ازدواج ماندگار و حقیقی ازدواجی است که شاکله آن بر اساس عشق و محبت شکل گیرد و تداوم یابد. حق تعالی هم برای این منظور، اکسیر اعظم و گوهر گرانبها و با ارزش محبت را در نهاد زن و مرد قرار داده است. «مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُون [روم/۲۱] از شگفتی های خدا این است که از جنس خودتان برای شما جفتی آفریده که کنارش آرمیده و لطف و دوستی بین شما برقرار کرده که برای مردم متفکر خود از آیات بزرگ محسوب می‌شود.»

لذا زن و شوهر برای رسیدن به آرامش و گرم شدن کانون خانواده و تحکیم آن، می ‏بایست این امر فطری را نسبت به یکدیگر ابراز کنند تا رابطه دوستانه و صمیمانه آنان بیش از پیش برقرار شده و جلوی اصطکاک‌ها و بد اخلاقی‌ها گرفته شود.

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: «کُلَّمَا ازْدَادَ الْعَبْدُ إِیمَاناً ازْدَادَ حُبّاً لِلنِّسَاء[۱] هر چه ایمان انسان کامل‌تر باشد، به همسرش بیش‌تر اظهار محبت می‌نماید».

امام رضا (علیه السلام) نیز در این زمینه می‏‌فرمایند: «وَ اعْلَمْ أَنَّ النِّسَاءَ شَتَّی فَمِنْهُنَ‏ الْغَنِیمَةُ وَ الْغَرَامَةُ وَ هِیَ الْمُتَحَبِّبَةُ لِزَوْجِهَا وَ الْعَاشِقَةُ لَه‏[۲] بدان که زنان گوناگونند، برخی از آنان دستاوردی گران‌بها و تاوان [رنج های آدمی] هستند و این زن کسی است که به شوهرش محبت می‌کند و عاشق اوست».

نکته مهم در این میان ابراز و بیان این محبت نسبت به همسر است. در واقع گرچه محبت یک امر قلبی است، منتها نباید به این محبت قلبی اکتفا کرد، بلکه لازم است آن را در قالب بیان و رفتار، بروز و ظهور بخشید تا بتوان دستاورد لازم را از آن به دست آورد. نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در این راستا می‌فرمایند: «قَوْلُ‏ الرَّجُلِ‏ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی‏ أُحِبُّکِ‏ لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً [۳] این گفتار مرد به همسرش که من تو را دوست دارم، هرگز از قلب زن بیرون نمی رود».

نمونه بارز یک زندگی پر از عشق و محبت را می توان در ازدواج امیرالمومنین با حضرت زهرا (علیهما السلام) مشاهده کرد. ازدواجی که با شاخصه‌های سادگی، بی آلایشی، کم بودن جهیزیه و مهریه آغاز شد و با مهرورزی و عشق تداوم یافت.

امیر المومنین (علیه السلام) درباره زندگی خویش با  حضرت فاطمه (علیها السلام) می فرمایند: «کُنَّا کَزَوْجِ‏ حَمَامَةٍ فِی أَیْکَة[۴] من و زهرا (علیها السلام)  بسان دو کبوتر در آشیانه‌ای بودیم». عشق و علاقه قلبی این شوهر و همسر چنان صفایی به خانواده بخشیده بود که علی (علیه السّلام ) وجود فاطمه (علیها السلام) را تسکین قلب خود می دانست و می فرمودند: «فَوَاللَّهِ مَاأَغْضَبْتُهَا وَ لَاأَکْرَهْتُهَا عَلَی أَمْرٍ حَتَّی قَبَضَهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیْهِ وَ لَاأَغْضَبَتْنِی وَ لَاعَصَتْ لِی أَمْراً وَ لَقَدْ کُنْتُ أَنْظُرُ إِلَیْهَا فَتَنْکَشِفُ عَنِّی الْهُمُومُ وَ الْأَحْزَانُ[۵] «هیچ گاه فاطمه (علیها السلام) از من نرنجید و او نیز هیچ گاه مرا نرنجانید، او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت، در هیچ امری قدمی بر خلاف میل باطنی من بر نداشت و هر گاه به رخسارش نگاه می کردم، تمام غصه هایم برطرف می شد و دردهایم را فراموش می کردم».

در روایتی دیگر آمده است: «در صبح یکی از روزها علی (علیه السّلام) به فاطمه (علیها السّلام) گفت: آیا طعامی برای خوردن داریم؟

خانم فرمودند: نه، به حقّ خدایی که پدرم را به نبوّت و پیامبری گرامی داشت و تو را به وصایت و جانشینی او، چیزی در خانه نداریم و دو روز است که چیزی نخورده ‏ایم و مقدار کمی غذا در خانه بوده است که آن را هم برای تو و فرزندانمان اختصاص دادم و خود از خوردن آن خودداری نمودم. علی (علیه السلام) فرمودند: ای فاطمه! چرا مرا آگاه نکردی تا غذایی تهیّه کنم؟ خانم پاسخ دادند: «یَا أَبَاالْحَسَنِ إِنِّی لَأَسْتَحْیِی مِنْ إِلَهِی أَنْ أُکَلِّفَ‏ نَفْسَکَ‏ مَا لَاتَقْدِرُ عَلَیْهِ [۶] ای ابو الحسن! من از خداوند شرم دارم از تو چیزی بخواهم که قدرت بر تهیّه آن نداشته باشی‏».

کم توقعی همسر، تعاون و کمک در کار خانه، با احترام صدا زدن، ایثار و فداکاری برای یکدیگر و...[۷] نمونه های دیگری از مصادیق مهر و محبت این دو انسان کامل می‌باشد و این‌گونه خانه علی و زهرا (علیهما السلام) علی رغم همه مشکلات، سختی‌ها و مصائبی که وجود داشت، اما مشحون از آرامش و صمیمیت بود و باعث می‌شد که آن گرفتاری‌های مادی دیده نشود و همین امر یک الگوی زنده برای زندگی مشترک بین زوجین خواهد بود.

پی نوشت:

[۱]. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی‏، بحار الأنوار (ط- بیروت)، ج۱۰۰، ص۲۲۸، ناشر: دار إحیاء التراث العربی، مکان چاپ: بیروت‏، ۱۴۰۳ ق‏.

[۲]. نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، ج۱۴، ص۱۶۱، ناشر: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام)‏، مکان چاپ: قم‏، ۱۴۰۸ ق.‏

[۳]. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏، الکافی(ط- الإسلامیة)، ج۵، ص۵۶۹، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، مکان چاپ: تهران‏،۱۴۰۷ ق‏.

[۴]. میبدی، حسین بن معین الدین، دیوان أمیر المؤمنین (علیه السلام)، ص۸۶، ‏دار نداء الإسلام للنشر، چاپ: قم‏.

[۵]. اربلی، علی بن عیسی‏،کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط- القدیمة)، ج۱، ص۳۶۳، مکان چاپ: تبریز، ۱۳۸۱ ق‏.

[۶]. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی‏، بحار الأنوار (ط- بیروت)، ج۴۳، ص۳۳۰، ناشر: دار إحیاء التراث العربی، مکان چاپ: بیروت‏، ۱۴۰۳ ق‏.