حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای در خصوص بازدارنده بودن مجازات‌ها عنوان کرد: تنها با مجازات نمی‌توان جلوی کارها را گرفت. این موضوع نیاز به یک بسته و پکیج دارد که یکی از موارد این بسته مجازات است.

وی با بیان اینکه غیر از موارد خیلی خاص که نمی‌توان در مورد آن‌ها دادگاه علنی تشکیل بدهیم، باید دادگاه‌ها علنی باشند و پخش هم شود، عنوان کرد: تاثیر مجازات دادگاه علنی از تاثیر مجازات‌های اعدام و... بیشتر است.

محسنی‎ اژه‌ای با بیان اینکه آنچه در سال ۸۸ اتفاق افتاد جرم بزرگی بود در باره محاکمه مجرمین مربوط گفت: افرادی که عامل اصلی قضایا بودند و باید محاکمه می‌شدند به سه گروه تقسیم شدند. دسته اول افرادی هستند که محاکمه آن‌ها بدون هیچ ارفاقی صورت گرفت. دسته دوم جوان‌ترها و دانشجویانی هستند که از عمق قضایا خبر نداشتند، اما مرتکب جرم به طور مثال خسارت به اموال عمومی و... شدند. در مجازات این افراد ارفاق‎های زیادی صورت گرفت. در مورد دسته سوم که سران فتنه هستند، شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفت که آن زمان مصلحت کشور به محاکمه این افراد نیست و گفتند این افراد فعلا محصور باشند اما محاکمه قضایی نشوند. این موضوع مصوبه شورای عالی امنیت ملی است و تا هنگامی که پابرجا باشد، قوه قضائیه نمی‌تواند کاری کند.

وی  در خصوص محاکمه فرد جاسوس در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای خاطرنشان کرد: فرد جاسوس در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آقای عبدالرسول دری اصفهانی است. این فرد در ابتدای امر با تیم مذاکره کننده هسته‌ای نبوده اما بعدها در مورد مسائل بانکی و اقتصادی به تیم هسته‌ای اضافه شد.

محسنی‌اژه‌ای اضافه کرد: پرونده این فرد از یک سال و نیم قبل از دستگیری توسط سازمان اطلاعات سپاه رصد می‌شده، این فرد دو تابعیتی، تحصیل کرده انگلیس و در حال حاضر به پنج سال حبس محکوم شده است.

معاون اول قوه‌قضائیه خاطرنشان کرد: براساس در قوانین ما، مجازات جاسوسی در حد مفسد فی‌الارض و برای کشور اسرائیل یا کشور در حال جنگ با ما اعدام و در غیر از این موارد و با توجه به میزان جرمی که مرتکب شده‌اند، ۱۰ سال حبس است.

معاون اول قوه قضائیه در خصوص پرونده سعید طوسی اظهار کرد: ادعاهایی که در مورد این آقا مطرح شده از سال ۸۷ یا ۸۸ وجود داشته اما زمان شکایت به دادستانی سال ۹۲ بوده است. یعنی پرونده در سال ۹۲ به قوه قضائیه ارجاع شده است.‌ ادعای اولیه که در دادستانی مطرح شد، حتی شکایت به معنای اصطلاحی کیفری نبوده است بلکه چهار نفر از اولیای بچه‌ها نامه‌ای را برای دادستان فرستادند و گفتند که این آقا مشکلاتی دارد؛ بدون اینکه این مشکلات را باز کنند و عنوان کردند که او مفاسد اخلاقی داشته و باید ممنوع‌التصویر و ممنوع‌الصدا شود و در مجالس حضور پیدا نکند.

وی  تصریح کرد: سه عنوان اتهامی در این دادسرا مطرح شده که دادسرا در خصوص یک مورد آن اعلام داشت، رسیدگی به آن در صلاحیت دادسرا نیست و طبق قانون، رسیدگی به آن باید در دادگاه صورت گیرد. در مورد اتهام دوم مبتنی بر عمل منافی عفت نیز قرار منع تعقیب صادر شد. در خصوص اتهام سوم که تشویق به فساد بود نیز همین قرار صادر شد.

