دکتر غلامرضا معصومی - عضو هیئت علمی سلامت در بلایای دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه سالیانه چند میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که درصد بالایی از آنان در کشورهای توسعه یافته‌اند، گفت: این مرگ‌ومیر به طور خاص مربوط به بیماری‌هایی چون آسم، برونشیت، تنگی نفس، حملات قلبی و آلرژی‌های مختلف تنفسی است. در عین حال باید توجه کرد که آلودگی هوا یعنی افزایش میزان گازهای سمی و ذرات ریز جامد و مایع در هوا در غلظت‌هایی که تهدیدکننده سلامتی هستند و می‌تواند برای انسان یا محیط او مضر باشند.

وی با بیان اینکه منابع آلوده‌کننده هوا به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند، افزود: منابع طبیعی شامل فعالیت‌های آتش‌فشان‌ها و آتش‌سوزی جنگل‌ها، گرد و غبار طبیعی، دود و مونواکسیدکربن ناشی از آتش سوزی‌ها، گاز رادون ناشی از کانی‌های زمین و... و. است. در عین حال منابع مصنوعی آلوده‌کننده هوا هم وجود دارند. به عنوان مثال وسایل نقلیه موتوری مشکلی اساسی در این زمینه هستند. چراکه دی‌اکسیدنیتروژن را که مهم‌ترین آلوده‌کننده هوا محسوب می‌شود، تولید می‌کنند. سایر منابع مصنوعی آلوده‌کننده هوا عبارتند از زغال سنگ‌سوزها، صنایع مختلف آلودگی‌های ناشی از سوزاندن بقایای کشاورزی و... و. .

آلودگی هوا چه بیماری‌هایی را در طولانی مدت ایجاد می‌کند؟

معصومی با بیان اینکه آلودگی هوا به طرق گوناگون می‌تواند آثار زیان‌بار درازمدت و کوتاه‌مدتی بر سلامت انسان‌ها بگذارد، ادامه داد: باید توجه کرد که تاثیر آلودگی هوا بر افراد مختلف، متفاوت است. به طوریکه آسیب‌پذیری برخی افراد در برابر آلودگی هوا بسیار بیشتر از سایرین است و بر همین اساس کودکان کم سن و سال و سالمندان بیش از دیگران از آلودگی هوا آسیب می‌بینند. در عین حال آلودگی هوا باعث تحریک مجاری هوایی و تشدید آسم شده و هرچه میزان آلودگی هوا بیشتر باشد، تعداد بیشتری از افراد، مبتلا به آسم می‌شوند. همچنین تماس دراز مدت با آلودگی هوا باعث بروز برونشیت مزمن و آمفیزم شده و در طولانی مدت آلودگی هوا می‌تواند بیماری مزمن تنفسی، سرطان ریه، بیماری قلبی، آسیب به مغز، اعصاب، کبد و کلیه‌ها را ایجاد کند. همچنین برخی بیماری‌ها مانند آسم و بیماری قلبی و ریوی در مواقع آلودگی هوا تشدید می‌شوند.

عضو بورد سلامت در بلایای وزارت بهداشت، حساسیت‌های چشمی، بینی و حلق، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند برونشیت و ذات‌الریه، سردرد، تهوع و واکنش‌های آلرژیک را از جمله عوارض کوتاه‌مدت آلودگی هوا دانست و گفت: باید توجه کرد که بنا به دلایل مختلف کودکان بیش از بزرگسالان در معرض خطر آلودگی هوا قرار دارند؛ چراکه کودکان و شیرخوارگان با سرعت بیشتری نفس می‌کشند و این باعث افزایش تماس با مواد آلوده‌کننده هوا می‌شود. آنها اکثرا تنفس دهانی دارند و به این ترتیب فیلتر بینی که قسمتی از آلودگی هوا را می‌گیرد، به طور موثر نمی‌تواند عمل کند. از سوی دیگر کودکان بیش از بزرگسالان در محیط آزاد به سر می‌برند. به خصوص در فصول گرم و تابستان که سطح آلودگی شدیدتر است.

وی با بیان اینکه سیستم ایمنی و ارگان‌های وابسته در کودکان هنوز نارس است و نسبت به آلودگی حساس‌ترند، افزود: آلودگی هوا باعث تحریک انسداد راه‌های هوایی و تشدید آسم شده و بر رشد سیستم عصبی، تنفسی، ایمنی و غدد داخلی تاثیرگذار است و می‌تواند خطر سرطان را در سال‌های بعدی زندگی افزایش دهد.

چند توصیه مراقبتی

معصومی به مردم توصیه کرد که در روزهای بحرانی آلودگی هوا تا حد امکان از تردد در محدوده‌های مرکزی و پر ترافیک شهر اجتناب کنند. همچنین استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در سفرهای روزانه درون شهری خود را جایگزین خودروهای شخصی کرده و فعالیت یا بازی کودکان در محیط‌های باز را محدود کنند. در عین حال افراد مسن یا افرادی که دارای بیماری‌های قلبی، ریوی نظیر آسم، برونشیت مزمن و نارسایی قلبی هستند، از خروج از خانه اجتناب کنند.

وی تاکید کرد: نوشیدن مایعات را در زمان آلودگی هوا افزایش دهید و آب و مایعات ساده مصرف کنید. همچنین هرشب دوش بگیرید و از دستگاه بخور، حمام بخار برای رفع علایم ناشی از آلودگی استفاده کنید.