استاد جعفر دسناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: بررسی تاریخ رودخانه ی شاوور بسیار جالب و در نوع خود یگانه است.گاه در گذشته ی این رود موضوع پهنی آن مطرح می شود و از کشتیرانی نیز گفته شده است.از کاهش و افزایش آن نیز صحبت ها گردیده اما هر چه باشد شاوور همین است که هست.در همین مکان و از روبروی حرم دانیال و به نوعی از روی جنازه ی مطهر حضرت می گذرد.

تصاویر موجود از گذشته ی شاوور نشان می دهد که از ابتدای آن که چشمه ساری مشخص است ، در مسیر بارها تغییرات ایجاد شده است که شاید مهم ترین آن مربوط به دهه ی سی باشد.رودخانه در ابتدا محل خیابان امام و فلکه ی چاهیده بوده است.

با تلاش های مردم و با استفاده از ابزارهای اولیه و نیز انتقال خاک به وسیله ی تنها ماشین آن زمان رودخانه به سمت فعلی آن تغییر جهت داده است.در کنار آن انواع نی های بلند که جایگاه شیران نیز بوده وجود داشته است.انواع مارهای آبی نیز در کنار رودخانه و در میان نیزارها زندگی می کردند.

در بعد از پیروزی انقلاب نیز به وسیله ی آقای صیدالی شهردار وقت مسیر این رودخانه نیز تغییر یافت تا بدین شکل پارک ساحلی و ساختمان شهردای ساخته شود.انحراف این رودخانه بسیار زیاد بوده است.در مورد کاهش آب این رودخانه تا به امروز هیچ نسلی تایید نکرده است.افزایش به دلیل سیل را تایید کرده اند اما از کاهش بحثی به میان نیامده است و این از عجایب است که چگونه رودخانه ای سال ها گذر کند و کاهش نداشته باشد.

در مورد پل های احداثی نیز چند مورد قابل ذکر است.اولین کوشش ها برای پل سازی به وسیله ی قوای متفقین صورت گرفت که محل آن در آخراسفالت و نزدیک آسیاب های قدیمی بود.بریدن درختان و نصب آن ها مدتی طول کشید اما شدت آب باعث شکستن پل گردید.

کوشش مهمی که منجر به ساختن پل شد مربوط به مرحوم حاج عبدالحسین دانیالی است.او که مرد متدینی بود متوجه شد که مردم برای گذر از شاوور کم عمق ترین منطقه را انتخاب می کنند که به اصطلاح محلی گدار نامیده می شود اما این مسئله برای زن ها که مجبور بودند که برای محافظت از خیس شدن لباس ها رفتاری خاص انجام دهمد باعث شد تا این شخص به دلایل شرعی پلی چوبی را بر رودخانه و روبروی حرم احداث کند که تا چند سال پیش هنوز پا برجا بود.

پل معروف دیگری که در دهه ی چهل زده شد در منطقه ی احمد آباد قرار داشت.گرچه شکل آن امروز متغییر شده اما آثار آن هنوز پا برجاست.این پل زمانی که مردم در اطراف رودخانه شروع به ساختن خانه های گلی کردند و گاومیش های خود را برای شنا به رودخانه می انداختند، ساخته شد تا تردد مردم راحت تر صورت گیرد.

پل معروف بخشداری که امروز نیز پلی جدید به جای آن ساخته شده از اولین پل هایی بود که با آهن و سیمان ساخته شد اما در سال چهل و هفت و سیل آن زمان از بین رفت و عملا مخروبه شد.سال ها بدین شکل باقی ماند اما امروز نوع جدید آن ساخته شده و در ادامه از کنار مصلی می گذرد.این پل باعث شد تا پل دیگری برای رفت و برگشت ساخته شود که به پل فلزی معروف است .آن نیز  بعد از انقالاب ساخته شد .

پل عابر پیاده معروف به ابراهیم آباد نیز از کوشش های بعد از پیروزی انقلاب است.تمام این کوشش ها برای این بود که رودخانه ی شاوور مانعی برای تردد نباشد و مردم بتوانند از آن گذر کنند.الیبته در قبل از انقلاب تنها برای گذر پیاده ها مدنظر بود و مردم با حیوانات خود از درون آب می گذشتند.

رود شاورر داستان های فراوانی دارد.شاید بهترین خاطرات فرزندان شوش مربوط به همین مورد باشد.انواع ماهی های بزرگ و زیبا همراه با سایر حیوانات آبزی مانند سگ ماهی که خود آن را به چشم دیدم از جمله ی آن هاست.آسیاب های آبی در آخراسفالت که از آب شاوور تغذیه می شدند تا گندم ها را تبدیل به ارد کنند سال ها مشکلات مربوط را حل می کرد.آثار آن را همه به یاد دارند.حیف که این اثر باستانی از بین رفت.

شنا کردن در این رودخانه برای بسیاری فرار از گرما بود.دوران بچگی بسیاری از مردم شوش در همین مکان می گذشت.شاید جالب باشد که بنویسیم قدیمی ها نقل می کنند که برای فرار از گرما و توان روزه گرفتن مجبور می شدند تا در وسط رودخانه نوعی خانه بسازند.انواع نی های کنار رودخانه آن را زیبا کرده بود.هنوز هم نی ها رشد می کنند.

شاوور رودخانه ای در دل تاریخ شهر است.با تمام سختی ها و زجر هایی که بعد متحمل شد و انواع فاضلاب ها در درون آن هدایت شدند اما مستحکم و همیشگی به راه خود ادامه می دهد.شاورر برای شوش به منزله ی یاری جدا ناپذیر می باشد.شوش با شاورر همیشه زنده باقی می ماند.ما از بابت خشکسالی نگرانی نداریم.شاورر در کنار ماست.