استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: شوش به دلایل بسیاری دارای زیارتگاه های متعددی است.جنبه ی دینی قضیه شاید مهم ترین تاثیر را بر شناخت این زیارتگاه ها داشته باشد.مردمی معتقد که با حفظ احترام به بزرگان و سادات و نیز ائمه در تلاشند تا نوعی سپاسگزاری را منتقل نمایند.

از مقبره ی حضرت دانیال که مشخص ترین زیارتگاه های شوش تا دورترین و ناشناخته ترین آن ها می توان موضوعاتی را مطرح کرد که در دو قالب رضایت و نارضایتی قرار می گیرند.برای ما که منطق و دلیل یابی مهم ترین راه برای شناخت می باشد تلاش می کنیم تا با حفظ احترام به کوشش های اندکی از مردم، موضوع را وسیع تر از وضعیت موجود بررسی کنیم.

زیارتگاه ها از نظر تاثیرات اخلاقی که در مردم ایجاد می کنند سرمایه های معنوی با ارزشی هستند.کوشش برای شناخت آن ها و معرفی به مردم رضایتمندی خاصی را ایجاد می کند.اماکنی که قدرشناسی از آن ها مهم تلقی می شود.

ما از اداره کردن زیارتگاه ها به وسیله ی مردم و حس خودجوشی راضی هستیم.کوشش هایی که از هزینه های شخصی بیرون آورده می شوند و علاقه مندی که در درون مردمانی خاص وجود دارند برای ما بسیار با ارزش هستند.آنچه در شکل اول باعث رضایت ماست توجه به این مکان هاست.

رعایت احترام و دلبستگی معنوی، کوشش برای منزلت خواهی، دعا گویی و خواستاری برای رفع مشکلات و دغدغه های خاطر از جمله مواردی است که به دلیل تاثیر مثبت بر مردم رضایت بخش تلقی می گردد.رعایت نظافت، نذر دادن برای اداره ی آن ها، استفاده ی معنوی و اخلاقی، تغییر نظر غیر معتقدان به مردمانی معتقد، مطالعه ی تاریخی در موضوعاتی برخواسته از وجود زیارتگاه ها مانند اصل و نسب و در نهایت محل هایی که اوقات فراغت را پر می کنند باعث رضایتمندی ما از مردم است.

در باره ی نارضایتی ما موارد بسیاری را قابل ذکر می دانیم.در شکل اول اداره ی اوقاف هنوز تکلیف خود را با آن ها مشخص نکرده است.آگاهی های مردم در مورد تعداد آن ها و نیز انتشار اطلاعات در مورد هر یک و اینکه چرا و چگونه مورد توجه ی مردم بوده اندنوعی سردرگمی ایجاد نموده است.شاید ضعف عمده از اطلاع رسانی باشد.

احداث زیارتگاه های مردمی که شامل فردی سید یا بزرگواری مانند سایر سادات است کار شناسایی و توجه را با مشکل روبرو می کند.بنابراین عدم دخالت اداره ی اوقاف در جلوگیری از زیارتگاه های جدید و بدون توصل به ائمه یا اصل و نسب آن ها باعث نوعی رقابت در محل شده است.ما از این بابت ناراضی هستیم.بعضی از زیارتگاه ها حتی سابقه ی ده ساله را ندارند.ما زیارتگاه هایی را قبول داریم که در آن پشتوانه تاریخی و مدللی بر وجود و وصل با ائمه یا پیامبران باشد.اوقاف باید کوتاهی نکند.

نارضایتی ما زمانی بیشتر می شود که مردمانی غیر شوشی خواستار شناسایی آن ها هستند.ایجاد پایگاهی در اوقاف و شناسایی تاریخی هر یک از زیارتگاه ها و توضیح شرح زندگی همان طور که در مورد دعبل خزائی و حضرت دانیال پیغمبر انجام گرفته می تواند پاسخ های لازم را مهیا نماید.

ما در این مورد کاستی های بسیاری را در می یابیم.نام های محلی در منطقه مبین نوعی برداشت های شخصی است که همین مورد نوعی کج مسیری است.به طور مثال شچاخ که به پیر معروف شوش تبدیل شده تنها نامی است و مردم نمی توانند از این بابت راضی باشند.شرح زندگی او به وسیله ی افراد آگاه و متصل به تاریخ می تواند این مشکل را حل کند.اداره ی اوقاف با دلیل مشخص کند که چرا بعضی از زیارتگاه ها را پوشش نمی دهد؟ این برای شناخت بهتر، لازم و ضروری است.

اطلاع دهی در مورد تعداد زیارتگاه ها کار شایعه سازی را با مشکل روبرو می کند.اگر این کار انجام گیرد کسی قادر نخواهد بود تا هر مکانی را به تفسیر خود معرفی نماید.تاج العارفین که نزدیک ابتدای شوش است فقط لقبی است که به این بزرگوار داده شده است.بنابراین در یک کلام ،جمع و جور اطلاعات زیارتگاه ها مناسب نیست.

در مورد دیگری که می توان نارضایتی را ابراز داشت عدم استفاده ی معنوی از این مکان هاست.به طور مثال استفاده از این فضا ها برای برگزاری همایش ها، تاسیس کتاب خانه ها، کارهای تحقیقاتی،مراسمات متعدد مانند سالگرد تولد بزرگان یا فوت آن ها می توانند پاسخگوی کمبود مکان های آموزشی باشند.

شکل دهی به ساختمان ها به شکل سنتی و ایجاد مکان های تفریحی تربیتی نیز خواسته ای معقول به نظر می رسد که متاسفانه تا به امروز راضی کننده نبوده اند.یکپارچگی مدیریت در اداره ی این مکان ها خصوصا دارای جنبه ی مردمی راهی برای غلبه بر مشکلات می باشد.

ما از داشته های خود در این زمینه راضی هستیم اما از برداشت های آن هرگز رضایت نداریم.این همه منابع معنوی که می توانند راهنمای مردم شوش و غیر شوشی باشند عملا مورد غفلت قرار می گیرند.تشکیل هیئت های امنایی برای شکل دادن به مراکز دینی،استفاده ی درست و منطقی از این مکان ها، سود جستن برای هدایت مردم و استحکام باورها می توانند این داشته ها را به صورت عملی مفید جلوه دهند.

اگر اداره ی اوقاف متولی چنین مکان هایی است می بایست شناسنامه ی جامع ای از این مراکز را داشته باشد.اطلاعات درست و تاریخی همراه با ذکر منابع و نیز تعیین افرادی خیر و باسابقه در مدیریت دینی می تواند کمک بزرگی در جذب گردشگران خصوصا داخلی داشته باشد.شوش در داشتن غنی اما در استفاده ضعیف است.