محسنی اژه‌ای ادامه داد: این موارد به شاکی ابلاغ می‌شود و شاکی هم به قرار منع تعقیب اعتراض می‌کند. در نتیجه پرونده به دادگاه بدوی می‌رود. در آن دادگاه نظر دادسرا در مورد عمل منافی عفت تایید شده و قرار دادسرا نسبت به این قضیه تنفیذ می‌گردد.

وی اضافه کرد: در مورد اتهامی هم که دادسرا اعلام داشت صلاحیت رسیدگی به آن را ندارد و دادگاه باید آن را برسی کند، دادگاه متهم را تبرئه می کند.

سخنگوی دستگاه قضا خاطرنشان کرد: دادگاه تنها در مورد قرار منع تعقیب دادسرا در خصوص اتهام تشویق به فساد، آن را رد کرد و گفته شد قرائن و شواهدی وجود دارد که براساس آن دادسرا موظف به صدور قرار جلب دادرسی بوده است.

وی افزود: بنابراین دادگاه یک اتهام را تبرئه و در مورد یک اتهام دیگر قرار منع تعقیب دادسرا را تائید کرد. در مورد اتهامی هم که با دادسرا اختلاف داشت، متهم به چهار سال حبس محکوم شد که پس از اعتراض متهم، پرونده به دادگاه تجدید نظر می‌رود.

محسنی اژه‌ای با اشاره روال رسیدگی به چنین پرونده‌هایی در دستگاه قضا بیان کرد: دو نوع دادگاه تجدید نظر داریم. یکی دادگاه‌های تجدید نظر استان و دیگری دیوان عالی کشور است که مرکب از سه قاضی شامل یک رئیس و دو قاضی مستشار است اما قانون صراحتا تاکید کرده این دادگاه با دو قاضی رسمیت پیدا می‌کند و برای حکم دو امضاء کفایت می کند.

وی افزود: در حال حاضر نیز اینگونه نیست که تعداد زیادی از احکام صادره توسط هر سه قاضی پرونده امضاء شده باشد. همچنین اینگونه نیست که بین امضای رئیس دادگاه با قضات مستشار فرقی وجود داشته باشد.

معاون اول قوه قضاییه اظهار کرد: عده‌ای گفته‌اند رای این پرونده ابهام دارد زیرا دو نفر مستشار آن را امضاء کرده‌اند در حالی که بسیاری از پرونده‌های ما چه در دیوان عالی کشور و چه در دادگاه‌های‌ تجدید نظر به این شکل رسیدگی می‌شود.

محسنی اژه‌ای در خصوص اینکه از چه طریقی یک مطلب برای قاضی برای صدور حکم ثابت می‌شود و ادله اثبات جرم چیست، گفت: مورد اول اقرار است. اگر اقرار در پرونده باشد، آن هم با شرایط خاص همچون عاقل بودن، بالغ بودن و... اعلام شود، صحیح است.

وی ادامه داد: مورد دوم شاهد است. در رابطه با شاهد هم شرایط خاصی وجود دارد. مورد دیگر علم قاضی است که آن هم زمانی استفاده می‌شود که عمدتا اقرار یا بینه کافی در پرونده‌هایی از این قبیل مطلقا وجود ندارد. در برخی از این موارد اتهامات منافی عفت باید چهار نفر شاهد عادل شهادت بدهند. این موضوع با فرهنگ ما امکان پذیر نیست که چهار شاهد عادل بگویند من این قضیه را با چشم‌های خود دیده‌ام.

محسنی اژه‌ای گفت: بنابراین فقط علم قاضی می‌تواند در این موارد کمک کند. علم قاضی با افرادی که با قرائن و شواهد علم پیدا می‌کنند یکسان است؛ پیش ازاین در قانون ما این قید وجود نداشت و نوشته شده بود که علم قاضی برای صدور حکم کفایت است اما هم‌اکنون قانون صراحت دارد که باید این علم از طریق متعارف کسب شود و در حکم این طرق متعارفی که قاضی به آن علم پیدا کرده بیان گردد.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین اگر یک قاضی همینطور چشم بسته بگوید من علم پیدا کرده‌ام، حکم صادره وی پذیرفته نخواهد شد و رای به دادگاه تجدید نظر سپرده می‌شود.

