استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: از آن روزی که اولین بانک در شوش جدید در روبروی موزه تاسیس شد تا به امروز تغییرات فراوانی در نظام های بانکی ایجاد شده است.تفکری که جنبه ی اقتصادی داشت و هدف عمده ی آن جمع آوری ثروت و رد و بدل کردن پول از طریق مجاری خاص بود.مشکلاتی که بی بانکی در شوش ایجاد کرده بود به مرور زمان خصوصا وجود کارمندان و تاسیس بانک ملی مرتفع و مردم با اعتمادی که  داشتند پس اندازهای خود را به آن منتقل می کردند.

رفتارها ی کارمندان قابل احترام و حفظ دارایی ها معقول و قابل قبول بود.کارمندان دولت حقوق خود را از طریق بانک ملی دریافت می کردند و اثری از بانک های خصوصی یا قرض الحسنه ها نبود.تمرکز بر درستی کار بود و سود و انواع آن وجودی معین نداشت.شاید کمتر کسی وجود داشت که بی اعتمادی نسبت به کارمندان داشته باشد.رضایت از آن زمان هنوز منتقل می گردند و به عنوان خاطرات شیرین ذکر می گردند.

با گسترش شوش تعداد بانک ها افزایش یافت.بانک سپه برای پرداخت حقوق های نظامیان تاسیس شد و البته انواعی از خدمات را نیز انجام می داد.مردم از این بابت که می توانند مشکلات پولی خود را از این طریق حل کنند راضی بودند.این مهم خصوصا زمانی که شوشی ها برای کار به کشورهای خلیج فارس مهاجرت می کردند و نماد آن ها هم کویت بود بسیار معین گشت.انتقال پول از کویت به شوش از طریق بانک ملی آسودگی خاطر را به همراه داشت.

کارمندان در خدمت مردم بودند.گرفتن اسکناس های نو به جای فرسوده همیشه قابل اجرا بود.این روش برای اقتصاد شوش که دارای دو کارخانه ی مهم نیشکر و کاغذ پارس بود لازم و ضروری گشت.انواعی از خدمات مانند پرداخت پول برق و آب و نیز حواله فرستادن برای فرزندان دانشجو در داخل و خارج از کشور نیز راضی کننده بود.

در شوش جدید وضعیت بانک ها بسیار متفاوت از گذشته است.رضایت های خاص و نارضایتی های مشخص در شوش امروز کاملا مشخص هستند.نظام اقتصادی شوش در بانک ها به سه بخش دولتی، قرض الحسنه ای و خصوصی تبدیل شده است.هر مکانی از شوش بانک وجود دارد.گرچه قرض الحسنه ها در ابتدا برای کمک به محرومان و دادن وام بدون بهره برای فقرا تاسیس شدند اما عملا از مسیر منحرف و در فکر حفظ موجودیت خود هستند.

پرداخت حقوق کارمندان خود تنها از طریق واژه ای به نام کارمزد میسر می گردد.اینکه آیا ربا محسوب می شود یا نه موضوعی جداگانه است.شرط گذاشتن برای وام دهی هم مسئله ای خاص شده و تعیین زمان کوتاه مدت برای پرداخت هم نارضایتی به وجود آورده است.وضعیت دو بانک معروف قرض الحسنه یا صندوق چندان رضایت بخش نیست.

در مورد سایر بانک ها نارضایتی از سود های کلان موضوعی واضح است.گویی در نظام دینی ربا حرام تصور می گردد اما در بانک های شوش که متاثر از دستورات مافوق است این مسئله قابل توجیه شده است.کارمندان خود را موظف به پاسخگویی نمی دانند.معمولا بی حوصله و کم طاقت شده اند.نوبت دهی گرچه در اساس رضایت کننده است اما عملا رعایت نمی شود.

نوبت وام و گرفتن آن کار بسیار سختی شده است.مردم از ناچاری گاه تا بالاترین سود دهی را پذیرا هستند اما طوری برخورد می کنند که گویی منتی بر مشتری دارند.در مجموع و نگاه به بانک ها نارضایتی بسیار شدید است.این مهم خصوصا در مورد زمان بری وام ها یا تسهیلات مشخص تر است.انواع مدارک و کپی گرفتن ها، ضامن های جور و ناجور،تایید حساب که باید برای گرفتن آن نوبت هفته ای و گاه ماهیانه گرفت طاقت مردم را به سر آورده است.می گویند بانک در خدمت مردم است اما کجا و چگونه؟

به نظر می رسد که بانک ها چه از نوع دولتی و چه خصوصی بیشتر از اینکه به مشتری نگاه کنند به خویشتن می نگرند.مردم در هنگام ورود به بانک ها احساس آرامش نمی کنند.تند خویی و بی حوصلگی همراه با بی نظمی و غیر اصولی رفتار کردن وجود دارند.

بانک ها به جای اینکه در خدمت توسعه ی تولید و خودکفایی باشند در تصورات پول خواهی خود هستند.درآمد زایی از طریق وام دادن های خاص خصوصا افرادی که بیشترین سرمایه را دارند برای مردم کم درآمد زیان آور گشته است.آسان سازی برای رونق اقتصادی بسیار ناچیز است.

آن ها حتی برای دستورات خود نیز مانع تراشی می کنند.به طور مثال افرادی که برای وام ازدواج ثبت نام کرده اند با وجود بچه دار شدن هنوز موفق به گرفتن نشده اند.مجموع نظرات مردم در مورد بانک نه تنها نارضایتی که گاه تنفر را همراه خود دارد.