خبرگزاری 'بی.بی.سی' در نخستین ساعات روز یكشنبه شانزدهم مهرماه به نقل از 'بنینیو آكینو' رییس جمهور فیلیپین، اعلام كرد كه مذاكرات روزهای اخیر برای دستیابی به یك چارچوب كلی توافقات به منظور پایان دادن به اختلافات دولت و 'جبهه آزادیبخش اسلامی مورو' با موفقیت همراه بوده است.

آكینو هرچند از توافق اخیر بر سر نقشه راه مذاكرات به عنوان موفقیتی بزرگ برای تحقق صلح و ثبات پایدار در فیلیپین یاد نموده، اما خاطر نشان كرده كه همچنان جزییاتی وجود دارد كه بایستی مذاكرات پیرامون آن ها ادامه یابد.

** مذاكرات چهار روزه در كوالالامپور برای دستیابی به توافقات كلی

.............................................................

توافقات كلی كه رییس جمهور فیلیپین از آن پرده برداری كرده، نتیجه مذاكراتی بسیار طولانی و پیچیده است كه آخرین دور آن به مدت چهار روز -11 تا 14 مهرماه جاری- در 'كوالالامپور' پایتخت مالزی با حضور نمایندگان دولت و جبهه آزادیبخش اسلامی مورو برگزار شد.

با توجه به روند گفتگوهای اخیر، پیش از شروع مذاكرات نیز 'محقر اقبال' نماینده جبهه مورو و 'مارویك لئون' نماینده دولت مركزی نسبت موفقیت گفتگوهای صلح ابراز امیدواری و خوش بینی كرده بودند.

بر اساس توافقات به دست آمده، خودمختاری 13 ایالت مسلمان نشین جنوب فیلیپین زیر عنوان منطقه خودمختار 'بانگسامورو' از سوی دولت مانیل بطور كامل به رسمیت شناخته خواهد شد و ساكنان این منطقه خواهند توانستند به جز حوزه سیاست خارجی و امور دفاعی، از نظام مستقل قضایی، آموزشی، اداری و مدنی برخوردار شوند.

قرار است این چارچوب كلی توافقات به توقف كامل تنش ها و درگیری هایی منجر شود كه از اواخر دهه 60 میلادی تاكنون باعث كشته شدن 120 تا 150 هزار نفر در فیلیپین شده است. به گفته تحلیل گران دو طرف گفتگوها امیدوارند كه توافقات نهایی تا پایان دوره ریاست جمهوری آكینو در سال 2016 میلادی (1385ه.شمسی) به دست آمده و به طور قطعی به چهار دهه بی ثباتی و بحران در جنوب فیلیپین خاتمه داده شود.

بین 5 تا 10 درصد از جمعیت بیش از 100 میلیون نفری فیلیپین، مسلمانان ساكن جنوب این كشور هستند و از تشكیلات جبهه آزادیبخش اسلامی مورو به عنوان نماینده سیاسی مسلمانان حمایت می كنند.

** جبهه مورو چرا اسلحه به دست گرفت و بر سر چه گفتگو می كند؟

........................................................

جبهه آزادیبخش اسلامی مورو در سال 1969 میلادی (1348 ه.شمسی) و به دنبال كشتار فجیعی موسوم به 'قتل عام جابیدا' در مناطق مسلمان نشین فیلیپین شكل گرفت. این قتل عام كه توسط نیروهای دولتی در زمان 'فردیناند ماركوس' رییس جمهور وقت فیلیپین، صورت گرفت، موجی از اعتراضات را در جنوب كشور و به طور مشخص در 13 ایالت مسلمان نشین به راه انداخت و از دل این ناآرامی ها بود كه جبهه آزادیبخش مورو به عنوان اصلی ترین تشكیلات مسلح مدافع استقلال مناطق مسلمان نشین سربرآورد.

بدین ترتیب استان های جنوبی فیلیپین كه به طور مشخص در جزایر 'میندانائو'، 'باسیلان'، 'سولو' و 'پالاوان' واقع بودند، به كانون اصلی مهمترین بحران داخلی فیلیپین تبدیل شده و استقلال این جزایر زیر حاكمیت یك دولت مستقل و اسلامی به محور اصلی مبارزات سیاسی و نظامی مسلمانان فیلیپینی بدل شد.

تا اواخر دهه 70 میلادی درگیری ها بین دولت مركزی و اعضا و طرفداران جبهه مورو به اوج خود رسید. در این بین ده ها هزار نفر كشته و شمار چشمگیری در مناطق مناقشه آواره شدند تا اینكه دولت ماركوس به واسطه فشارهای داخلی و خارجی مجبور به نشستن بر سر میز مذاكره با استقلال طلبان مورو شد.

