روزهای خاکی خوزستان؛

عدم شفافیت اقدامات دولت در گردوغبار / وعده ها ادامه دارد

قاسم منصور آل کثیر: خاک که نیاید، تصمیمی گرفته نمی شود و بودجه ای هم به اهواز سرازیر نمی شود. خاک که بیاید ترافیک سفرهای استانی افزوده می شود و رقم های مختلف برای تخصیص اعتبار یکی پس از دیگری روی خط خبرها منتشر می شود اما همچنان مردم می پرسند که چرا هیچ اتفاقی نمی افتد و هنوز خاک شهر را در آغوش گرفته است؟

ریزگردهای آشنا و خارجی از روز جمعه نفس مردم خوزستان و ایلام را به شماره انداخت، با این حال تعلل در نشر خبرهای تعطیلی دانشگاه‌ها و ادارات، نارضایتی مردم را دوچندان کرد.
 
سالها پیش خبرهایی با عناوین «ریزگردهای خارجی»، «ریزگردهای عراقی» و ...تیتر یک رسانه های داخلی بود که همواره سعی می شد تقصیر را به گردن همسایه بیاندازند. پس از سالها با افزایش حجم انتقال آب های خوزستان و بیشتر شدن بیابان ها، کانون های ریزگرد داخلی نیز متولد شدند. اکنون نزدیک ترین کانون به اهواز تنها ۲۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد که به تنهایی می تواند کل استان را زیر طوفان ریزگردها ببرد.
 
هجوم گرد و خاک های روز جمعه در خوزستان بر اثر وزش باد با سرعت ۷۰ کیلومتر در ساعت باعث فعال شدن کانون های داخلی یا بهتر بگوییم «کانون های خودمانی» شد.  جمعه راس ساعت ۲۲ شب بود که خبر تعطیلی مدارس خوزستان منتشر شد. پس از آن، مدیر کل بحران خوزستان از دایر بودن همه ادارات و دانشگاه های استان در روز شنبه خبر داد. همزمان رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان گفت تمامی دانشگاه های آزاد روز شنبه دایر هستند.
 
صبح شنبه، هنوز ۱۰ ساعت از مصاحبه مدیر کل بحران خوزستان درباره تعطیل نبودن ادارات نگذشته بود که خبرهای تعطیلی ادارت از سوی فرمانداری های خوزستان یکی پس از دیگری منتشر شد. در همین حین بود که فرماندار اهواز راس ساعت ۹ صبح شنبه اعلام کرد الزامی به تعطیلی ادارات و امتحانات دانشگاه های اهواز وجود ندارد.

دقیقا یک ساعت بعد از مصاحبه فرماندار اهواز، مدیر کل بحران خوزستان خبر تعطیلی تمامی ادارات خوزستان را اعلام کرد. در نهایت تا ساعت ۱۰ صبح شنبه، ادارات و بانک های۲۰ شهر به علت افزایش غلظت گرد و خاک، تعطیل شدند. دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان نیز راس ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه صبح شنبه گفت امتحانات در شهرهایی که ادارات آن تعطیل شده، لغو و به زمان دیگری موکول شد. 

شلختگی در اعلام تعطیلی
 
شلختگی در اعلام تعطیلی ها باعث شده بود بسیاری از ارباب رجوع در ادارات و بانک ها خصوصا دانشجویانی که در فصل امتحان به سر می برند را به شدت ناراضی کند. 

احمد که در یکی از شرکت های صنعتی کار می کند به خبرنگار مهر گفت: من بیمار سرطانی هستم، چرا باید در چنین شرایطی نظمی در اعلام تعطیلی نباشد؟ اول صبح پا شدیم و بعد از سه ساعت خبر می دهند که برگردید به خانه. کامل روزمان را بهم زدند.

قائم مقام معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز از مراجعه ۱۳۷ نفر به مراکز درمانی تابع این دانشگاه در سطح استان به دلیل مشکلات تنفسی طی وقوع گرد و غبار خبر داد.
 
کارگران هم «خاک شش» دارند
 
در کنار همه این مشکلات، کارگرانی هستند که می گویند با اینکه مسئولان روز شنبه را تعطیل اعلام کردند اما این تعطیلات شامل ما نمی شود. کارگران شرکت های خصوصی و صنعتی اغلب از بی توجهی کارفرمایان نسبت به آگهی تعطیلی ها گله می کنند و می گویند: خواهش می کنیم کسی صدای ما کارگران را بشنود. ما هم مثل باقی مردم انسانیم و «خاک شش» نداریم. در این شرایط کار کردن برای ما شبیه به شکنجه می ماند.

در نهایت پس از چهار روز گرد و خاک مستمر، با دستور رئیس جمهور، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر جهاد کشاورزی برای پیگیری فوری طرحهای دولت در زمینه مبارزه با ریزگردها راهی استان خوزستان شدند.

رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در اولین مصاحبه اش در اهواز گفت: این ما بودیم که بدون آینده نگری و بدون کار کارشناسی منابع آبی خود را بی رویه مصرف کردیم و به هدر دادیم. به عنوان نمونه به جای اینکه صنایع فولاد و پتروشیمی را در سواحل جنوبی کشور مستقر کنیم این صنایع را در مرکز کشور توسعه دادیم.

