سازمان میراث فرهنگی که خود باید متولی جذب گردشگر باشد، امروز به باور بسیاری از مردم و نخبگان شوشی، به مهم‌ترین مانع تحقق آن تبدیل‌شده است.

به‌تازگی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری صنایع‌دستی خوزستان مخالفت خود را با احداث زیرگذر در چهارراه ورودی شوش به بهانه امکان وجود آثار باستانی در آن اعلام کرد.

ساخت این زیرگذر در جاده اندیمشک – اهواز که بارها به تعویق افتاده تنها پروژه‌ای نیست که با مخالفت میراث فرهنگی روبه‌رو شده است. پل روگذر بیمارستان نظام مافی؛ هتل امیر زرگر و پایانه شوش تنها بخشی از این پروژه‌هاست که با صرف هزینه‌های بسیار برای آن‌ها، پس از مدتی با مخالفت اداره میراث فرهنگی، به‌صورت نیمه‌کاره رهاشده‌اند.

شوش یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های شناخته‌شده است که تاریخ بنای آن مربوط به 4200 سال پیش از میلاد است. باوجوداین، نخستین آثار پیداشده یک دهکده مسکونی در آن مربوط به 7 هزار سال پیش از میلاد است.

این شهر باستانی به دلیل اینکه از آغاز حیات آن تاکنون، زندگی شهری در آن جریان دارد به‌عنوان کهن‌ترین شهر جهان شناخته‌شده است. ازاین‌رو در تاریخ 13 تیر 94 در نشست سازمان یونسکو در شهر بن آلمان به‌عنوان قدیمی‌ترین شهر مسکونی دنیا ثبت جهانی شد.

این اتفاق موجی از خوشحالی را در بین شهروندان شوشی به راه انداخت. مردمی که این روزها با مشکلات اقتصادی فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بسیاری از جوانان آن از بیکاری رنج می‌برند، امیدوار بودند پس از جهانی‌شدن شهرشان، سیلی از گردشگران داخلی و خارجی به آنجا گسیل شوند تا در سایه رونق شهر، به امرارمعاش بپردازند.

اما شاهد آن بودیم که امیدهای مردم شوش رفته‌رفته رنگ باخت زیرا جذب گردشگر و رونق اقتصادی به زیرساخت‌های اولیه نیاز دارد، زیرساخت‌هایی که فراهم کردن یک‌به‌یک آن با مخالفت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی روبه‌رو شد.

سازمانی که باید خود متولی جذب گردشگر باشد، امروز به باور بسیاری از مردم و نخبگان شوشی، به مهم‌ترین مانع تحقق آن تبدیل‌شده است.

حمزه سواری 25 ساله از شهروندان شوشی می‌گوید: به دلیل عدم وجود تقاطع‌های غیر هم‌سطح در جاده اصلی، به‌طور مستمر شاهد وقوع تصادفات خطرناک هستیم. به‌راستی چرا به بهانه‌های واهی با جان مردم شهر بازی می‌شود؟

احسان یکی از ورزشکاران شوشی نیز می‌گوید: «زمین‌های خاکی فوتبال که برای بسیاری از جوانان خاطره‌ساز است، با تعصب بی‌جای مسئولان میراث فرهنگی متروکه شده‌اند.»

نماینده شوش در مجلس شورای اسلامی نیز ماه قبل در نطق میان دستور خود با تأکید بر اینکه سازمان میراث فرهنگی برنامه‌ای برای توسعهٔ گردشگری شوش ندارد، گفته بود: «این سازمان در برابر کار دیگر بخش‌ها و جذب سرمایه بخش خصوصی مانع‌تراشی می‌کند.»

نوری افزود: «شوش دانیال با دارا بودن دو اثر ثبت جهانی، زیرساخت‌های لازم برای میزبانی گردشگران را ندارد.»

اما رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شوش نظر دیگری دارد و در این رابطه می‌گوید: «میراث فرهنگی قوانین مخصوص خود را دارد که باید رعایت شوند.»

وی با بیان اینکه 80 میلیون ایرانی صاحب واقعی این زمین‌ها هستند، می‌افزاید: «زمین‌های دیگری نیز در مجاورت شهر شوش وجود دارد که متعلق به میراث فرهنگی نیستند، چرا در آن‌ها کاری صورت نمی‌گیرد؟»

سعید دیناروند ادامه می‌دهد: «محوطه باستانی شوش که ثبت جهانی شده 400 هکتار است و 300 هکتار دیگر نیز به آن‌ها اضافه شده که ثبت ملی هستند. بخشی از زمین‌ها مورداستفاده مردم نیز هست و به بازار جمعه تبدیل‌شده و بخشی از زمین‌ها نیز توسط اداره میراث فرهنگی خریداری‌شده است.»

رئیس شورای اسلامی شوش اما ضمن انتقاد شدید از مخالفت سازمان میراث فرهنگی با احداث زیرگذر ورودی شوش، می‌گوید: «درگذشته محل احداث زیرگذر به دلیل احداث سازه‌های روگذر فعلی، حفاری‌شده است و اگر آثاری در آن جا وجود داشت از سال‌های قبل مشخص می‌شد.»

سید حکیم موسوی می‌افزاید: «میراث فرهنگی در برابر پروژه‌های عمرانی شهر کارشکنی می‌کند و حتی با کاشت چمن در بخشی از آن نیز مخالف است. ما برای احداث زیرگذر با پیمانکار قرارداد بستیم و کار آغازشده است، در صورت تعطیلی این پروژه چه کسی هزینه‌های آن را می‌پردازد؟»

وی می‌گوید: «اداره میراث به چه دلیل باید عرصه باستانی 400 هکتاری را به بیش از 700 هکتار افزایش دهد؟»

میراث فرهنگی هر منطقه درواقع آیینه جان، اندیشه و معنویت و هویت فرهنگی آن است و هر ملتی همان‌قدر دارای شخصیت هویت و اصالت ریشه و ارزش تاریخی است، که مستنداتی به‌عنوان میراث فرهنگی از خود ارائه نماید.

در بین مردم رنج‌کشیده شوش دانیال نیز هیچ‌کس اهمیت حفظ آثار باستانی را انکار نمی‌کند چراکه نشان‌دهنده هویت و تمدن کهن این دیار است اما خواسته آنان این است که سازمان میراث فرهنگی برای ایجاد زیرساخت‌های جذب گردشگر، تعامل و انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.

واقعیت هم این است که شهری فاقد هتل، پایانه و جاده مناسب تنها با یدک کشیدن لقب "شهر جهانی" نمی‌تواند در زمینه گردشگری رشد یابد.

بسیاری بر این باورند که با هر یک روز تأخیر در مسیر رونق شهر و اشتغال جوانان آن، آسیب‌های اجتماعی دامن افراد بیشتری را می‌گیرد و ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.

گزارش از احمد خنیفر - فارس