سخنگوی قوه قضاییه با بیان اینکه موارد عدیده‌ای در دستگاه قضا وجود دارد که در آن دادسرا به مساله علم پیدا می‌کند اما دادگاه بدوی آن را رد می‌کند، تصریح کرد: همچنین مواردی وجود دارد که در آن دادگاه بدوی به مساله علم پیدا می‌کند اما در دادگاه تجدید نظر چنین علمی حاصل نمی‌شود.

وی با بیان اینکه واقعا در جامعه امروز نیازمندیم که برای بازگو کردن شنیده‌ها تامل کنیم، گفت: امروز قوه‌قضائیه ما در تراز نظام اسلامی که انتظارش را داشتیم نرسیده است. اگر همه دستگاه‌ها، دولت، مجلس، مردم و همگی تلاش می‌کردیم، در وضعیتی بهتر از وضعیتی که امروز هستیم، می‌بودیم.

محسنی‌اژه‌ای تصریح کرد: یکی از مسائل نارضایتی اخیر بدون تردید مسائل اقتصادی و معیشتی بود که در این زمینه شرکت‌های تعاونی اعتباری اهمیت زیادی دارند. از چند سال پیش قوه‌قضائیه به اشکال مختلف به دولت گوش‌زد کرد که این شرکت‌ها مشکلات ایجاد خواهند کرد. این تذکرات قوه‌قضائیه و برخی دستگاه‌های دیگر سبب شد دیگر مجوزی صادر نشود، اگر نهادی مجوز را صادر کرده باید مسئولیت آن را تا انتها بپذیرد.

وی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در راستای سازمان‌دهی این شرکت‌ها حرکت کرده است، اما بانک مرکزی و وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی که وزارت تعاون سابق هم در آن وزارت ادغام شده است، بهتر می‌توانستند تمشیت کنند و این موارد را ساماندهی کنند.

معاون اول قوه‌قضائیه بیان کرد: این شرکت‌ها سه دسته بودند؛ شرکت‌هایی که مجوز نداشتند و تعداد آن‌ها کم بوده است. تعداد شرکت‌های که مجوز داشتند، اما از حدود تجاوز کرده بودند، زیاد بوده است. تعدادی از شرکت‌ها هم مجوز داشتند، اما تخلفات گسترده‌ای انجام ندادند .

وی افزود: برخی از افرادی که از وزارت تعاون سابق مجوز گرفته بودند با گرفتن سپرده زیاد از مردم به آن‌ها تسهیلات می‌دادند، در حالی که حق این کار را نداشتند. در این مورد قوه‌قضائیه به دولت اعلام کرد که هر نوع کمکی در این خصوص لازم باشد، انجام خواهد داد. کاری که قوه‌قضاییه انجام داد با استقبال دولت و مجلس روبه‌رو شد. در خصوص این شرکت‌ها سران هر سه قوه در حال کار هستند. کار سخت و سنگین است، اما به طور نسبی خوب پیش می‌رود. دولت هم از طریق وزارت اطلاعات و بانک مرکزی نهایت تلاش خود را می‌کند تا مردمی که سپرده گذاشتند و بیش از حد متعارف سود نگرفتند، به حق خود برسند.

محسنی‌اژه‌ای تصریح کرد: مردمی که پول خود را گذاشتند، اما بیش‌تر از حد متعارف سود گرفتند هم در این زمینه مقصر هستند چراکه خود نیز می‌دانند در یک فعالیت صحیح اقتصادی نمی‌شود چنین سودی را حاصل کرد. وقتی بانک‌ها در یک حدودی سود می‌دهند، چطور بعضی از موسسات می‌گویند  60 الی 70 درصد سود می‌دهند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه امام خمینی(ره) فرمودند «انقلاب ما انفجار نور بود»، عنوان کرد: روشنایی ممکن است به دو صورت تدریجی و سطحی اتفاق بیفتد، به طور مثال هنگامی که صبح می‌شود به تدریج از تاریکی شب کاسته و صبح می‌شود و بنابراین عده‌ای از افراد در این مدت فرصت پیدا می‌کنند تا خود را جمع‌وجور کنند، اما اگر انفجار نور اتفاق بیفتد بسیاری از موجودات غافل‌گیر می‌شوند.

