پس از اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران توسط دونالد ترامپ، وزارت خزانه‌داری آمریکا دستور‌العمل خروج از برجام را منتشر و طی آن اعلام کرد تحریم‌ها علیه ایران طی بازه 90 روزه و 180 روزه باز می‌گردد.

براساس اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا،‌ تحریم‌های ارزی، بانکی، سوئیفت ،نفتی، خودرو، هواپیما، طلا و فلزات در بازه‌های 90 تا 180 روزه بازخواهد گشت.

با توجه به قراردادهایی که پس از برجام میان ایران با توتال، پژو، رنو، ایرباس و بوئینگ منعقد شده و این شرکت‌ها تعهدات کلانی به کشورمان داده‌اند، اکنون بیم لغو این قراردادها می‌رود. در این میان کارشناسان و فعالان اقتصادی راهکارهایی برای مقابله با تحریم‌ها بیان کردند که در ادامه می‌خوانید.

عزم ملی برای عبور از بحران

محمدرضا بهرامن، عضو اتاق بازرگانی با ارائه راهکارهایی در مورد مقابله با تحریم‌های آمریکا به خبرنگار ما گفت: جناح‌بندی‌های سیاسی در داخل ایران اکنون بزرگ‌ترین مشکل کشور است و اکنون زمانی است که باید تنها عزم ملی را در برنامه داشته باشیم و از جناح‌گیری‌های اصولگرایی و اصلاح‌طلبی فاصله بگیریم.

وی با تاکید بر این که تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌صورت مستقیم روی زندگی مردم تاثیر دارد، افزود: هنوز کشورهای اروپایی در برجام حضور دارند و باید از این فرصت نهایت استفاده را کرد. این که توقع داشته باشیم دولت همه کارها را به تنهایی انجام دهد، خوب نیست و در این شرایط برای کنترل اقتصاد کشور باید همه بخش‌ها با دولت همراه شوند.

بهرامن تصریح کرد: برجام کاغذ پاره نیست و اگر نتوانیم شرایط را بدرستی مدیریت کنیم وضعیت بدتر اقتصادی در انتظار ایران خواهد بود و تصمیمات مسموم دولت آمریکا بر کشور ما اثر می‌گذارد.

مشکلی نیست

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این که وضعیت خودروسازی ایران بعد از برجام چگونه پیش خواهد رفت، گفت: جنس تحریم‌های فعلی آمریکا با تحریم‌های گذشته متفاوت است و بعد از برجام قراردادهای مناسبی با کشورهای اروپایی در حوزه خودرو منعقد شده که می‌تواند منافع ایران و اروپا را برای ادامه برجام تضمین کند.

به گفته نجفی‌منش، در گذشته آمریکا برای این که خودروسازی ایران را تحریم کند، مذاکراتی را با کشورهای طرف قرارداد ایران انجام می‌داد.

خبرنگار ما در این‌باره از وی پرسید شاید دوباره آمریکا این کار را انجام دهد و در آن صورت چه اقدامی باید صورت گیرد که آسیبی به اقتصاد کشور وارد نشود، گفت: «شاید» را کنار بگذارید. اکنون قراردادهای خودروسازی ایران با اروپا جاری و ساری است و جای نگرانی از این باب وجود ندارد. البته باید بگویم نمی‌توانم وضعیت آینده را پیش‌بینی کنم.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: کشورهای اروپایی، چین و روسیه به حمایت از برجام و اقدامات ایران در این توافق بین‌المللی پرداختند و تا وقتی منافع ایران در برجام باقی بماند باید از فرصتمان بهره ببریم.

از خودتحریمی فاصله بگیریم

حسین سلیمی، کارشناس اقتصاد هم گفت: باتوجه به خروج آمریکا از برجام مهم‌ترین اقدامی که دولت باید در کشور انجام دهد حفظ انسجام داخلی بین تمام نهادها، بخش خصوصی و مردم است. وی معتقد است: دولت باید خیلی شفاف وضعیت اقتصادی کشور را با مردم و فعالان اقتصادی درمیان بگذارد و از مردم و فعالان بخش خصوصی برای عبور از این وضعیت کمک بگیرد تا جلوی ایجاد هرگونه هیجان در بازارهای اقتصادی گرفته شود. تحریم‌های اقتصادی موضوع جدیدی برای مردم و فعالان بخش خصوصی در کشور ما نیست، ایران پیش از این هم سال‌ها تحریم بوده و مهم‌ترین نکته داشتن سیاست منسجم در داخل کشور است.

سلیمی با اشاره به این‌که باید جلوی خودتحریمی‌ها را گرفت، می‌گوید: همیشه در مواقع افزایش تحریم‌ها ما متاسفانه در داخل کشور هم با خود تحریمی‌ها مواجه می‌شویم و این کار را برای فعالان بخش اقتصادی سخت‌تر می‌کند، به‌عنوان مثال یک وزارتخانه برای خود تصمیم می‌گیرد و ارز اختصاص نمی‌دهد.

