استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: سبک معماری و چگونگی ساخت هر شهر معرف آن به دنیای خارج از خود است.به طور مثال شهرهای تاریخی دارای سبک های معماری خاصی هستند و نیز شهرهایی که از نظر اقلیمی ویژه می باشند برای گریز از سختی ها سبک هایی را انتخاب می کنند که بر اساس آن بتوانند آسایش خاطر داشته باشند.جدای از همه ی اینها تفاوت ها در میان شهرها و کشورها بدون شک تابعی از موارد خاص است که سبک معماری یکی از آن هاست.این مهم حتی در درون شهر ها نیز دارای مفهوم است.برای توضیح بیشتر زیارتگاه ها در شهر دارای نوعی معماری است که ساختمان های دولتی فاقد آنند.البته این بدان معنی نیست که کار ساختمان های جدید درست یا مورد تایید است بلکه نشان دهنده ی نوع نگاه به ساختمان سازی است.

شوش از نظرهایی بسیار درهم است.از یک طرف وجود آثار تاریخی آن را به شهری باستانی تبدیل نموده که در جهان خارج دارای مشهوریت است و از طرف دیگر شهری مذهبی است که وجود بارگاه دانیال پیامبر(ع) آن را ویژه نموده است.وقتی شهری با این همه داشته دارای قدمت و تاریخ است بدون شک باید تابعی از معماری آن نیز باشد.ما از این بابت کاملا احساس عجز می کنیم.نمیدانیم که شهر ما در کدامین سبک معماری فعال است و اصولا نظام مهندسی ساختمانی ما تا چه میزان بر این محورها فعالیت می کند؟وجود قلعه ی باستانی دارای سبکی خاص است.گنبد خاص دانیال پیام آور نوعی ساختمان سازی است.گرمای سخت و طاقت فرسا برای شوشی ها نوعی ساختمان سازی ویژه را می طلبد.درست است که وسایل خنک کننده ی امروز تا حدودی پاسخگوی گرماست اما نمی توان با استفاده از شرایط اقلیمی از مصرف بی رویه برق جلوگیری کرد؟

معماری شوش بدون نظم است.دو طبقه و چند طبقه سازی به جای اینکه معرف شوش باشد معرف خودکامگی هاست.منفعت طلبی برای رسیدن به خواسته ها و پاسخ سریع یابی برای کمبود ساختمان های زندگی است.در شوشی که این همه امکانات زیست محیطی دارد وجود طرح مهر تنها نوعی نگرش غیر عاقلانه است.ما از وجود سبک های جدید در شوش ناراضی هستیم. در این میان حفظ بافت قدیمی شوش بسیار ضروری است.باید اطراف حرم دانیال را همانطور که نشان دهنده ی مقبره ی پیامبر است در جای خود نگه داشت.شوش باید به دو بخش شوش قدیم و شوش جدید تقسیم شود.سبک شوش قدیم تابعی از نگرش های ترسیمی گذشته و شوش جدید که البته در توضیحات ساختمان های تازه تلقی می شوند با سبک های مهندسی تازه ساخته شوند.

سبک های تابستان سازی باید در شوش اجرا شوند.بازارهای سرپوشیده خصوصا در اطراف دعبل خزائی و نیز خیابان چهار دستگاه امری ضروری است.ما با سبک گنبد سازی موافقیم و معتقدیم که این امر بافت تاریخی شوش را حفظ خواهد نمود.نارضایتی از سبک های طراحی شده در مهندسی ساختمان تنها ریشه ی باستانی شوش را از بن بر می کند.ساختن هتل هایی به سبک سنتی و نیز استفاده از امکانات بیشه زاری شوش برای انعکاس وضعیت اقلیمی برای ما راهبردی است.سبک معماری شوش سردرگم امروز و دیروز و شاید در هیچ کدام باشد.سبک معماری انواعی از مغازه ها و امکانات تفریحی و جهانگردی در شهری با این همه ابهت ،نشان دهنده ی فقر فکری و فرهنگی از نوع نگرشی است.باید دوباره کار کرد.مردم متعصب و دوست داشتنی شوش باید بار دیگر انواعی از سبک های تاریخی خود مانند کپرها را با نمودهای بهتر در تفریحگاه ها مشاهده کنند.باید از ابزارهای قدیم با نگرش تازه سود برند و دنیایی جدید در ایجاد تفکرات و تقدمات داشته باشند.فرهنگ شوش با سبک معماری بهتر معرفی می شود.شاید یکی از راه های جلوگیری از تشنج های فرهنگی همین معرفی سبک های قدیمی باشد.ما که از وضعیت معماری شوش نه تنها ناراضی که سردرگمیم.نمی دانیم شوشی های متخصص در کدامین مکان در حال مشاهده ی مرگ فرهنگی معماری خویشند؟

باید در این موضوع دوباره کاری شود.متخصصین معماری در سبک های متنوع وارد میدان شوند.از تاریخ در ساختمان سازی استفاده شود.فرهنگ به عنوان جزئی جدا ناپذیر در این میان خودنمایی کند.شوش با وجود تنوع فرهنگی دارای یکپارچگی خاصی است.مردمی که در یکسان سازی خرده فرهنگ ها مثال زدنی هستند.عشایری نگریستن به سبک های معماری نوعی یکپارچه سازی فرهنگی است.باید این مهم درک شود که ساختمان سازی های جدید تنها نسل ها را از ماهیت واقعی خود دور می کند.شاید روزی برسد که دیگر اثری از ماندگاری های فرهنگی شوش باقی نمانده باشد.معماری شوش دلسرد کننده است.این هشداری است جدی برای کسانی که هنوز امیدوار به بازنگری هستند و البته اثری از آن نیافته اند.

تصویری قدیمی از حرم حضرت دانیال نبی (ع) در شوش