«فروش گوشت خیلی کمتر شده است»، «مشتری برای آجیل و خشکبار نداریم»، «مردم کمتر برنج می‌خرند»
و ... این جملات این روزها زیاد به گوش خبرنگاران می‌رسد، اما این تمام ماجرا نیست. گران‌شدن قیمت کالاها و خدمات اتفاق‌های متفاوتی در بازار ایجاد کرده است. حالا فروشندگان کالاهای لوکس می‌گویند بخش زیادی از مشتریان‌شان را از دست داده‌اند. فروشندگان لوازم خانگی معتقدند مردم بیشتر از همیشه به خرید کالای ایرانی روی آورده‌اند و البته نمایشگاهداران خودرو هم می‌گویند مشتری خودروهای گران‌قیمت‌شان را تقریبا به کل از دست داده‌اند. جالب است که در این میان برخی سینماداران می‌گویند با وجود گرانی، فروش‌شان بیشتر شده است!

 بعضی کاسبی‌ها هم که همیشه دچار مشکل بود و حالا به نظر می‌رسد که باید فکر دیگری برای ادامه حیات خود کنند.

مردم ماهی یک‌بار اسباب‌بازی می‌خریدند

بازار اسباب‌بازی‌فروشی‌ها خراب شده است. البته اسباب‌بازی جزو یکی از بازارهای نابسامان بوده که با وجود حساسیت زیادی که در زندگی بچه‌ها دارد، در ایران متولی خاصی ندارد. چیزی حدود ٩٠‌درصد اسباب‌بازی‌های ایران چینی است؛ اسباب‌بازی‌هایی که بر استاندارد و کیفیت آنها نظارت چندانی هم وجود ندارد.

یکی از تولیدکنندگان ایرانی درباره وضع این روزهای اسباب‌بازی در ایران به «شهروند» می‌گوید: «کار دشوار شده است. تا قبل از بالا رفتن نرخ ارز و آغاز تحریم‌ها، چین ٩٠‌درصد بازار را در اختیار داشت و بیشتر تولیدکننده‌ها، وارد‌کننده شدند اما حالا وضع خیلی بغرنج شده است. الان با توجه به نرخ دلار در کشور، دیگر واردکننده‌ها نمی‌توانند واردات داشته باشند و بازار خراب شده است. اگر در این شرایط می‌توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، خوب بود چون هم اشتغالزایی صورت می‌گرفت هم ارز از کشور خارج نمی‌شد، اما با این نرخ دلار و وضع کسادی بازار چنین چیزی هم ممکن نیست.» یکی دیگر از فعالان در این بازار می‌گوید تقاضای مردم بشدت کاهش پیدا کرده و فروش این مغازه‌ها خیلی کمتر از قبل شده است.

صاحب یک اسباب‌بازی‌فروشی در خیابان میرزای شیرازی به «شهروند» می‌گوید: «تا قبل از گرانی‌های اخیر وضع خوبی داشتیم. مردم هرطور که می‌شد ماهی یک‌بار می‌آمدند و برای بچه‌هایشان اسباب‌بازی می‌خریدند، اما الان واقعا مشکل پیدا کرده‌ایم. نه می‌توانیم اسباب‌بازی وارد کنیم، نه می‌توانیم تولید کنیم. شرایط برایمان خیلی سخت شده است. از طرف دیگر، فروش‌مان هم بشدت کاهش پیدا کرده و فقط برخی مغازه‌های بزرگ هستند که هنوز مشتری‌های قدیمی خود را دارند. در همین خیابان میرزای شیرازی که بورس اسباب‌بازی‌فروشی است، مغازه‌های زیادی تعطیل کرده‌اند چون دیگر نمی‌توانند هزینه اجاره و آب و برق‌شان را بدهند. از طرفی انبار مغازه‌ها هم خالی شده و اغلب تولیدکنندگان هم دیگر سفارش نمی‌گیرند. حرف واردات را هم که نزنید چون واقعا با این نرخ دلار اصلا نمی‌توان به واردات فکر کرد.»

مصرف شیرینی و شکلات پایین آمد

«مردم دیگر برای خرید کیک و شیرینی نمی‌توانند هزینه زیادی کنند. فروش‌مان بشدت کاهش پیدا کرده و حتی به فکر تعطیل‌کردن قنادی هم افتاده‌ایم، چون مردم دیگر نه آجیل می‌خرند، نه شیرینی مگر این‌که برای مناسبت‌های خاص بیایند و سفارش دهند. می‌توانم به صراحت بگویم که فروش‌مان در ٥ ماه اخیر ٥٠‌درصد کمتر شده است.» این حرف‌های صاحب شیرینی‌فروشی است که بشدت از راکد بودن بازار می‌گوید.

