با شكست پروژه دیگر جنگ نیابتی غرب و هم پیمانان منطقه ای آن در حلب كه هفته ها پیش با نام 'جنگ جنگ ها' و با هدف براندازی از قلب اقتصادی سوریه در همسایگی تركیه كلید خورد، اكنون سربازان بشار اسد به جای شورشیان مسلح در آن شهر رژه می روند. وضعیت جنگ داخلی به نفع نظام سوریه مغلوبه شد و تلاش ها برای انشقاق و به هم ریختن مقاومت ارتش سوریه با وجود حمایت های آشكار و پنهان خارجی از گروه های مسلح در مرزهای مشترك سوریه با تركیه عملا ناكام ماند. یك حادثه كه برخی در داخل سوریه آن را 'شلیكی سرگردان' می نامند، اما برخی دیگر در خارج ترجیح می دهند آن را یك 'پیام' ازسوی دولت سوریه در خصوص مداخله جویی های آنكارا بدانند پاسخ این سوال را به طور جدی بازخوانی خواهد كرد كه 'چه كسی مخاطره می كند؟ بشار اسد یا رجب طیب اردوغان؟'

**پاداش خدمت به غرب

------------------------

'كشیده شدن به باتلاق!'. این عنوانی است كه 'محمد ایوب' استاد روابط بین الملل دانشگاه میشیگان آمریكا برای یادداشت خود در روزنامه گاردین انگلستان بر می گزیند و خلاصه ای از مخاطره های تركیه را در قبال بحران سوریه مطرح می كند.

ایوب می نویسد: تركیه با خطر كشیده شدن به داخل بحران سوریه روبروست، زیرا وارد مخاطره ای شده است كه به عكس آمریكا و عربستان سعودی راهی برای فرار از آن ندارد. زمانی تركیه تلاش می كرد تا برای حمایت از مخالفان اسد اجماع سازی بین المللی كند، اكنون در وضعیت تامل است، اما عواقب وخیم دخالت(تركیه) به شكل فزاینده ای در حال افزایش است ... در چنین وضعیتی كه سوریه غرق در بحران شده است، عربستان سعودی و آمریكا اگر بخواهند، می توانند سوریه را در جدال سرنوشت به حال خود رها كنند، اما تركیه چنین گزینه ای را در اختیار ندارد، زیرا همسایه سوریه است.

اشاره محمد ایوب به این واقعیت است كه با وجود مجاورت سرزمینی تركیه با سوریه، مداخله طلبی های آنكارا در امور داخلی سوری ها، اختیاری را برای اجتناب از بحرانی كه سران تركیه در آن دخیل بوده اند باقی نگذاشته است و پیامدهای این اقدامات برای تركیه همسایه بیش از عربستان و آمریكای غیرهمجوار خواهد بود.

این استاد روابط بین الملل با اشاره به وضعیت اندوه بار حاكم شده در روابط بین دو كشور و حملات خمپاره ای اخیر می نویسد: اردوغان امیدوار بود كه 'قیام سوریه' پیروزی سریع را در مقابل نظام سوریه به دنبال داشته باشد و انتظار نداشت اسد، ارتش و طرفدارانش تا این حد در برابر دشمنان سرسخت خود ایستادگی كنند. او از این اقدام به تحقق دو هدف امیدوار بود: همراه كردن حاكمان جدید سوریه با خود و ارسال سیگنال مثبت به ایالات متحده آمریكا مبنی بر اینكه دولت تركیه از تحول دموكراتیك در همسایه جنوبی حمایت می كند.

محمد ایوب در ادامه آورده است: ساقط نشدن نظام اسد و تبدیل كشمكش سوریه از 'فعالیت مسالمت آمیز' به ' مواجهه مسلحانه خونبار' بین نیروهای حكومتی و معارضان و همچنین ورود سایر گروه ها از قبیل جهادی های سلفی به خط مقدم بحران با حمایت عربستان سعودی و قطر، تركیه را بین دو طرف قرار داد كه 'جنگی نیابتی را به نمایندگی از ریاض و تهران' انجام می دادند، امری كه خود تهدیدی اقتصادی را برای تركیه در پی داشت، زیرا آنكارا به ایران به عنوان منبع اصلی تامین انرژی خود وابسته است.

**جامعه تركیه، خطر بزرگ تر برای اردوغان

---------------------------------------------

در یادداشت گاردین تصریح شده است: خطر بزرگ تری كه دولت تركیه از طریق حمایت از معارضان به جان خریده، شكاف بزرگی است كه در داخل جامعه تركیه در خصوص این حمایت ها بروز كرده است و این شكاف بیش از همه بین سنی های معارض نظام اسد و علوی های طرفدار وی رخ نموده است.

