معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی از وجود دو سیستم نظارتی مستقل در بخش ساخت و ساز شامل نظام فنی و اجرایی و نظام مهندسی ساختمان انتقاد کرد.

حامد مظاهریان در کنفرانس مدل سازی صنعت ساختمان (BIM) با بیان اینکه در قانون نظام مهندسی آمده است استان هایی که ۵۰ مهندس دارند می توانند نظام مهندسی تاسیس کنند و اگر نداشتند از استان های همجوار به عنوان استان معین کمک بگیرند، گفت: این به این معناست که در ۲۲ سال پیش که این قانون تدوین شد استان هایی داشتیم که در مجموع ۷ رشته پذیرش شده در نظام مهندسی حتی ۵۰ مهندس هم نداشتند اما الان از آن سوی بام افتاده ایم. در حال حاضر برآورد می شود ۴۵۰ هزار مهندس در بخش ساختمان تحصیل کرده باشند. آموزش عالی چگونه فکر می کرده است که این تعداد مهندس را تربیت کرده اند.

وی ادامه داد: صنعتی سازی به عنوان مفهومی که می تواند مشکل ساختمان را حل کند از آن یاد می شود، حداقل دو بار برای صنعتی سازی ساختمان تلاش شد و هر دو بار ناکام بود یک بار قبل از انقلاب بود که کارخانه های متعدد تولید مصالح پیش ساخته احداث شد ولی نتیجه این سرمایه گذاری عظیم رشد حدودا دو درصدی ساخت و ساز به سبک صنعتی بود. بیشتر ساختمان ها در آن زمان از شوروی سابق وارد کشور می شد.

معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی افزود: یک بار دیگر هم در طرح مسکن مهر صنعتی سازی ساختمان مطرح شد که اعلام کردند بالاجبار باید ۲۰ درصد ساختمان های مسکن مهر به روش صنعتی احداث شود، در نتیجه این مداخله مستقیم دولت در ساخت و ساز آن چیزی که مورد نظر بود اتفاق نیفتاد. ما هنوز در تعاریف صنعتی سازی مشکل داریم.

مظاهریان با بیان اینکه هیچ یک از راه حل هایی که تاکنون برای نجات صنعت ساختمان مطرح شده به اندازه الگوسازی اطلاعات صنعت ساختمان (BIM) موفق نبوده است، اظهار داشت: در این طرح از ابتدایی ترین مرحله ساخت و ساز شامل برنامه ریزی و پروگرامینگ تا مستندسازی فعالیت های ساخت و ساز، تحلیل و آنالیز ساختمان ها، مدیریت پروژه، تعمیر و نگهداری ساختمان و حتی تخریب و نوسازی سازه در پروژه BIM دیده شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: ما در حوزه BIM در فاصله قابل جبرانی با کشورهای پیشرو در برنامه جهانی BIM قرار داریم به گونه ای که در آمریکا این طرح از ۲۰۰۳ آغاز شد و در کشورهای مطرح BIM مانند فنلاند، سنگاپور و انگلیس که می توانند الگوی مناسبی برای BIM باشند نیز در سال های اخیر به این موضوع توجه شده است. اگر این فاصله جبران نشود حتی در صنعت ساختمان جهانی هم دیده نخواهیم شد.

مظاهریان یادآور شد: اگر به عنوان مثال بهترین درب و پنجره دنیا را تولید کنیم، اگر در BIM جهانی به ثبت نرسد امکان فروش محصول نخواهیم داشت، دیگر دوران تبلیغ با بیلبورد گذشته است ولی اگر این تولیدات در BIM به ثبت برسد ممکن است سازنده ای در اروپا محصولات صنایع ساختمانی ما را سفارش دهد.

معاون وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به وجود دو نظام کاملا متفاوت در بخش ساخت و ساز شامل نظام فنی و اجرایی به عنوان زیرمجموعه سازمان برنامه و بودجه و متولی ساخت و ساز دولتی و سازمان نظام مهندسی ساختمان به عنوان متولی ساخت و ساز خصوصی به مسیر خود به طور جداگانه ادامه می دهند ولی در برنامه ششم قرار است دو نظام فنی و اجرایی و نظام مهندسی به طور نظام مند و هماهنگ فعالیت کنند اما قرار نیست با یکدیگر ادغام شوند. بنابراین اگر در کشور زلزله یا سانحه ای رخ دهد نمی توانید کسی را بیابید که مسئولیت را آن بر عهده بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: در سیستم مناقصات نیز چنین مشکلاتی را داریم چرا که سیستم مناقصه فعلی بر پایه قیمت استوار است نه کیفیت و هر شرکتی که قیمت ارزان تر بدهد ولی کیفیت نداشته باشد برنده مناقصه اعلام می شود، پروژه ای که به دلیل ارائه قیمت غیرواقعی، به سرانجام نمی رسد. هیچ کس هم جرات نمی کند این سیستم را به هم بزند چون دستگاه های متهم می شوند که زد و بندی داشته اند.

معاون وزیر راه و شهرسازی به پیگیری موضوع BIM در وزارت راه و شهرسازی اشاره کرد و گفت: سند استراتژیکی در وزارتخانه برای مبحث BIM طراحی کرده ایم که این سند قابل ارائه به رئیس جمهور و دولت است. ضمن اینکه این سند یک سخن واحد برای بخش مسکن محسوب می شود، این در حالی است که نزدیک به ۵۰ درصد مهندسان و دانشجویان مهندسی به هیچ عنوان آشنایی با BIM (مدلسازی اطلاعات صنعت ساختمان) ندارند و همچنین ۷۹ درصد شرکت های ساختمانی هیچ اهمیتی به ارائه اطلاعات خود در BIM نمی دهند.

مظاهریان افزود: اگر یک مهندسی در ایران بگوید که من به ۲۲ مبحث مقررات صنعت ساختمان اشراف دارم هیچ کس در دنیا به آن اهمیت نمی دهد، مباحث و مقررات ملی ساختمان دیگر در دنیا ارزشی ندارند، در بسیاری از کشورهای اروپایی مقررات ملی ساختمان، به مقررات واحد اروپا در بخش ساخت و ساز تبدیل شده است ولی ما دور خود دیوار کشیده ایم که این اتفاق نمی تواند مشکل اشتغال در بخش مهندسی ما را حل کند.

وی صنعت بیمه را یکی از حلقه های بزرگ مفقوده صنعت ساختمان دانست و افزود: این صنعت (صنعت بیمه) نتوانسته خود را با رشد صنعت ساختمان منطبق کند.

وی اظهار داشت: نظام مهندسی مثل یک سیستم کوپنی کار می کند که یک نفر همزمان هشت پروژه ساخت و ساز دارد. در نتیجه کیک صنعت ساختمان محدود شده است.

به گفته مظاهریان پروژه BIM یک دوره ده ساله را باید طی کند و در دو سال هیچ کاری نمی توان انجام داد و هیچ رای برای کسی نمی آورد. در حال حاضر در ترکیه و قطر که بازار خوبی برای ساخت و ساز و مهندسی دارند تا زمانی که به پروژه BIM مسلط نشویم نمی توانیم مهندسان خود را برای کار به این کشورها اعزام کنیم.