رئیس جمهور در جلسات اخیر هیئت وزیران ضمن بررسی آخرین وضعیت و علل توسعه ریزگردها و آلودگی هوا در بخش هایی از کشور، دستور داده بود علاوه بر برنامه های دراز مدت، اقدامات عاجل و کوتاه مدتی برای مدیریت و کاهش آلودگی محیط زیست در مناطق یاد شده انجام شوند.

گفته می شود، تا پایان امسال ۱۴ هزار و ۷۰۰ هکتار از کانون های گرد و غبار استان مالچ پاشی می شود و علاوه بر این از روش های دیگری مانند احداث کانال و آب رسانی به تالاب های خشک و نهال کاری برای مقابله با ریزگردها استفاده شده است.

غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان نیز گفت: با اقدامات انجام شده در حوزه تالاب هور العظیم خوشبختانه در طول یک سال گذشته، ریزگردهایی که منشا آن از این حوزه باشند، نداشته ایم. 

روحانی همچنین در برنامه تلویزیونی دوشنبه شب تصریح کرد: در اهواز یک منشأ آلودگی ما مربوط می‌شود به منطقه ای که عمدتاً برای مردم بسیار دردسر ساز است و آن منطقه جنوب شرق اهواز است که پارسال رفتم آنجا را بازدید کردم و نهال‌کاری آغاز شد.

رئیس جمهوری با اشاره به اینکه تا کنون در این منطقه پنج هزار هکتار نهالکاری شده و تا پایان سال ۳۰ هزار هکتار دیگر، نهالکاری خواهد شد، گفت: یک کانال بسیار عظیمی برای انتقال آب از کارون به این منطقه احداث شده که آب آن سه شنبه یا چهارشنبه به این منطقه می‌رسد و دوشنبه هم به وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان حفاظت محیط زیست دستور دادم تا به منطقه بروند.

روحانی افزود: دبی آبی که به این منطقه می‌رسد با کانالی به طول ۴۷ کیلومتر، ۲۰ متر مکعب در ثانیه است و بخشی از این منطقه مرطوب می‌شود تا گرد و غبار از آن بلند نشود؛ از سوی دیگر نهال کاری ۳۰ هزار هکتار دیگر از اراضی تا پایان سال انجام می‌شوند؛ البته این نهال‌ها تا درخت شوند زمان می‌برد ولی باید این کار را شروع کنیم؛ ما نمی‌توانیم معضلی که امروز با آن روبرو هستیم را رها کنیم ولو اینکه این معضل پنج الی ۱۰ سال زمان ببرد؛ هر زمان شروع کنیم، دیر است.

بدعت های جدید و سفرهای نمایشی

در استانداری خوزستان بدعت هایی پایه گذاری شده است که نشان می دهد، اراده ای وجود دارد که این مجموعه روی ضعف های خود سرپوش بگذارد چرا که بسیار عیان است که استانداری در مدیریت بحران های اخیر بسیار ناتوان بوده است.

شاید ورود مسئولان رده اول کشور به استان خوزستان، بهترین فرصت برای بیان بخشی از این ضعف ها باشد که بی شک در حضور مسئولان کشوری بخشی از آنها خواسته یا ناخواسته، بیان می شوند. در مدیریت اخیر و هنگام سفر وزیر ورزش و همچنین معاون اول رئیس جمهور، رسانه ها شاهد بودند که صرفا رسانه های نزدیک به جریان دولت به این جلسات دعوت شده اند که بی شک خروجی آنها چیزی غیر از خواست و اراده دولتی ها نیست.

این حالت در سفر پرحاشیه ترین دولتمرد دولت روحانی برای خوزستانی ها یعنی عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور نیز تکرار شد و تنها رسانه های خاص به نشست مدیریت بحران دعوت شدند تا استانداری نشان دهد دست به بدعتی جدید زده است و با این کار قصد دارد، هر خبری به اطلاع مردم نرسد. سفر محمود حجتی وزیر کشاورزی نیز شامل این تقسیم بندی نامتعارف بین رسانه های استان شد.

به هر حال شواهد نشان می دهد که شرایط در استانداری خوزستان با توجه به وضعیت اخیر مثل فرمانداری دزفول، مدیریت بحران های زیست محیطی، عدم تائید فرماندارهای معرفی شده از سوی استانداری از جانب وزارت کشور و .... چندان رضایت بخش نیست ولی بایکوت کردن رسانه هایی که قرار است بخشی از مشکلات واقعی مردم را منعکس کنند یا به اطلاع مسئولان برسانند، بدعتی خطرناک است که انتظار می رود استاندار جدید دست به این شیوه منسوخ نزند.

با این حال مردم همچنان منتظر نتیجه ملموس و عینی از تصمیمات و اعتبارات اتخاذ شده برای وضعیت گرد و خاک است. باید منتظر ماند و دید که آیا ریزگردها هم مثل جنگ پس از سالها تبعات اجتماعی و روانی خود را نشان می دهد؟ اخلال در ساعات آموزشی مدارس از مصادیق تبعات اجتماعی ای است که نه الان، بلکه در نسل آینده شاهدش می شویم.