محسنی‌اژه‌ای ادامه داد: با توجه به این‌که انقلاب ما انفجار نور بود باید ظرف زمان کوتاه دو کار حاصل می‌شد، عده‌ای که از این نور ضرر می‌کردند باید تمهیداتی برای خود می‌اندیشیدند و افرادی که  این انفجار نور به نفع آن‌ها بود باید قدم بعدی خود را بر می‌داشتند، اما آمادگی لازم وجود نداشت در حالی که این دو مورد بسیار مفید بود انفجار نور ما همراه خود کاستی‌هایی هم داشت، زیرا یکسری تمهیدات آماده نشده بود.

سخنگوی دستگاه قضا خاطرنشان کرد: امروز مسئله انصاف از مسائل ضروری زندگی همه ما، مردم، مسئولین، جریان‌های سیاسی و... است؛ انصاف دو معنا دارد، معنای اول نصف کردن یک چیز بدون تفاوت هر دو طرف است، در معنای دوم هم انصاف را مساوی با عدل دانسته‌اند. امروز در زبان، عمل و نوشته‌هایمان به شدت به مسئله انصاف نیاز داریم.

وی با بیان اینکه از کجا بفهمیم حرف و عمل ما حق است، افزود: گر ما شاخص‌ها را رعایت کردیم، تبعیت از حق کرده‌ایم و اگر رعایت نکردیم و رفتارمان سلیقه‌ای شد، احتمال این‌که خیلی جاها تبعیت از هوا کرده باشیم، وجود دارد. تبعیت از هوا ما را به مسیر گمراهی می‌برد، چنانچه بر اساس موازین حرکت کردیم، کارمان تبعیت از هوا نخواهد بود. در این صورت حتی اگر کار ما منطبق با واقع نبود نیز ما حجت داریم، اما اگر کار بر اساس موازین نبود، چگونه حجت داشته باشیم؟ در آن صورت، حتی اگر کار ما مطابق با واقع هم باشد، چه بسا که ما حجت نداشته باشیم.

محسنی‌اژه‌ای یادآور شد: هنگامی که قاضی حکمی می‌دهد به چند قسم عمل می‌کند؛ یا حکم به واقع می‌کند که مطابق با حق است که این حکم بدون شک پسندیده است، اما گاهی حکم بر خلاف موازین می‌کند که  تصادفاً با واقعیت جور در می‌آید که در این صورت جای این قاضی در جهنم است. با این‌که حکم او تصادفاً با واقعیت جور درآمده است، نه تنها ماجور نیست، بلکه مجازات هم می‌شود. کسی هم که به ناحق حکم می‌کند و حکمش با واقعیت هم جور در نمی‌آید، این هم که تکلیفش روشن است.

معاون اول قوه‌قضائیه با اشاره به اینکه  این موضوع برای خیلی از ما هم صدق می‌کند، ادامه داد: ما نیز اگر چنانچه مبنا نداشته باشیم و حرف بزنیم، اگر این حرف مطابق با واقعیت نبود، باید پاسخگو باشیم و اگر احیاناً مطابق با واقع هم بود، اما موازین در مورد آن رعایت نشده بود، باز هم از یک حیثی باید پاسخ‌گو باشیم. اگر حرفی که زده‌ایم مطابق با موازین و قانون و واقعیت هم نبود که دیگر واویلاست.