وی با لحنی انتقادی ادامه داد: وزارت امور اقتصادی و دارایی اصلا در راستای حمایت از تولید داخل حرکت نمی‌کند و اگر یک بنگاه در شرایط نامطلوب اقتصادی چند ماه مالیات خود را پرداخت نکند همه اقدامات مثبت کارگاه‌های تولیدی فراموش و در فهرست جریمه قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد دولت باید نظر خود را نسبت به تولید داخل تغییر دهد تا اثر تحریم‌ها کمتر شود.

نایب رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق تهران در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که برای ادامه راه برجام و حفظ روابط اقتصادی با کشورها و شرکت‌های اروپایی یا سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به حضور در ایران بودند، چه اقداماتی باید انجام شود، تصریح کرد: در سال‌های گذشته که ایران در تحریم‌های سختی بود ما روابط اقتصادی با کشورها و شرکت‌های مختلف داشتیم و از راه‌ها و روش‌های خاصی برای خنثی کردن تحریم‌ها استفاده می‌کردیم که باز هم می‌توانیم در صورت افزایش تحریم‌ها از همین روش‌ها استفاده کنیم. لازم به توجه است که در دنیا شرکت‌ها و کشورهای زیادی هستند که اصلا با آمریکا کاری ندارند و اقتصادهای مستقلی دارند که ما می‌توانیم با آنها کار کنیم. از طرف دیگر بانک‌هایی در دنیا و حتی اروپا هستند که اصلا دلاری کار نمی‌کنند و فقط با یورو و ارزهای دیگر مراوداتشان را انجام می‌دهند و تحریم‌های آمریکا هم به هیچ وجه برای آنها مهم نیست ما باید به سمت همکاری با این بانک‌ها برویم.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: یکی از اقدام‌های مهمی که هرچه زودتر باید کشور به صورت عملی و عملیاتی شروع کند انتقال تمام مبادلات کشور از دلار به یورو و ارزهای دیگری است که برای تأمین و نقل و انتقال آنها مشکلی ندارد؛ اتفاقی که فکر کنم پیش از این هم در دوره آقای عادلی یا نوربخش که رئیس‌کل بانک مرکزی بودند، در مقطعی رخ داده بود. باتوجه به شرایط جدید و احتمال وضع دوباره تحریم‌ها باید وابستگی اقتصاد کشور را به دلار قطع کنیم.

سلیمی به انتقال پول نفت به داخل کشور اشاره کرد و گفت: باتوجه به این‌که پول فروش نفت به دلار است باید بعد از فروش نفت و دریافت پول آن در همان کشوری که فروش صورت گرفته است دلار را به یورو و ارزهای دیگر که نقل و انتقالات آن راحت‌تر خواهد بود، تبدیل کنیم.

سلیمی با بیان این‌که برخی سازمان‌های دولتی مانند گمرک اصلا با بخش تولید همکاری نمی‌کنند، تصریح کرد: برخی کالاها مواد اولیه یا واسطه‌ای هستند تا زنجیره تولید را تکمیل کنند، اما مدت زیادی در گمرک می‌مانند و هرچه به این سازمان مراجعه می‌شود اظهار می‌کنند در حال بررسی است.

ارتباطات تجاری با ایران قفل نمی‌شود

رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران هم گفت: آن دسته از کشورهایی که وابستگی به آمریکا ندارند و در واقع، ترس و واهمه کمتری از اجرای برجام دارند، با ایران ارتباط برقرار می‌کنند. اولین آنها هم چینی‌ها هستند که پیشگام در این عرصه شده و می‌خواهند در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کنند. اکنون حتی در چند طرح پتروشیمی، روس‌ها و ترک‌ها حضور دارند.

وی افزود: از سوی اروپا نیز شخصا دو پیشنهاد دریافت کرده‌ام که کشور رومانی می‌خواهد در بالادستی صنعت نفت ایران، سرمایه‌گذاری کند. اینها روزنه‌هایی است که وجود دارد. این‌طور نیست که رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم خروج از برجام را بگیرد و دنیا ارتباطات خود با ایران را قفل کند.

بلاتکلیفی تمام شد

مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با مهر گفت: بلاتکلیفی خروج یا ماندگاری آمریکا در برجام برای سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد ایران مشکلاتی را ایجاد کرده بود، اما در شرایط فعلی، وضعیت مشخص شده است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان برجام را با چین و اروپا پیش برد؟، گفت: به هر حال این نکته را نمی‌توان نادیده گرفت که اروپایی‌ها از شیوه برخورد ترامپ در برجام نگران هستند؛ بنابراین ممکن است برخی بانک‌های آنها نیز تحت فشار آمریکا قرار گیرند که با ایران مراوده مالی نداشته باشند؛ اما بانک‌های کوچک با ایران مراوده دارند. پس همه شرایط را برای تدوین یک برنامه جامع باید در نظر گرفت.