استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: یادگرفتن و یاددادن یکی از عمده فعالیت های شهرهای پیشرفته است.جامعه ای که خود را نیازمند به یادگیری بداند در درون خود نوعی پیشرفت را خواهان است که در نهایت منجر به ایجاد تحولات اجتماعی و تعالی انسانی می گردد.این حقیقت که دانایی توانایی است ما را به سمتی هدایت می کند که تصور کنیم که این فعالیت ضرورتی غیر قابل انکار باشد.شوش در این زمینه دارای داستان های مفصلی است.انواعی از خرده فرهنگ ها در آن جاری هستند که به خودی خود آموزش را با مشکل مواجه می کنند.دانستنی های ما نشان می دهند که تلاش های بسیار اندکی در این زمینه صورت گرفته که حاصل آن ماندن بر بسیاری از باورهای غلط تاریخی و تصورات ناصحیح اعتقادی است.انواع آموزش های شوش محدود به رسمیت هاست و در این زمینه هیچگونه امیدی به تغییر سازی ایجاد نگردیده است.مردم شوش توانایی های فراوانی دارند اما این فقط استعداد است و باید بارور شود.

مردم باید بیاموزند که مسئول شهرشان هستند.منفعت طلبی در این شهر بیداد می کند.نمونه های بسیاری از این بی آموزشی ها را می توان در سطح شهر یافت.انواع موانع در خیابان ها دقیقا نشان دهنده ی عدم دانایی است.خیابان های متعدد شوش به وسیله ی میوه فروشان اشغال شده و هر کسی خود را در این راه بی تقصیر می داند.اگر مردم آگاه به وضعیت باشند و حقوق خود را درک کنند خود وارد میدان می شوند و با نخریدن از ماشین های میوه فروش یا گاری های مزاحم آن ها را برطرف می کنند.در این زمینه فقر فرهنگی بیداد می کند.مردم شوش نیازمند به آموزش های علمی هستند.این نیاز خصوصا در مکان هایی که جنبه ی عمومی دارد بیشتر است.اینکه راکب موتوری خود را چنان بی قید می پندارد که به خود اجازه می دهد تا در پارک های تفریحی شهر جولان دهد نوعی فاجعه ی آموزشی است.

انواعی از مصرف کنندگان قلیان دقیقا در مکانی که نباید باشند وارد می شوند.جوانان بی اطلاعی که در میدان پاک تفریحی با انواعی از دودها مزاحم خانواده ها می شوند.باید آموزش داد و کسانی را که علی رغم دانایی دست به اعمال خلاف می زنند از راه های دیگری ساخت.این بی اطلاعی گاه رنگ اعتقادی نیز می گیرند.نذرهایی که در سطح شوش اجرا می شوند بیشتر از اینکه کمک دهنده باشند مزاحم شونده هستند.انواع نوشیدنی ها و  شربت های دست ساخت و بستن خیابان ها برای دادن آن ها به اتومبیل ها واقعا تعجب برانگیز است.مگر نذر با رانندگان مورد قبول قرار می گیرد؟مردم نیازمند آموزشند.باید توجیه شوند که چنین کارهایی شهر را کثیف می کند.این کار پسندیده را می توان در مکان هایی دیگر با نظمی خاص انجام داد.

در مورد انواع فعالیت های مدنی نیز مردم شهر در وضعیت مناسبی نیستند.باید آن ها را آگاه ساخت.به طور مثال در مراسم عروسی به چه دلیل ابتدا مردان شام صرف می کنند و سپس زنان از این میهمان نوازی برخوردار می شوند؟ این چه تصور غلطی است؟چه تفاوتی میان مرد و زن در این زمینه است؟در خیابان ها هم ماشین های عروس همراه با مردمان آن راه را بر مردم سد می کنند.چه کسی این حق را به شما داده است؟ اگر صدای بوق ها برای شما خوش آیند است برای بیماران قلبی زهر محسوب می شود.مردم باید آگاه شوند که حق برگزاری مراسم خود را در هر مکانی ندارند.بسیاری نمی دانند که دارای حد و حدود هستند.در مورد بیماری ها هم آموزش نقشی مهم دارد.مردم شوش نوعی بی اطلاعی را در مورد داروها تجربه می کنند.هر نوع دارویی را مصرف می کنند و گاه خود پزشک می شوند.باید این مهم را درک کنند که هر دایره ای به تخصص نیاز دارد.درتشکیل خانواده این مسئله در شوش بسیار حیاتی است.کسانی که تنها به دلیل نیازهای طبیعی دست به این کار می زنند از انواع ناملایمات رنج می برند.

تجربه ی ما نشان می دهد که کوشش هایی در این زمینه صورت نگرفته است.ابزارهایی مانند هنر و تئاتر، رادیو و تلویزیون، سخنرانی های جذاب، فیلم های خاص،سینما،گردهم آیی های سنتی مانند فاتحه خوانی ها و انتقال نظرات علمی به آن ها قادرند تا وضعیت را مطلوب نمایند.ما که معتقد به آموزش هستیم هنوز نمی دانیم که در شوش کدامین ارگان دولتی این مسئولیت را بر عهده دارد؟اگر شوش به اندازه ی هیئت های مذهبی دارای گروه های آموزشی بود بدون شک جایگاهی عالی در میان مردمان ایران برای خود ایجاد می کرد.ما حتی در این مورد نیز فقر آموزشی را لمس می کنیم.انواعی از رفتارهای نادرست در مراسم محرم و اعیاد نیز مشاهده شده است.شوش در زمینه ی آموزش دهی موفق نبوده است.نیاز امروز شوش تغییرات زیر بنایی در تصورات و تفکرات مردم برای بهزیستی و پیشرفت خواهی است.این مهم تنها با زمینه سازی برای یادگیری میسر می شود.