با وجود تضمین اعطای اختیارات مربوط به خودمختاری به مسلمانان جنوب فیلیپین از سوی ماركوس كه در موافقتنامه 'طرابلس' در سال 1976 (1355 ه.شمسی) بر آن صحه نهاده شد، تقلب انتخاباتی دولت در همه پرسی مربوط به خودمختاری استان های جنوبی موجب بازگشت و اوج گیری ناآرامی ها در مناطق مسلمان نشین شد.

در ادامه، مذاكرات 'نور میسواری' رهبر وقت جبهه مورو با 'كرازون آكینو' نامزد انتخابات ریاست جمهوری فیلیپین در فوریه 1986هم موجب فروكاستن از بحران جزایری چون میندانائو نشد. در این پیوند دو طرف توافق كرده بودند كه در ازای حمایت جبهه مورو از نامزدی آكینو، وی پس از انتخاب به عنوان رییس جمهوری بطور جدی نسبت به تعیین تكلیف دولت خودمختار به رهبری جبهه مورو اقدام نماید.

با وجود 'توافقنامه جده' كه با وساطت سازمان كنفرانس اسلامی بین دولت و مخالفان در سال 1996 میلادی (1375 ه.شمسی) منعقد و بر مبنای آن حق تاسیس دولت خود مختار برای جبهه مورو با مركزیت میندانائو به رسمت شناخته شد، اما دولت مركزی به بهانه هایی چون ناتوانی جبهه مورو در اداره منطقه خودمختار، توافقات پیشین را زیر پانهاده و موجب بازگشت ناآرامی های فروخفته شد.

با آغاز مجدد مذاكرات صلح در سال 2003 م.(1382 ه.شمسی) گفتگوها به كندی و در فضایی آكنده از بی اعتمادی پیش می رفت تا اینكه پنج سال بعد 'گلوریا آرویو' رییس جمهور وقت، به مسلمانان جنوب فیلیپین وعده داد كه كنترل 700 شهر و روستا را به جبهه مورو واگذار خواهد كرد. در این مقطع زمانی نیز به دلیل كارشكنی های سیاستمداران افراطی مسیحی در جنوب فیلیپین، دادگاه عالی قانون اساسی رای به نقض این وعده سیاسی آرویو داد و آن را مخالف قانون اساسی اعلام كرد.

در جریان دور اخیر درگیری ها كه تا زمان انعقاد پیمان آتش بس بین دولت و جبهه آزادیبخش مورو در جولای 2011 (تیرماه سال گذشته) ادامه داشت، نزدیك به 400 تن كشته و حدود 750هزار نفر آواره شدند.

** چشم انداز برقراری صلح در جنوب فیلیپین

.............................

با توجه به ناكامی های مزمن و متعدد طرفین در دستیابی به یك صلح پایدار و توافق جدی در سال های گذشته، به نظر می رسید مذاكراتی كه از سال گذشته در مالزی شروع شده هم نتواند موجب حل و فصل نهایی تنش ها و بحران های چند دهه اخیر در مناطق مسلمان نشین فیلیپین شود؛ اما در این میان دو عامل سبب شد تا در این دور از مذاكرات، یك چارچوب كلی از توافقات به دست آید.

بر خلاف وجود گروه های بسیار تندرو و افراطی نظیر 'ابوسیاف' در بدنه جبهه آزادیبخش مورو، در سال های اخیر رهبران میانه روتری اختیار تصمیم گیری در تشكیلات مزبور را به دست گرفتند و با تقلیل خواسته های خود از استقلال كامل به خودمختاری مناطق مسلمان نشین، شرایط را برای رسیدن به یك توافق همه گیر و پایدار فراهم آوردند.

از سوی دیگر دولت بنینیو آكینو به نسبت دولت های گذشته، حاضر شده امتیازات بیشتری به رهبران جبهه مورو اعطا كند و همین موضوع سبب شده دو طرف كه از سال ها تنش و درگیری به ستوه آمده اند، بتوانند در شرایط و بستری متفاوت با گذشته به توافق بر سر نقشه راه مذاكرات دست یابند.

در ادامه باید به این نكته اشاره كرد كه میندانائو و دیگر جزایر جنوب فیلیپین از نظر ذخایر طبیعی بسیار غنی بوده و همین موضوع طی سال ها به اختلافات موجود بر سر استقلال یا خودمختاری آن دامن زده است. از این رو علاوه بر آنچه گفته شد، دستیابی دو طرف به توافقات عملی بر سر تقسیم منافع اقتصادی حاصل از این منابع طبیعی در هفته های گذشته را می توان از جمله مولفه های تاثیر گذار بر روند گفتگوهای اخیر به شمار آورد.

به نظر می رسد اگر اوضاع به همین منوال ادامه یابد، تا پایان دوران ریاست جمهوری آكینو، تكلیف خودمختاری مناطق مسلمان نشین زیر عنوان دولت 'بانگسامورو' مشخص شده و به چهار دهه خشونت و درگیری در این كشور پایان داده شود.

گروه بین الملل/ حوزه آسیا

انتهای خبر / پایگاه خبری ایران آنلاین (ایران انا) / کد خبر 1857 - 91