گزارش روزنامه 'الدستور' مصر از اعتراضات گسترده ضد جنگ تركیه حاكی از مخالفت های شدید گروه های سیاسی و سازمان های مدنی و صنفی با این اقدامات دولت اردوغان است. بنابر این گزارش، معترضان به سیاست های رجب طیب اردوغان در میدان های مركزی استانبول و آنكارا، شعار 'جنگ هرگز' سر دادند و به تصمیم اخیر پارلمان تركیه برای دخالت نظامی در خاك سوریه اعتراض كردند. تظاهرات كنندگان شعارهای 'آمریكا دست هایت را از سرزمین های اسلامی كوتاه كن'، 'مرگ بر پیمان ناتو'، دخالت امپریالیستی هرگز' و 'حزب عدالت (و توسعه) جنگ را انتخاب می كند و ملت ها صلح را' سر دادند.

گاردین در بخش دیگری از تحلیل خود تاكید می كند: به این موضوع باید حزب كارگران كردستان را نیز افزود كه اخیرا بسیاری از عناصر خود را از عراق به شمال سوریه منتقل كرده است و بر وخامت اوضاع در رویارویی های آینده خواهد افزود.

**باتلاق خودخواسته

---------------------

محمد ایوب می افزاید: حادثه پرتاب خمپاره به خاك تركیه در روز چهارشنبه گذشته و واكنش پارلمان آن كشور مبنی بر صدور مجوز به دولت تركیه برای عملیات نظامی در خاك سوریه، یك گام آنكارا را به سوی فرو رفتن در باتلاق سوریه نزدیك تر می كند، لذا ضروری است كه آنكارا در این روند دخالت تجدیدنظر كند و در غیر این صورت آشوب سوریه به بحران تركیه تبدیل خواهد شد.

روزنامه 'القدس العربی' چاپ لندن در تحلیلی از تنش های اخیر بین تركیه و سوریه نوشته است: آشكار است كه مقامات سوریه، تركیه را به عنوان دشمن شماره یك خود تلقی می كنند، زیرا تركیه تبدیل به مركزی برای عبور پیكارجویان مخالف نظام سوریه و تامین مالی و پشتیبانی نیروهای 'ارتش آزاد' (گروه معارض مسلح) و كانالی برای انتقال كمك های مالی و تسلیحاتی عربستان سعودی و قطر به معارضان سوری شده است.

از این منظر، تحلیلگر القدس العربی بر این باور است كه پرتاب خمپاره از خاك سوریه به تركیه پیامی تحریك كننده به اردوغان است تا او را وارد جنگی ویرانگر كند كه می تواند تركیه را با درگیری نظامی، مالی و انسانی سال ها به عقب برگرداند و دستاوردهای اقتصادی آن را نابود كند.

این روزنامه در ادامه به درماندگی تركیه و بازی خوردن دولت آن از سوی سایر قدرت ها اشاره می كند و می نویسد: نزدیكان آقای اردوغان در نشست های خصوصی خود از ناامیدی شدید در قبال مواضع آمریكا و جهان عرب سخن می گویند، زیرا این طرف ها(آمریكا و اعراب هم پیمان واشنگتن)، تركیه را تشویق كردند كه موضعی قوی در حمایت از معارضان مسلح اتخاذ كند و قول دادند كه آنكارا را تنها نگذارند، اما بعد این كار را كردند و به درخواست های دولت تركیه برای دخالت نظامی با هدف براندازی اسد یا برقراری منطقه پرواز ممنوع برای حمایت از 'ارتش آزاد سوریه' توجهی نكردند.

اما روزنامه السفیر لبنان در این زمینه می نویسد: تركیه محصول دخالت نظامی خود را در امور داخلی سوریه درو می كند. ارتش آزاد معارض اسد همچنان به راحتی از خاك تركیه به سوریه تردد می كند و در چنین اوضاعی اتفاقاتی از این قبیل طبیعی است.

السفیر ادامه می دهد: اگر تركیه اجازه این ناامنی را در مرزهای خود نداده بود، اكنون حتی صدای شلیك یك گلوله را هم نمی شنید، یك پناهنده را هم نمی شناخت و حتی یك لیره هم خسارت نمی دید.

در شرایطی كه جنگ حلب به پایان خود رسیده و بشار اسد پس از مدت ها نبرد سنگین توانسته سرنوشت جنگ را به یك قدمی خط پایان برساند، آسیب های ماجراجویی نه دامن قطر و عربستان كه اولی، اصولا موضوعیتی ندارد و دومی نیز از معركه به اندازه كافی دور است را می گیرد، كه نتایج آن متوجه تركیه خواهد شد. ترمیم روابط مسموم با سوریه كه تبعات آن آنكارا را با چالش های جدی داخلی روبرو خواهد كرد آسانی میسر نیست./ایرنا

گروه بین الملل/ حوزه خاورمیانه

انتهای خبر / پایگاه خبری ایران آنلاین (ایران انا) / کد خبر 1842 - 91