قیمت برنج ایرانی از بهار امسال روندی افزایشی به خود گرفت؛ بسیاری از دست اندرکاران بازار و مسئولان در آن برهه عنوان می‌کردند که با آغاز فصل برداشت و عرضه محصول داخلی به بازار، برنج ارزان خواهد شد.

اما این پیش بینی محقق نشد و شرایط بازار برنج بویژه در تهران به گونه‌ای شد که بسیاری از مسئولان به آن اعتراض کرده و اوضاع قیمتی را در این شهر غیرطبیعی خواندند. گزارش‌های میدانی نیز حاکی از آن بود که قیمت برنج ایرانی در بازار تهران بدون هیچ ضابطه و منطقی همچنان در حال افزایش است.  ضمن اینکه گزارش دوره ای بانک مرکزی از تغییرات قیمت ۱۱ گروه کالایی در هفته منتهی به ۱۹ شهریورماه ۹۵ نشان حاکی از آن بود که طی یکسال گذشته، قیمت برنج ۴۶.۹ درصد افزایش یافته است.

در همین ارتباط دبیرانجمن برنج درباره علت عدم کاهش قیمت برنج در تهران علیرغم شروع فصل برداشت به مهر گفت: قیمت برنج در شمال کشور نسبت به دوماه قبل کاهش یافته است و یک نفر باید پاسخگو باشد که چرا در این شرایط قمیت در تهران این همه افزایش یافته است.

جمیل علیزاده شایق با بیان اینکه سالیان سال است که در اوایل مردادماه و با آغاز فصل برداشت قیمت برنج کاهش پیدا می‌کند، اضافه کرد: حدود ۹۰ درصد از سطح زیرکشت برنج (۵۰۰ هزارهکتار) در دو استان گیلان و مازندران است و بنابراین با آغاز فصل برداشت و عرضه محصول به بازار قیمت‌ها افت می‌کند چراکه همه تولید این مناطق در محدوده زمانی کوتاهی وارد بازار می‌شود و آن را اشباع می‌کند.

به گفته شایق تا عید امسال، تفاوت قیمت بین مراکز تولید و عرضه چندان زیاد نبوده و حدود ۱۰ درصد بوده اما از نوروز ۹۵ این اختلاف بسیار چشمگیر شده است.

دبیرانجمن برنج با انتقاد از عملکرد دستگاههای نظارتی درا ین زمینه تصریح کرد: مسئولان باید پاسخگوی این باشند که چرا اجازه می دهند این همه در حق مصرف کنندگان اجحاف شود.

براساس این گزارش درحالی‌که برخی مسئولان و کارشناسان دستگاه‌های نظارتی را در این زمینه مقصر اعلام کردند، سازمان حمایت مصرف کنندگان وتولیدکنندگان  گرانی برنج را ناشی از کمبود تولید و نبود عرضه کافی به بازار عنوان و اعلام کرد: هشدارهای لازم را در این زمینه به وزارت جهاد کشاورزی داده است.

البته مسئولان وزارت جهادکشاورزی نیز استدلال سازمان حمایت را رد کرده و اعلام کردند: مشکلی در تولید وجود ندارد و اگر برنج عرضه نمی‌شود ربطی به آنها ندارد.

نکته مهم در این میان، پاسکاری دستگاه‌های دولتی به یکدیگر و ناتوانی دستگاههای مسئول در تنظیم بازار است، مساله‌ای که باعث شده مصرف کنندگان آسیب زیادی ببینند. طبق قانون، وزارت جهاد کشاورزی، مسئول تنظیم بازار برنج است.

بدیهی است تاخیر دستگاه‌های مسئول در ورود به تنظیم بازار برنج مهم‌ترین دلیل آشفتگی این روزهای بازار آن است؛ بر همین اساس به نظر می‌رسد مسئولان وزارت جهاد باید در راستای عمل به وظیفه قانونی خود، با در نظر گرفتن منافع برنجکاران شمال که هم اکنون در حال برداشت برنج داخلی هستند، میزان حساب شده ای از ذخایر برنج را  در بازار عرضه کند تا نه برنجکاران شمالی از کاهش غیرمنطقی قیمت متضرر شوند، نه مصرف کنندگان با قیمت های بی ضابطه فعلی تحت فشار قرار گیرند. با عرضه میزان حساب شده برنج در بازار، قیمت بطور طبیعی کاهش خواهد یافت. البته میزان این عرضه نیز نباید به گونه ای باشد که کاهش قیمت شدید باشد و برنجکاران شمال را با زیان روبرو کند. 

برخی کارشناسان معتقدند وزارت جهادکشاورزی از زمانی که مسئولیت تنظیم بازار محصولات مختلف کشاورزی را برعهده گرفته، نتوانسته تعادلی منطقی میان حمایت از تولید داخل و حمایت از مصرف کنندگان برقرار کند و همواره منافع مصرف کنندگان را به بهانه حمایت از تولید داخل، قربانی ناتوانی خود کرده است.  

در این راستا دبیرانجمن برنج با بیان اینکه سپردن وظایف تنظیم بازار به وزارت جهاد کشاورزی کار اشتباهی بود که انجام شد، به خبرنگار مهر گفت: صحبت‌های مسئولان سازمان حمایت نیز شانه خالی کردن از زیربار مسئولیت‌هایی است که آنان بر عهده دارند.

شایق اضافه کرد: مسئولان، خود اذعان دارند که مقداری برنج به صورت غیررسمی و قاچاق وارد کشور می‌شود، ۲ میلیون و ۲۰۰ هزارتن نیز میزان تولید این محصول در سال‌جاری است، وزارت جهاد نیز اجازه واردات حدود ۸۰۰ هزارتن از آن را به کشور می‌دهد بنابراین مشکل کمبود برنج نیست.

وی افزود: واقعا چرا مسئولان متوجه نمی‌شوند وقتی قیمت برنج در مراکز تولید با مراکز عرضه این همه اختلاف دارد بدین معناست که اتفاقی درشهرهای بزرگ درحال رخ دادن است و باید این مشکل را حل کرد؟

رئیس انجمن برنج کشور تاکید کرد: برای حل مشکلات ایجاد شده در بازار برنج، وزارت جهاد کشاورزی بعنوان مسئول تنظیم بازار باید از شرکت بازرگانی دولتی ایران بخواهد که در این ماجرا جدی‌تر ورود کند و وظیفه خود را انجام دهد.

شایق تصریح کرد: وزارت کشاورزی باید بررسی کند در نقاط مختلف چه میزان ذخیره برنج داخلی و خارجی وجود دارد سپس  به درستی آن‌ها را توزیع کند و به وظایف تنظیم بازاری خود عمل نماید.

باید دید طی روزهای آینده واکنش دولت به شرایط پیش آمده چه خواهد بود و وزارت جهاد کشاورزی چه تمهیداتی را برای تنظیم بازار اتخاذ خواهد کرد؟ آیا این وزارتخانه می‌تواند بازار برنج را به گونه‌ای تنظیم کند که هم باعث رضایت مصرف کننده شود و هم کشاورزان آسیب نبینند؟ اقدامی که تاکنون موفق به انجام آن نشده است.