استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: خاطرات حرم دانیال(ع) دارای ابعاد مختلفی است.از شکل های مختلف و گستردگی خاصی که از ابتدا داشته تا توجه ی باستان شناسان به سنگ سیاه درون حرم و نیز انواع معجزات و انتخاب اربعین برای زیارت این پیامبر در نوسان است.برای بسیاری نیز دانیال سمبلی از دورن کودکی است.

ورود غریبه ها به شهر شوش در تاریخ نشان دهنده ی توجه به این حرم بوده است.در خاطرات و سفرنامه ها به طور مفصل به آن پرداخته شده است.پناهگاه مردم و گله دارانی که گوسفندان خود را در سرزمین سرسبز اطراف حرم به چرا می بردند و سپس غروب برای گریختن از دستبردها، دارای داستان های فراوانی است.

گله ی حرم نیز برای قدیمی ها گفتنی است.حرم حضرت برای انواع نذرها و نیز خریدن گوسفند دارای گله ای بزرگ بود که هنگام غروب وارد محوطه می شدند و تا جایی که یاد دارم مرحوم عبیدی آن را اداره می کرد.غروب زیبای آن زمان و صدای زنگوله های گوسفندان و بره های کوچک صحنه ای جالب ایجاد می کرد.امروز هیچ خبری از این قضیه نیست.پاکی مردم در پناه بردن به این حرم تا اعتقاد قلبی به این پیامبر باران گفتنی است.

حرم دانیال نبی حتی زمانی که هیچ اثری از زندگی در آن وجود نداشت و شوش کاملا خالی از سکنه بود نیز ادامه داشت.گرچه این شکل از زیارت صرفا فصلی و خصوصا در ماه محرم بود اما چنین مکان مقدسی هیچگاه بدون متولی نبود.پرداختن به خدمتگزاران و تاریخ خدمات به این پیامبر و مطرح کردن خانواده ی کلیددار لازم و ضروری است.

برای انواع من که دوران کودکی را در شوش گذرانده ،وجود حرم دانیال دارای معانی متفاوتی است.شابد مهم ترین آن ها بازیگوشی های کودکانه باشد.حضور در حرم و تماشای زیارت مردم همراه با تماشای انواع مردمی که با شربت فروشی محیط را گرم می کردند برای هر رهگذری به یادماندنی بود.

هنوز فراموش نمی کنم که سنگی بزرگ در ابتدای ورود به حرم وجود داشت که مردم بر روی آن می نشستند و در حالی که حالت چرخان داشت نیت می نمودند و از حضرت دانیال درخواست اجابت می کردند.

ورود برای زیارت همراه با صدای ملاهایی که مردم را برای خواندن دعا دعوت می کردند هرگز فراموش شدنی نبود.خدا رحمت کند مرحوم حاج ملا احمد حاذقی را که صدای دلنشینی داشت و مرتب مردم را برای زیارت دعوت می کرد.او فردی خدمتگزار بود که درب ورودی می نشست و دعا می خواند.چوب دستی او همراه با زیر پایی که داشت برای من مورد احترام بود.او من را می شناخت و مرتب اظهار محبت می کرد.البته که خانمی زحمت کش نیز داشت که یاور او در جابجایی بود.ایشان روشندل بودند.

خسته شدن از روزهای آن زمان شوش و کوچک بودن محیط و نبود تفریح و دلتنگی مردم را به این حرم می کشاند.این مهم خصوصا در تابستان ها فراوان بود.امکان نداشت که فردی در خیابان باشد و سری به حرم نزند.تغییر شکل درونی حرم چندین بار روی داده است.

تصاویر موجود از حرم دانیال (ع) نشان دهنده ی تغییرات ظاهری وسیعی در محوطه است.از باغ درونی آن تا میله کشی برای کاشتن انواع گل ها و نیز تصاویر قشنگ از درون آن همه نشان دهنده ی کوششی بود که متولیان آن انجام می دادند.

حرم دانیال با اربعین هم داستان ها دارد.مردم عمدتا از خرمشهر،اهواز و آبادان یک روز قبل از اربعین وارد شوش می شدند و به حدی جمعیت زیاد بود که تا فلکه ی چاهیده مردم روی زمین می نشستند و تا صبح فردا جای می گرفتند.انواع نذرها را داشتند که من با تایید آن ها گاه با زوار نیز حرف می زدم.

در سال های بعد بعضی از چهره ها آشنا بودند.خانه ی ما به وسیله ی پدر و مادر تخلیه می شد و ما را به خانه ی همسایه ها می فرستادند تا زوار بتوانند در خانه ی ما بیتوته کنند.نه وجهی دریافت می شد و نه موضوعی به نام کرایه مطرح بود.چه دل هایی مردم داشتند.صفا و صمیمیت و توجه به حضرت دانیال بسیار به یاد ماندنی است.مرحوم مادرم شام درست می کرد و پذیرایی می نمود.آن روزها برای ما شیرین و ماندنی است.

بیشترین درخواست ها از حضرت مربوط به فرزند دارای بود.هنوز فراموش نمی کنم که وقتی آشنایی می دیدم که معمولا در خانه ی من بیتوته می کرد و دلیل را می پرسیدم می گفتند که نذر ما به نتیجه رسیده و امسال با فرزندم به زیارت آمده ام.البته آن ها می گفتند که تا سال هایی که زنده ایم خواهیم آمد.بیشتر اسامی هم برای پسران دانیال بود.

حرم دانیال را نمی توان با چند عبارت توصیف کرد.کار فرهنگی وسیعی را می طلبد و نگاشتن تاریخی را خواستار است تا زوایای مختلف آن را منعکس نماید.انواع معجزات را باید در این زمان مطرح کرد.شلوغی مردم و انواع مراسم و درخواست ها همراه با زیارت خارجی ها هم گفتنی است.حرم  دانیال نبی(ع) قلب تپنده ی شوش است.من به ایشان برای همیشه ی تاریخ ارادت قلبی دارم.او برای من پیامبری مقدس و فرستاده ی خداست.