ایران اُنا - محمد خانه زر: همواره این پرسش اساسی برای بسیاری از مردم شهرستان شوش مطرح شده است که «چرا پیشرفت این شهرستان به کُندی صورت می‌گیرد؟» و به‌عبارتی‌دیگر «چرا شوش از نظر پیشرفت، عقب ‌مانده است؟». آنچه این پرسش را برای همگان بیش‌ازپیش مطرح کرده آن است که در این شهرستان باوجود شاخصه‌ها و ویژگی‌های بسیار مهمی که می‌توانند در ایجاد بستر و زمینه‌سازی برای پیشرفت مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گیرند، اما آهنگ و روند پیشرفت، حداقل در قیاس با شهرستان‌های مجاور چندان رضایت‌بخش نبوده است.

شهرستان شوش باوجود برخورداری از شاخصه‌های ممتاز منابع طبیعی و انسانی، موقعیت جغرافیایی مناسب، جاذبه‌های گردشگری، آثار و اماکن تاریخی و مذهبی، زمین حاصلخیز کشاورزی و… و از سوی دیگر نگاه عادلانه نظام و دولت‌های محترم جمهوری اسلامی در تخصیص اعتبارات و بودجه به این شهرستان، تاکنون به جایگاه و رتبه سزاوار و در شأن خود دست نیافته است و در استفاده از این‌همه امتیاز و شاخصه‌های بی‌بدیل و برجسته چندان موفق نبوده است.

ازآنجایی‌که یافتن پاسخ‌های مناسب و قانع‌کننده در خصوص چرایی عدم موفقیت نسبی در کسب جایگاه و رتبه سزاوار این شهرستان نیازمند نگاهی علمی و کارشناسانه و مبتنی بر واقعیت‌های موجود است، بنابراین ضرورت دارد که قبل از پرداختن به «چه باید کرد»ها و ارائه راهکار می‌بایست به ریشه‌یابی علل و عوامل و موانعی که سبب کُندی و عدم تحرک کافی پیشرفت شده‌اند، پرداخته شود. مادامی‌که علل و عوامل و چرایی کُندی پیشرفت شهرستان شناسایی و آسیب‌شناسی نشوند، پرداختن به «ارائه راهکار و چه باید کرد»ها، عملاً راه به‌جایی نخواهد بُرد و همگان را در مسیر تکرار چرخه باطل و دور تسلسل قرار خواهد داد. بااینکه به نظر می‌رسد تاکنون در خصوص بررسی و چرایی عدم پویایی و تحرک لازم در پیشرفت شهرستان شوش پژوهش‌های علمی و نظام‌مندی صورت نگرفته است، طرح این پرسش مهم و اساسی، فرصت مناسبی را برای دیگر پژوهشگران و علاقه‌مندان فراهم می‌کند تا این مهم را مورد کنکاش و بررسی کارشناسانه و علمی قرار دهند.

بر اساس مشاهدات و یافته‌های میدانی، یکی از فرضیه‌هایی که در ریشه‌یابی و تشخیص دلایل عدم تحرک کافی پیشرفت شهرستان قابل‌ارائه و بررسی است، تشخیص «وجود مشکل جدی در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و کارگزاری» است. سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان اساس و مؤلفه‌های پیشرفت هستند که بدون آنها پیمودن مسیر تکامل و پیشرفت در همه ابعاد کاری دشوار خواهد بود.

در بحث از ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و کارگزاری به نظر می‌رسد که این مؤلفه‌ها به میزان قابل قبولی از بالندگی و پویایی لازم برای هموار کردن و شتاب‌دهی به پیشرفت در این شهرستان نرسیده‌اند. قانع بودن مردم به حداقل‌ها علیرغم وجود قابلیت‌های فراوان شهرستان شوش، پایین بودن سطح مشارکت‌های مردمی و پایین بودن سطح روحیه مطالبه گری قانونی در نزد مردم از یک‌سو و عدم توانایی و تسلط کافی کارگزاران و مدیران شهرستان در پیگیری جدی مطالبات قانونی و عدم هماهنگی و همجوشی مناسب میان ادارات از دیگر‌سو را می‌توان به‌عنوان بخشی از علل و عوامل کُندی پیشرفت این شهرستان برشمرد.

