از اواخر آذرماه سال جاری، حصارکشی اطراف پل روگذر شهر شوش آغاز شده و خبرها حاکی از حذفِ پلِ روگذرِ شوش به زیرگذر بود، تا اینکه سرانجام از هفته‌ گذشته، پل رو گذر شوش تخریب شد.

مرجان شوشتری (معاون میراث فرهنگی استان خوزستان) گفت: این طرح قبل از ثبت جهانی جزو برنامه‌های شهر شوش بوده است. هر آنچه در محدوده‌‌ عرصه‌ جهانی باشد، میراث فرهنگی موظف است پس از بررسی دقیق و کارشناسانه نسبت به آن‌ تصمیم لازم را بگیرد. برداشتن این پل، با درنظر گرفتنِ اینکه در آنجا میدانی احداث شود و منظری برای شهر باشد و به شرط اینکه کاوش‌های میراث فرهنگی انجام شود و تخریب یا تهدیدی نسبت به آثار صورت نگیرد، با موافقتِ‌ میراث فرهنگی همراه بوده است.

وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی در رابطه با آنچه زیر زمین است و با چشم دیده نمی‌شود، از طریق بررسی دقیق جواب آن را ارائه خواهد داد. آنچه روی زمین اتفاق می‌افتد و هم‌چنین برداشت پل، تهدیدی برای میراث جهانی شوش محسوب نمی‌شود. اما در رابطه با اتفاقاتی که ممکن است بر اثر اجرای طرح، برای آثاری که ما در حال حاضر نسبت به آن‌ اشرافی نداریم و به چشم نمی‌آیند چون در زیر زمین واقع شده‌اند، قطعاً پس از بررسی، نتیجه را اعلام می‌کنیم.

وی درخصوص اقداماتی که تا به حال انجام شده، افزود: یکی از این اقداماتی که انجام شد، مطالعات ژئوفیزیک بود. به دلیل اینکه پایه‌های پل با مصالح آهنی ساخته شده، هنوز نمی‌شود جواب دقیقی نسبت به وضعیت زیر زمین داشت. اگر قرار باشد طرح به زیرگذر تبدیل شود، فقط پس از مطالعات میراث فرهنگی این اتفاق رخ می‌دهد.

شوشتری گفت: هر اتفاقی در این محدوده‌ از این پس رخ دهد، با مشورت سازمان میراث فرهنگی خواهد بود. باید بررسی‌ها صورت بگیرد تا سازمان میراث فرهنگی موافقت یا مخالفتش را نسبت به احداث زیرگذر اعلام کند. برآورد‌های اولیه و میزان هزینه‌های این طرح صورت گرفته و سازمان برنامه و بودجه و استان هم برای این برآورد اولیه همکاری لازم را کرده‌اند. طبق برآورد اولیه، این مبلغ به چیزی در حدودِ 300 میلیون تومان می‌رسد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا این طرح جزو ‌برنامه‌های شهرداری بوده یا میراث فرهنگی، گفت: این یک برنامه‌ شهری و استانی بوده و سازمان میراث فرهنگی هم به عنوان متولی میراث این کشور به نمایندگی از مردم و دولت، قطعاً در تمام مراحل آن نظارت داشته است.

با این حال، مجتبی گهستونی (فعال میراث فرهنگی خوزستان) نسبت به این طرح بدبین است. وی می‌گوید: پل روگذر را خراب کردند تا با پشت پا زدن به ضوابط عرصه جهانی، زیر گذر احداث کنند. احداث زیر گذر به معنای از بین رفتن آثار تاریخی زیر زمین است. چرا بر خلاف قوانینی که به صراحت به ما می‌گویند قبل از هرگونه عملیات عمرانی باید از مراجع و دستگاه‌های ذی‌صلاح با کسب استعلام، مجوز لازم بلامانع را از طرف مجری طرح اخذ شود با این حال هیچ مجوزی مبنی بر حفر زیرگذر از سوی میراث جهانی شوش صادر نگردیده است؟ آیا توقف پل روگذر نظام مافی را از یاد برده‌ایم که با صرف هزینه‌های هنگفت، سازمان میراث فرهنگی مانع ادامه روند این کار شد، یا اینکه مدرسه کنار فلکه ساعت را فراموش کرده‌ایم که میراث فرهنگی بازهم مانع از ادامه روند توسعه آن شده است.

گهستونی ادامه داد: چرا متولیان امر قبل از تعطیلی پروژه فکر آینده نه چندان دور و توقف عملیات اجرایی آن توسط میراث فرهنگی را نمی‌کنند؟ در صورتی که مجوز زیرگذر توسط سازمان میراث فرهنگی صادر نشود پاسخگوی وضعیت آشفته پیش رو چه کسی خواهد بود؟ چرا مجوز قطعی و رسمی از میراث فرهنگی اخذ و کسب استعلام نشده است؟ بدیهی است که حذف پل روگذر از نظر ضوابط حاکم بر میراث جهانی شوش بلامانع است ولی حفر زیرگذر و تعریض جاده و تغییر در وضعیت موجود برخلاف ضوابط است و در آینده مشکل اساسی پیش روی شهر ایجاد می‌شود.

این فعال میراث فرهنگی خوزستان گفت: ناگفته نماند که شهرداری متولی روند 20 درصد از هزینه‌های آن شده است، ذکر این نکته لازم است که اگر آقایان مسئول شهرداری شوش هزینه‌های هنگفت این‌چنینی در صندوق ذخیره خود دارند چرا فکری به حال مشکلات توسعه شهری شوش نمی‌کنند و به دنبال یک پروژه ملی نیستند، یا بر فرض اینکه شهرداری هزینه‌های آن را دارد، آیا به نظر نمی‌رسد که شهرداری شوش به جای اینکه ابتداً هزینه‌های خود را انجام دهد باید منتظر بماند تا دیگر متولیان هزینه‌های خود را انجام داده و در آخر کار شهرداری شوش هزینه‌های باقی مانده خود را انجام دهد. اما نکته مهم‌تر اینکه مگر همین مسئولان شهرستانی و استانی رأی به اینکه شوش ثبت جهانی شود و پرونده‌اش در یونسکو مطرح شود، ندادند، حال چرا اینقدر عهدشکنی و قانون‌شکنی می‌کنند و ضوابط میراث جهانی را نادیده می‌گیرند؟  

وی درخصوص تعرض به عرصه‌ جهانی شوش نیز گفت: وقتی پل روگذر شوش روی عرصه پیش از ثبت جهانی ساخته شد، دیگر نباید تخریب صورت می‌گرفت بلکه باید به قوانین مربوط به ثبت جهانی یک شهر پایبند بود.

وی در پایان گفت: از طرفی معاون میراث فرهنگی کشور، رئیس پژوهشکده میراث فرهنگی کشور، پژوهشکده باستان‌شناسی کشور، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و پایگاه جهانی شوش باید متحدتر و با قدرت تمام بار دیگر ضوابط جهانی محوطه ها و آثار ثبت جهانی شده که نه تنها برای شوش بلکه برای خوزستان و ایران اهمیت دارد را بار دیگر به مسئولان یادآور شوند.