استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: خاطرات شهر در مورد اداره ی پست از این نظر مهم است که به گفته ی بسیاری از افراد قدیمی این اداره نخستین تشکیلات دولتی در طول تشکیل شوش جدید بوده است.شاید دلیل اصلی آن جنگ جهانی دوم باشد.روایات مختلفی از عبور قشون ایران و نیز خارجی از این شهر شده است.

گویا مهم ترین علت را ارتباط میان ارتش و مسئولین ذکر کرده اند که به وسیله ی تلگراف انجام می شد.وسیله ای که در آن زمان پیشرفته بود و با رمز گذاری جملاتی رد و بدل می شد.گذر قوای خارجی از این مکان حتی لطماتی را نیز به کاوش های باستان شناسی وارد کرده است که از آن جمله می توان به انفجار ستون های کاخ آپادانا به وسیله ی دینامیت اشاره نمود.

با توجه به مطالعات محلی می توان گفت که اولین مکان این اداره در کنار داروخانه ی دانیالی و روبروی بانک صادرات بود.این مکان به صورت اجاره ای در خانه ای مستقر شده بود.کارمندان آن قلیل و اکثرا نوعی ناآگاهی داشتند.در آن زمان تلفن وجود نداشت و تنها راه ارتباطی پست و تلگراف بود.

در زمان رضا خان میرپنج که نوعی طرفداری در جنگ جهانی را نشان می داد اداره ی پست شوش جایگاه ویژه ای داشت.تصاویر قدیمی نشان می دهد که افرادی مانند مرحوم رسولی قدیمی ترین کارمند این اداره ی بود.این اداره بعد از جنگ جهانی دوم در محلی که امروز اطراف میدان معلم است مستقر شد.

شاید قدیمی ترین مسئول آن آقای فتحی باشد که خود در شوش سکنی داشت.او سال ها این مسئولیت را بر عهده د اشت و می توان او را یکی از طولانی ترین مدیران نامید.بیشتر کار این اداره بر انتقال نامه ها متمرکز بود.

در طول فعالیت این اداره نامه هایی که در صندوق های پست ریخته می شدند در روزهایی معین جمع شده و وارد کیسه هایی مخصوص می نمودند و محکم می بستند.بعد از آن صبح زود فردی به نام پست چی که مدتی حسن دینور زاده بود با دوچرخه به ایستگاه راه آهن شوش می رفت تا کار تحویل و تحول را انجام دهد.

به دلیل ناامن بودن و عدم توجه به ساعت ،فرد مزبور شب را در ایستگاه به صبح می برد تا کیسه را تحویل دهد و البته قبل از آن فردی از درون قطار و در مکانی مشخص کیسه ای راپرتاب می کرد که مملو از نامه های ارسالی بود.این کیسه به اداره می آمد و وظیفه ی کیسه رسان تمام می شد.

با ورود نوعی تلفن به شوش بعضی از ادارات برای تماس به آن مراجعه می کردند و مرحوم دهان که صدایی بلند داشت کار اتصال را انجام می داد.اتصال به شهرهای دیگر بسیار مشکل بود و به همین دلیل ادارات دیگر از تلگراف استفاده می کردند.

کارمندان این اداره بسیار محدود بودند به طوری که از انگشتان دست خارج نمی شدند.بعضی از آن ها فوت کردند اما آقای تعبیرزاده که سال ها در این اداره کار می کرد در قید حیات است و می تواند اطلاعات بیشتری بدهد.

با تغییراتی که در زمینه های ارسالی ایجاد شد این اداره نیز خود را به سمت تغییرات کشاند.کم کم کار ارسال نامه ها در درون اداره انجام می شد تا بدین سان ماموری نتواند وقت خود را با رفتن به درب خانه ها تلف کند.وسیله ای که در آن زمان در اداره ی پست شوش فعال بود فقط یک دوچرخه بود.تصاویر باقی مانده از این اداره تایید کننده ی مطلب است.

یکی از کارهای جالب این اداره ایجاد کلکسیون تمبرهای قدیمی بود.وقتی یادم می آید افسوس می خورم که چرا این مجموعه را خریداری نکردم.البته که این اتفاق در دهه ی پنجاه بود و ما نیز فقط در فکر درس و مشق بودیم و بدون شک بی پولی هم می توانست تاثیر گذار گردد.چقدر فراوان بودند اما کسی استقبال نمی کرد.

هیچگونه وجهی بابت خدمات پستی انجام نمی گرفت و فقط بسته به مسیر نامه نوع تمبر از نظر قیمت بالا و پایین بود.نام سفارشی کم کم وارد این اداراه شد و افرادی که عجله داشتند نامه های خود را به صورت سفارشی می فرستادند.البته زمان رسیدن نامه ها گاه تا دو ماه هم طول می کشید.من یادم هست که نامه ای ورزشی به تهران فرستادم و آنقدر طول کشید که وقتی جواب آن آمد یادم رفته بود.

هنوز تابلوی آن در ذهنم باقی مانده که نوشته شده بود.اداره ی پست،تلفن و تلگراف شوش.بعد از انقلاب همین مکان فعالیت های اداره را شکل می داد و تفکیکی صورت نگرفته بود.نوعی شکل دهی به درون آن ایجاد شد و صندوق هایی پستی برای همه ی ادارات به وجود آمد.این نوع کار باعث شد تا هر اداره ای خود به صندوق خاص مراجعه کند و نامه های خود را بردارد.

خاطرات اداراه پست شوش مملو از نامه نگاری ها و از همه مهم تر ثبت نام کنکوری هاست.هنوز یادم نمی رود که در فصولی از سال کارمندن این اداره شاد می شدند که مراجعات بیشتری دارند و آن زمان ثبت نام برای کنکور بود.تمام وسایل در اختیار این اداره بود و با ثبت نام و گرفتن فرم ها کار کنکور که البته در اهواز برگزار می شد به اتمام می رسید.

خاطرات شهر را باید نوعی تلاش برای زنده نگه داشتن نام افرادی دانست که در سخت ترین شرایط به این مردم خدمت کردند.در حداقل شکل انتظار می رود که از ابتدای تشکیل این اداره نام افراد و مسئولین ان ذکر شوند تا بدین سان فرزندان آن ها نوعی شادی را ایجاد نمایند.این مهم خصوصا در مواردی که افراد آن زنده اند بسیار ضروری تر خواهد بود.