بالا رفتن قیمت ارز که روی قیمت اقلام مختلف تاثیرگذار بوده، بازار شیرینی‌فروش‌ها را هم کساد کرده است. صاحب یک شیرینی‌فروشی معروف در منطقه تهرانپارس می‌گوید وقتی قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و فقط به دنبال تهیه نیازهای روزمره خود هستند، خرید کیک و شیرینی از اولویت آنها خارج می‌شود: «تا قبل از گرانی‌های اخیر، مردم به مناسبت‌های مختلف و حتی اعیاد به قنادی می‌رفتند و شیرینی می‌خریدند، اما الان خرید این کالاها تبدیل به اولویت چندم مردم شده است. قنادی‌های زیادی ورشکست شده‌اند، چون حتی نمی‌توانند هزینه تهیه مواد اولیه را بپردازند و اگر هم با کلی مشقت به تولید بپردازند دیگر مشتری ندارند. قنادی‌های زیادی هستند که هر روز کیک‌ها و شیرنی‌هایشان روی دست‌شان می‌ماند و مجبور می‌شوند بعد از یکی دو روز، همه را به سطل زباله بریزند. این یک واقعیت است که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و طبیعی است که با این اتفاق خرید کیک و شیرینی اولویت آنها نباشد.»

 رکود بازار کیک و شیرینی تعطیلی کارگاه‌های شیرینی‌پزی و بیکاری افراد زیادی را هم به‌دنبال داشته است. یک منبع آگاه در اتحادیه آجیل و خشکبار از تعطیلی قنادی‌های زیادی در سراسر کشور خبر داده و می‌گوید: «وقتی تمام مواد اولیه برای تهیه و تولید کیک و شیرینی گران می‌شود، نباید انتظار داشت که قیمت این کالاها افزایش پیدا نکند. البته افزایش قیمت‌ها نسبت به گران‌شدن مواد اولیه بسیار ناچیز بوده است. افزایش قیمت ٣٠ تا ٥٠‌درصدی مواد اولیه برای تولید شیرینی مثل تخم مرغ، روغن، لبنیات، پودر کنجد، پودر پسته و پودر کاکائو کمر کارگاه‌های تولید شیرینی و کیک را شکسته و باعث تعطیلی برخی از آنها شده است. با این وضع تهیه مواد اولیه هم به سختی انجام می‌شود و قنادی‌ها با مشکل مواجه هستند. ضمن این‌که جعبه شیرینی هم سه برابر افزایش قیمت داشته و به کیلویی ١٥‌هزار تومان رسیده است. طبیعی است که با این شرایط قیمت‌ها هم بالا برود و مردم دیگر توانایی خرید نداشته باشند. متاسفانه در ماه‌های اخیر در شهر تهران ٣٠‌درصد از قنادی‌ها و ٤٠‌درصد از کارگاه‌های تولید شیرینی تعطیل شده و اعلام ورشکستگی کرده‌اند. برخی هم با تعداد نیروی اندک مشغول به کار هستند و همین باعث بیکارشدن افراد زیادی شده است.»

بیشتر سینما می‌آیند

سینماداران می‌گویند وضع فروش‌شان بهتر شده است. آنها به مهر گفته‌اند با وجود افزایش قیمت‌ها فروش سینما بالا رفته است. مدیران پردیس ملت و آزادی و سینما فلسطین به این خبرگزاری گفته‌اند خلاقیت سینماداران برای نمایش فوتبال و برخی اقدامات دیگر مثلا نمایش فیلم‌های خارجی موجب شده است که فروش بالاتر برود.
البته آنها تأکید کرده‌اند که سینما جزو ارزان‌قیمت‌ترین تفریحات در ایران است و بالارفتن فروش آنها بی‌تأثیر از این مسأله نیست و البته سینماداران معتقدند چه خوب است که تفریحات ارزان‌قیمت فرهنگی در این وضع رشد فروش داشته باشد.

دیگر کسی گل نمی‌خرد

یکی دیگر از اصنافی که این‌روزها حال و روز خوشی ندارد، گلفروشی است. تا قبل از گرانی‌های اخیر هم سرانه استفاده گل توسط ایرانی‌ها، خرید تنها ٧ گل در‌ سال بوده اما قطعا این آمار در پایان ‌سال ٩٧ سقوط فاحشی خواهد داشت. نوسانات ارزی و تورم‌ها یکی از کالاهایی را که از سبد خرید خانواده‌ها حذف کرد، «گل» است. گرانی‌های اخیر موجب شده تا هزینه تولید گل رز با توجه به رشد ۹۰‌درصدی قیمت مواد اولیه برای تولید گل و گیاه سه‌برابر شود، به همین دلیل میزان تولید این محصول کاهش پیدا کرده است؛ البته هرچند هزینه‌های تولید گل و گیاه در کشور افزایش معناداری پیدا کرده اما به دلیل عدم استقبال از خرید این محصول تولیدکنندگان ناچار به ارزان‌فروشی هستند. همین موضوع موجب شده اغلب گلفروشی‌ها ضررده شده باشند و از آنجا که گل جزو مایحتاج اساسی مردم نیست، از فهرست خرید اغلب مردم خارج شده تا بازار گلفروشان به‌رغم ارزان‌فروشی راکد شده باشد.

