استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: رشد و بالندگی بهترین تعریفی است که می توان از تربیت نمود.ترفیع وضعیت از حال به آینده و دیدن افقی روشن در پرداختن به مسائل و مشکلات نشان دهنده ی دیدی تربیتی و رشد یافتگی است.شوش در این زمینه نیز می تواند مورد نظر علمی قرار گیرد.ابعاد مختلف تربیت شامل جسم،روح،روان،اخلاق،عاطفه و امثال آن قادرند تا آن را همانطور که هست معرفی کنند.بدیهی است که ما در این باب هم راضی هستیم و هم ناراضی.این را باید در درون ابعاد تربیت یافت و بدان اشاره نمود.مهم ترین آن ها روش فرزند پروری است که اساسی ترین و اصلی ترین بعد تربیت را تشکیل می دهد.

شوش از این نظر که دارای وضعیتی روستایی است ما را به سمت رضایت از ورود به ناملایمات اخلاقی رهنمود می نماید و از اینکه در آگاهی های تربیتی فقیر است ما را به جهت نارضایتی می کشاند.بدیهی است که وضعیت های مختلف ترسیم شده در همه ی شوش به یک شکل نیست و تحقیق برای ریشه یابی و دلیل تراشی بسیار مهم خواهد بود.

تربیت در بعد خفته ی خود استعداد محسوب می شود.ما از این بابت که شوشی ها استعدادهای فراوانی دارند راضی هستیم.زمینه های مختلفی که از ورزش تا علم در نوسانند و از اخلاق گرایی تا نوع دوستی متفاوتند.انسان دوستی به عنوان بعدی مهم در رشد و ترقی در میان مردم شوش راضی کننده است.استعدادهایی که متاسفانه خودرو هستند و دست باغبانی آن ها را شکل نمی دهد.این مهم البته ناخودآگاه است و مردم از قوای درونی فرزندان خود چندان دانش ندارند.شاید مهم ترین آن مربوط به کمبود آموزش های لازم خصوصا در بعد خانوادگی باشد.شوش از نظر بافت خانوادگی اکثرا گسترده و دارای فرزندان فراوان است.تولید مثل در شوش خصوصا روستا ها زیاد و تعدد زوجات هم کم نیستند.این باور تا حدود زیادی به تربیت و روش فرزند پروری لطمه وارد می کند.تولید مثل بدون برنامه و اگاهی از قوای درونی فرزندان تنها آزمایش و خطاست.این بعد برای ما نارضایتی ایجاد می کند.

در تشکیل خانواده که متصل به تربیت است نیز نارضایتی کم نیست.انواع ازدواج هایی که نه از نظر سنی دارای توجیه علمی است و نه از نظر فاصله ی فرزند آوری قابل دفاع است.تعلق خاطر به جنسیت در شوش بسیار ناامید کننده است.این مهم خصوصا در روستا ها با عنوان پسر خواهی خودنمایی می کند.تربیت، جنسیت نمی شناسد و تفاوتی میان پسر و دختر در رشد نیست اما در شوش این تفاوت ها بسیار مشاهده شده است و همین باعث ازدواج های زودهنگام دختران و گاه پسرانی می شوند که با داشتن فرزند هنوز احساس بچگی می کنند.

تربیت را کسانی می توانند موفق عمل کنند که خود خوب تربیت و رشد یافته باشند.باورهای غلط گذشتگان هنوز در میان مردمانی وجود دارند و همین دیدگاه را نسبت به تربیت متغییر می نماید.گرچه قشر تحصیل کرده کمتر به آن سمت می روند اما باز هم تاثیر تعصبات بر تحصیل منحرف کننده است.ما از این باب راضی نیستیم.

توجه  به تربیت و آموزش رسمی در شوش خصوصا ورود دختران راضی کننده است اما این مهم زمانی که به مدرک گرایی و شغل یابی و درآمد زایی منجر می شود ناامیدی به وجود می آورد.عدم توجه  والدین خصوصا پدران به مراکز تربیتی و آموزشی در شوش بسیار فراوان است.حداقل زمان را به این امر اختصاص می دهند و از وضعیت آموزش در مدارس بی اطلاع هستند.در یاری رساندن به مرکز اصلی تربیت بی رمق و گاه بی تفاوت و در زمان های متخاصمند.ما از این راه و روش ناراضی هستیم.خانواده تربیت را آغاز می کند و اگر بد آغاز کند بد نیز ادامه می دهد.به نظر می رسد که بسیاری از خانواده ها بزرگ کردن فرزندان را در شوش با تربیت کردن یکی گرفته اند که درست نیست.شاید همین دیدگاه است که بی توجهی  به مدارس را ایجاد می کند.

تربیت به معنای کشف استعدادها و رشد یابی آن هاست.در شوش بسیاری از والدین تنها نامی از تربیت شنیده اند و اساس آن را ناآگاه هستند.شرکت در کلاس های آموزش خانواده بسیار اندک و تنها شامل مادران می شود.این باوری عمومی در شوش شده است که کار مراجعه  به مدارس را مادران انجام دهند.تربیت در چنین شکلی شامل بزرگ کردن فیزیکی فرزندان می شود.

ما از وضعیبت فرزند پروری در شوش راضی نیستیم و آن را سنتی می دانیم در صورتی که وجود استعدادهای متعدد در فرزندان ما نیازمند به تربیتی حساب شده و عمدی است.فرزند زیاد داشتن تنها منجر به توجه  اقتصادی خواهد شد و بدین شکل از اساس انسانی یعنی رشد دهی منحرف می گردد.