سخنگوی دستگاه قضا بیان کرد: آیا قوه‌قضائیه به تنهایی می‌تواند جلوی منبع فساد را بگیرد؟. ما می‌توانیم آسیب‌شناسی پرونده‌ها را ارایه دهیم، اما نمی‌توانیم فساد را از بین ببریم به طور مثال ما در خصوص اشتغال می‌توانیم کمک کننده باشیم، اما نمی‌توانیم شغل ایجاد کنیم.

وی با بیان اینکه باید به افرادی که بدون ارتکاب به جرم، مشکل اقتصادی پیدا کرده‌اند کمک کنیم، خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما این است که جوری قوانین تنظیم شود که اگر کسی با مشکل اقتصادی مواجه شد کارخانه‌اش نخوابد. یکی از مشکلات ما این است  که هنگام بازداشتِ افراد دارای  صاحب کارخانه، شرکت دام‌پروری و ... اموال آن‌ها چگونه باید اداره شود.

محسنی‌اژه‌ای با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که هم باعث طولانی شدن پرونده‌ها و هم بی‌اعتمادی مردم می‌شود بحث کارشناسی پرونده هاست، گفت: پرونده‌هایی که در دستگاه قضایی تشکیل می‌شود در بخش‌های مختلف نیاز به کارشناسی دارند.  دانشجویان می توانند در این زمینه به قوه قضائیه کمک کنند

معاون اول قوه قضائیه عنوان کرد: از مشکلات مهمی که در دستگاه قضایی وجود دارد بحث کارشناسی هم از لحاظ دفعات و هم از لحاظ اختلاف شدید مبنایی است. گاهی طرف حساب دولت است که می‌گوید پول کارشناسی را ندارند به رای هم اعتراض نمی‌کند در نتیجه  به ضررش تمام شده و حق بیت المال از بین می‌رود.

وی افزود: از طرف دیگر تصور می‌شود کارشناسانی که در پرونده‌ها کارشناسی می‌کنند کارشناس دادگستری هستند در حالی که این گونه نیست و آنها به بخش خصوصی تعلق دارند. ما گفته‌ایم قوه قضائیه کمترین دخالت را در این زمینه داشته باشد اما وکلا و ... این موضوع را بر نمی‌تابند

در خصوص بی‌اعتمادی  مردم نسبت به قوه قضائیه و احساس فساد در جامعه گفت: نمی‌گوییم در قوه قضائیه هیچ قاضی و کارمندی خلافکار وجود ندارد اما بخش زیادی از آنها مربوط به وکلا است که به پای قوه قضائیه تمام می‌شود.

محسنی‌اژه‌ای در خصوص شکایت احمدی‌نژاد از معاون اول رئیس جمهور و صدور قرار منع تعقیب برای این پرونده اظهار کرد: آقای احمدی‌نژاد نسبت به این قضیه اعتراض داشت اما اعتراض خود را به دادسرا نداده بود. به بنده ارجاع شد که این موضوع را رسیدگی و اعلام کنم که این مطلبی که ایشان عنوان کرده‌اند درست است یا نه. بنده این موضوع رانه  به‌عنوان مرجع تجدیدنظر بلکه به‌عنوان یک نظر مشورتی  رسیدگی کردم.گاهی اوقات پیش می‌آید که پرونده‌ای را قوه قضائیه، رئیس کل دادگستری یا دادسرای انتظامی قضات و یا معاون اول قوه قضائیه می‌گیرند و عنوان می‌شود که این موضوع اعمال نفوذ است؛ در حالیکه این چنین نیست.

وی افزود این پرونده‌ها زمانی گرفته می‌شود که یک کسی شاکی است و یا یک گزارشی از آنجا می‌خواهند. آقای احمدی‌نژاد شاکی این پرونده بود ما هم یک گزارش خواستیم و این گزارش قانع‌کننده نبود در نتیجه پرونده را گرفتیم تا آن را مورد بررسی قرار دهیم. بر اساس گزارشی که تهیه کردم، در بخشی حق را به آقای احمدی‌نژاد دادم؛ البته نه از نظر محتوا، بنده به‌صورت محتوایی وارد نشدم. بلکه از نظرشکلی به موضوع ورود کردم و عنوان داشتم که از نظر شکلی این بازپرس باید این اقدامات را می‌کرده است که انجام نداده؛ بنابراین بر این قرار منع تعقیب این اشکالات وارد است.

