استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: رسم و عادت دو کلمه ی تکمیل کننده ی یکدیگرند.زندگی اجتماعی عامل مهم این دوست و آدمی از این نظر که دارای تعاملات بسیاری است گاه مجبور به انجام عملیاتی می شود که با گذشت زمان به شکل عادتی در می آیند و زمان بیشتر برابر با رسوخ بیشتر می شود.مراسماتی که آدمی با توجه به نیازهای دیگر ایجاد می کند دست پرورده ی خود اوست و زمانی نیز تقلید از پدران عامل استمرار آن ها می شود.با گذشت زمان و افزایش رشد و تعالی آدمی بسیاری حذف و باردیگر رسومات دیگری جایگزین می شوند .مخلوط مراسم با انواعی از تعصبات و احساسات و گاه از عواطف باعث ماندگاری می گردد به شکلی که ترک آن ها موجب مرض می شود.

گرچه زندگی اجتماعی فردگرایی نیست و آدمی مجبور است تا با نفس خود کنار آید و با مجموعه زندگی کند و به زبان ساده نمی تواند در جامعه باشد بلکه باید با آن زندگی نماید لذا انواعی ار رسم ها را پذیرا می شود و با علاقه یا غیر آن در ایجاد و استمرار مداخله گر می شود.ما مراسم اجتماعی را امری طبیعی می دانیم و وجودشان را منافات با جامعه نگری نمی دانیم اما انواع آن ها را از نظر ماهیت انسانی به دو شکل قابل قبول می دانیم.رسوماتی که انسانی هستند و بر اساس درون آدمی و همتراز با ویژگی های آدمی ایجاد و استمرار می یابند و مراسماتی که با انسانیت هماهنگ نیستند و گاه تا بدان حد پیش می روند که ضد بشری نیز می شوند.بنابراین می توان مراسم را به دو نوع مشخص انسانی و غیر انسانی تقسیم بندی نمود.

اساس مراسم انسانی برای پیشبرد کارهاست.شادی و شادمانی و نیز سرزنده بودن را به وجود می آورد و می کوشد تا در مسیر رشد و تعالی حرکت نماید.مراسم انسانی بدون توجه به جوهره ی انسانی نمی تواند موفق عمل کند.به طور مثال مراسم عروسی باید با نگرش انسان دوستی و تلاش برای تولید نسل سالم باشد.اگر هر نوع رفتاری قابل قبول باشد انسانی نامیده نمی شود.مراسم عروسی باید یاری دهنده ی زوج های جوان برای تربیت و تحول نسل ها باشد.انواعی از سروصداهای کاذب یا داد و ستدهای غیر ضروری نه تنها از آن،بعد انسانی خارج نمی شود بلکه زیان دهی موثری بر عملکردهای آینده نیز دارا می باشد.در مراسم عروسی به عنوان یکی از نیازهای آدمی برای تولید نسل باید آینده نگری و احترام به انسانیت وجود داشته باشد.شاید مهم ترین آن ها مواظبت از رفتاهای مزاحم ساز باشد.

در انواع دیگری از مراسم از جمله ترحیم باید انسانیت اساس رفتارها گردد و دلجویی برای ماندن و ادامه دادن زندگی سالم و فارغ از غم و اندوه،لازم و ضروری است.بسیاری از عواطف استفاده می کنند و به جای زدودن غصه ،افراد داغ دیده را بدتر از پیش می نمایند.انسانیت ایجاب می کند که در چنین مراسمی همدرد باشیم.اگر دردها تقسیم شوند فشارها نیز کاسته می شوند.

مراسم انسانی تنها با ارزش آدمیت قابل ارزیابی است و غیر آن برای متفکران و عاقلان غیر انسانی نامیده می شوند.مراسم انسانی رشد دهنده ای مهم در تعالی سازی و تکامل اندیشی است. شاید نگاه به مراسم برای بعضی تنها دور هم جمع شدن باشد که البته هست اما استفاده ی از آن بسیار مهم تر از جمع گردیدن می باشد.باید رشد انسانی از طرق مختلف از فرد به فرد و از گروه به گروه منتقل گردد تا زمینه ی پیشرفت بیشتر انسانی را مهیا سازد.

ما مراسم را از این نظر که تکمیل کننده و اجرا کننده ی خواسته ها و نیازهاست را امری طبیعی می دانیم اما معتقدیم که می توانند به رشد جامعه کمک کنند کمااینکه قادرند تا موانعی بزرگ بر سر راه پیشرفت انسانی گردند.مراسم تنها با توازن های انسانی قابل قبولند و این حقیقت که آدمی می تواند از این طریق رشدی سریع تر یابد را باید اساسی برای کوشش ها در نظر گرفت.مراسمی که در آن همنوع خواهی و دوری از زیان رسانی و زمینه سازی برای حرکت های منطقی و استدلالی و کوشش برای بالا کشیدن و تبدیل توانایی های خاص به عمل و ایجاد افق روشن بر ای نوع بشر نمودن را به دنبال داشته باشند.

انسانیت و انسان بودن در آن بهترین ملاک برای ادامه است و استمرار آن به صورت کاری متفکرانه و عاقلانه مورد انتظار می باشد. در چنین شکلی است که آدمی عمدا مراسم انسانی را شکل می دهد تا زمینه ها را برای رشد بیشتر نماید.از عادت دادن های بی فکرانه به دور نگه می دارد و می کوشد تا آدمی را به اوج نزدیک تر نماید.باید این فکر که مراسم قادر است تا انسان را به تکامل بکشاند را امری مهم بدانیم و مراسم انسانی را از غیر آن جدا سازیم.