یافتن راه درمان برای حل مشکلات موجود در ساختارهای فرهنگی و اجتماعی که درنهایت به حل اساسی عدم تحرک کافی پیشرفت شهرستان منجر خواهد شد در «فرهنگ‌سازی و جامعه‌پذیری» است. اولین گام در فرهنگ‌سازی آن است که همه مردم نیاز به تحول اساسی برای حرکت به سمت‌وسوی پیشرفت شهرستان را در نگاه، نگرش و ذهنیت خود احساس کنند و به این باور برسند که نیاز به پیشرفت کاملاً منطبق بر میل و خواست درونی آنها است. باور عمومی و همگانی برای رسیدن به پیشرفت درگرو عزم و اراده جدی مردم است که در آن هر فردی باید از «خود» آغاز کند؛ تا این «خود آغازی» درنهایت به‌کل شهرستان تعمیم و گسترش یابد.

همگان می‌بایست به این واقعیت برسند که «چه دارند» و «چه می‌خواهند»، بدین معنا که باید میان «داشته‌ها» و «خواسته‌های» شهرستان یک ارتباط و تناسب معناداری به وجود آید تا کارگزاران و مدیران شهرستان هم در کنار مردم به دنبال پیگیری جدی آن خواسته‌ها باشند. پُرواضح است که در بحث تحول فرهنگی و فرهنگ‌سازی می‌بایست توجه جدی به ارتقاء فرهنگ مشارکت اجتماعی، فرهنگ سرمایه‌گذاری، فرهنگ شهروندی، فرهنگ کارآفرینی، فرهنگ اخلاق و معنویات و فرهنگ….گردد تا این تحول فرهنگی و اجتماعی در همه جنبه‌های آن به طرز چشمگیر و مؤثری تحقق یابد.

هرچند که ایجاد تحول فرهنگی و اجتماعی فرآیندی زمانبَر و نیازمند صرف هزینه‌های مادی و معنوی است اما بدون شک این تحول فرهنگی و اجتماعی و ارتقاء جنبه‌های مختلف آن در بستر «آموزش‌های مستمر همگانی» و با برنامه‌ریزی دقیق و منسجم، و با همجوشی و هماهنگی کامل همه دستگاه‌ها و ادارات شهرستان شوش نظیر فرمانداری، شهرداری، آموزش‌وپرورش، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، تبلیغات اسلامی، راهنمایی و رانندگی، هیئت‌های مذهبی، مساجد، گروه‌های مردم‌نهاد (NGO) و ….قابل تحقق  و دستیابی است.

با همه این اوصاف مباحث فوق را به‌صورت زیر می‌توان خلاصه و دسته‌بندی کرد:

ـ شاخصه‌ها و ویژگی‌های شهرستان شوش: منابع طبیعی و انسانی، موقعیت جغرافیایی ویژه، جاذبه‌های گردشگری، آثار و اماکن تاریخی و مذهبی، زمین‌های حاصلخیز کشاورزی، نگاه عادلانه نظام و دولت‌های محترم جمهوری اسلامی در تخصیص اعتبارات و بودجه.

ـ پرسش اساسی یا مشاهده معضل: کُندی پیشرفت شهرستان شوش.

ـ تشخیص درد (ریشه‌یابی علل): مشکل در ساختارهای فرهنگی و اجتماعی.

ـ راه درمان: فرهنگ‌سازی و ارتقاء جنبه‌های مختلف آن مبتنی بر آموزش‌های مستمر همگانی با همکاری مردم و نهادهای شهرستان.

نتیجه: ترسیم نقشه راهی مطمئن و چشم‌اندازی روشن برای رسیدن به پیشرفت همه‌جانبه و ارتقاء جایگاه و رتبه مطلوب این شهرستان.