محسنی‌اژه‌ای  اظهار کرد: به نظر بنده به پرونده آقای جهانگیری اشکالاتی به آن وارد است و الان دوباره دارم بررسی می‌کنم. البته ممکن است نظر من پذیرفته نشود؛ چون نظر مشورتی بوده و به شکل ماهیتی به موضوع وارد نشده‌ام. همچنین در حال حاضر 3 تا 4 پرونده دیگر را هم بررسی می‌کنم که از جمله آن می‌توان به پرونده آقای عبدالرسول دری اصفهانی ، اشاره کرد. از من خواسته شده در مورد آن پرونده اظهارنظر کنم.

 محسنی اژه‌ای در خصوص پرونده برادر رئیس قوه قضائیه نیز خاطرنشان کرد: اگر ما یک مطلب را تقطیع کنیم، یک معنا می‌دهد؛ ولی اگر با مجموعه‌ای از مسائل آن را نگاه کنیم، معنای دیگری خواهد داد. آن مقدار که بنده به آن رسیده‌ام از نظر شکلی و یک بخش کوچک محتوایی باید بگویم که آقای مرتضوی قبل از اینکه این مسئله در مجلس از طرف آقای احمدی‌نژاد مطرح شود، مدام اصرار می‌کرد که یک جلسه فوری می‌خواهم با رئیس قوه قضائیه بگذارم و عنوان داشت که مسئله خیلی مهمی دارم. بعد بدون تردید مشخص شد که یک اقداماتی کرده‌اند برای اینکه پرونده‌سازی صورت گیرد. در آیکه آن آقا چقدر مقصر بوده، بنده اکنون از نظر محتوایی وارد نمی‌شوم؛ ولی تلاش کرده‌اند یک پرونده‌ای در اینجا درست کنند و از آن استفاده نمایند.

معاون اول دستگاه قضا ادامه داد: البته این یک پرونده، تنها نیست؛ باز هم نمونه‌های خیلی کمی در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است که طرف را آورده‌‍اند نشانده‌اند و یک حرف‌هایی می‌زنند؛ بعد می‌بینند خوب نمی‌شود و دوباره فیلم را عوض می‌کنند و یک کاری می‌کنند که طرف حرف بزند و دوباره یک تکه از آن را بگیرند.

محسنی‌اژه‌ای افزود: همه آنها وقتی این موضوع مطرح شد، منکر آن شدند؛ بعد مشخص شد که واقعیت داشته، فیلم گرفته شده و جایی آن را مخفی کرده‌اند. این پرونده یک حلقه مفقوده دارد. دو نفر از کسانی که دست‌اندرکار ساختن این فیلم بودند، آن موقع فراری بودند و هنوز هم فراری هستند. مساله دیگراین است که مجموعه سی‌دی‌ها و مجموعه مسائلی که دیده شده، اگر دوبار یا سه بار اصلاح و تغییر کردند، براساس چه مبنایی بوده است.پرونده هنوز بسته نشده است و باید دید اگر آن دو نفر پیدا شده‌اند، اظهاراتشان چیست. مطمئن باشید اگر واقعاً چیزی علیه بنده یا دیگری ثابت شود، اغماض نخواهیم کرد.

وی تصریح کرد: قبل از بازنگری قانون اساسی چند مقام را در قوه قضائیه رهبر منصوب می کردند بعد از بازنگری فقط یک نفر و آن هم رییس قوه قضائیه را مقام معظم رهبریتعیین می‌کنند. البته این موضوع به این معنا نیست که اگر یک نفر را رهبر منصوب می‌کنند هرچه در آن دستگاه انجام شود زیر نظر ایشان است یا آن اقدامات را تایید می‌کنند. خیلی وقت‌ها رهبر نسبت به ما نقد دارند و تذکر می دهند . قوه قضائیه ساختار و تشکیلات و قانون دارد.