کیا دربندسری، رئیس اتحادیه گل و گیاه در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «صنعت گلفروشی در ایران در سال‌های اخیر تبدیل به یک صنعت کاملا وارداتی شده است، البته در سال‌های اخیر با بومی‌سازی توانسته‌ایم نرخ آن را در بازار داخلی کاهش داده و مانع خروج ارز از کشور برای واردات آن شویم اما الان شرایط واقعا دشوار شده است. تولیدکنندگان دیگر سرمایه‌ای برای تولید ندارند و فروشندگان هم فروش ندارند، چون مشتریان دیگر حاضر نیستند برای خرید گل هزینه کنند؛ البته نه‌تنها گل از سبد خانوار حذف شده بلکه صنعت گل و گیاه هم با رکود زیادی مواجه شده و همه منتظر معجزه هستیم!

عکاسی‌ها از مد افتادند!

بازار برخی کسب‌وکارها هم که درحال منسوخ‌شدن است. رواج گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌هایی که می‌توانند تغییرات زیادی روی عکس‌ها ایجاد کنند تا بیشتر شبیه به عکس‌های آتلیه‌ای از آب دربیایند، با این حال هنوز بودند افرادی که برای مناسبت‌های مختلف به آتلیه‌ها می‌رفتند تا قاب‌های خاطره‌انگیزی داشته باشند. این روزها اما کاروکاسبی عکاسی‌ها و آتلیه‌ها هم روبه‌راه نیست.

یکی از عکاسان قدیمی در خیابان نیروی هوایی که در دو منطقه دیگر تهران هم مجوز عکاسی داشته اما حالا تمام مجوزهای خود را باطل کرده، چون دیگر برایش صرف نمی‌کرده که بخواهد هزینه‌های زیاد این کار را متحمل شود. این عکاس قدیمی درباره اوضاع این روزهای شغل عکاسی می‌گوید: «وضعیت واقعا خوب نیست. من و تعداد زیادی از همکارانم با دردسرهای زیادی روبه‌رو شده‌ایم و برای برخی‌هایمان بهتر است که به این کاسبی ادامه دهیم. آتلیه‌ها مشکلات زیادی دارند و از ابتدای ‌سال با کاهش مشتری روبه‌رو شده‌اند. وضع اقتصادی مردم نابسامان است و عکس‌گرفتن را ازجمله تجملات می‌دانند و به همین دلیل استفاده از خدمات آتلیه‌ها به کمترین میزان رسیده است. مردم این روزها ترجیح می‌دهند با گوشی‌های هوشمند خود عکس بگیرند و چاپ کنند.»

او ادامه می‌دهد: « در روزهایی که قیمت همه خدمات چندبرابر شده، طبیعی است که مردم به دنبال برطرف‌کردن هزینه‌های اصلی خود باشند. این درحالی است که تا پیش از چندبرابرشدن همه قیمت‌ها، افراد زیادی بودند که برای مناسبت‌های مختلف از تولد و سالگرد ازدواج گرفته تا شب یلدا و کریسمس و عید نوروز به عکاسی‌ها می‌آمدند و در آتلیه‌های مخصوص عکس می‌گرفتند اما حالا مشتری‌های ما ٨٠‌درصد کمتر از قبل شده و کاهش سود ٥٠‌درصدی هم داشته‌ایم.»

حسین کیانی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه عکاسان، فیلمبرداران و لابراتوارداران تهران درباره کسادشدن بازار عکاسی به «شهروند» می‌گوید: «تعداد زیادی از آتلیه‌داران کارشان به یک‌صدم کاهش پیدا کرده است. آتلیه‌دارها مکانی را اجاره کرده‌اند، مالیات و هزینه‌های انرژی و دستمزد نیروی انسانی را می‌پردازند، اما کارشان به‌مراتب کمتر و به این ترتیب ادامه کار برای بسیاری از آنها ضررده شده است. تالارهای پذیرایی، مزون‌ها و آرایشگاه‌ها خودشان آتلیه گذاشته‌اند و این نیز عاملی مضاعف برای از رونق‌‌افتادن کار آتلیه‌ها شده است. برخی تالارهای پذیرایی گاهی خدمات عکاسی را برای مشتری اجباری می‌کنند. از سوی ‌دیگر نیز، ما دچار کمبود کاغذ عکاسی هستیم که همه این امور در مجموع به لابراتوارهای عکاسی و آتلیه‌ها ضرر مالی زده است.»