کشورهای خلیج فارس رفت.اداره ی راه آهن فقط یک ایستگاه است که بسیار دور از شهر و از نظر منافع درآمدی چندان مفید نیست.مانند ایستگاهی گذراست و اتصالی به شهر ندارد.خدمات آن بسیار کم و حتی ناچیز است.کدامین بخش آن صدور بلیط ها را داراست؟سهمیه ی شوشی ها مانند ایستگاه اندیمشک است؟مدت توقف در آن چه مدتی است؟ما از این موارد ناراضی هستیم.ما در شوش تنها نامی از فاضلاب شنیده ایم و همه ی مردم شوش اداره ای به نام آب می شناسند.شاید نامیدن آن را نیز سازمان آب تلقی نمایند.

اگر از کمبودهای ادارات شوش بگذریم که بسیار فراوانند و در دنیای متمدن امروز نیاز اساسی محسوب می شوند، عملکرد ادارات شوش هم هنوز مورد رضایت نیست.شنیده ها و مشاهدات ما نشان می دهد که در کلیه ی ادارات دست یابی به مسئول بسیار مشکل و طاقت فرساست.اگر از فرمانداری یا شهرداری که روز های دوشنبه را به این امر اختصاص می دهند و البته جوابگو هم نیست بگذریم سایر ادارات در مراجعات مردم مشکل ساز می شوند.واژه هایی مانند جلسه است.منتظر باشید.ماموریت است.فرمانداری جلسه دارد.پروژه دارد.رفته بازدید و امثال آن بارها شنیده شده است.در خدمات رسانی نیز کاغذ بازی هنوز در شوش حرف اول را می زند.

انتظار مردم شوش از ادارات رفع مشکلات است.اساس تشکیل ادارات همین است.شاید اتلاف وقت مراجعه کنندگان بدترین حالتی است که در ادارات شوش روی می دهند.در حالی که نمی توان همه ی ادارات شوش را مانند هم ارزیابی کرد و ما معتقدیم که تفاوت قائل شدن، لازم و ضروری است اما خوشرویی تقریبا نایاب است.مردم در برخورد با کارمندان ادارات خود را بدهکار می یابند در حالی که چنین حالتی بدترین شکل ممکن در مانع سازی رشد و تعالی است.انواع هزینه هایی که  تحت عنوان کپی برداری، تحویل عکس، مکاتبات ،گرفتن پرینت، تاییدیه و امثال آن بر مردم تحمیل می شود،نارواست.در بعضی از ادارات شوش حتی برای فرم های رسمی از مردم می خواهند تا کپی بگیرند.در مورد نشستن ها یا حضور بدون خستگی هم داستان هاست.بعضی از ادارات گویی زندانی درست کرده اند و در پشت میله ها مردم را قرار می دهند تا حرف بزنند.

بعضی از کارگزاران در اتاق هایی با کولر سردکننده یا بخاری گرم کننده نشسته اند و مردم زیر آفتاب سوزان یا سرمای شدید و در مواردی زیر باران منتظر انجام کارهای خود هستند.چند در صد کارمندان ادارات شوش بومی یا ساکن شوشند؟مسئولین آن ها چطور؟این ها نارضایتی است.درست است که در همان مقطع و از ترس اینکه مبادا مخالفت شود کلامی نمی گویند اما در درون ،شکوه های بسیاری دارند.همه چیز ما از مردم است.ادارات بدون مردم موجودیتی ندارند.گاه برای دسترسی به اطلاعاتی مردم را به این سو و آن سو می فرستند.گاه آدرس های خاصی می دهند تا فقط در آنجا مراجعه کنند.این برای ما زیان آور است.نارضایتی از ادارات بدترین ضربات را بر پیکره ی مردم سالاری وارد می کند.شاید کوتاه ترین کلام این باشد که مردم از موجودیت ادارات راضی هستند اما از چگونگی خدمات رسانی چندان راضی نیستند و البته در این زمینه می توان میان انواعی از ادارات تفاوت قائل شد.نشست های تخصصی و روانشناسانه برای رفع این مشکل پیشنهادی است که می شود.