»گروه بین الملل/ حوزه اروپا

روسیه به عنوان کشوری که دارای پیشینه و حضوری قدرتمند در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز است، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در مقام وارث این کشور از هم پاشیده شده، نتوانست حضور سنتی خود را در این منطقه حفظ کند و به ویژه پس از یازدهم سپتامبر، یکی پس از دیگری خاکریزهای ژئوپلتیکی خود را در کشورهایی همچون ازبکستان، قرقیزستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان از دست داد. حتی در دوران اول زمامداری ˈولادیمیر پوتینˈ (2008-2000) با وجود تلاش وی برای بازگشت به این منطقه و حفظ توازن راهبردی در مقابل آمریکا به دلیل پتانسیل های ضعیف داخلی مسکو و ضرورت های بین المللی راه به جایی نبرد.

در دوران ˈدمیتری مدودیفˈ (2012-2008) سیاست خارجی با رویکرد ˈآتلانتیک گراییˈ و با تمرکز بر حوزه اروپا و آمریکا دنبال گردید تا در این دوران نیز آمریکا مناسبات خود را با کشورهای منطقه اوراسیا گسترش دهد و حتی آمریکایی ها تلاش کردند تا جمهوری آذربایجان و گرجستان را وارد سازمان ناتو سازند که هنوز این روند به سرانجام نرسیده است. اما با پیروزی مجدد ولادیمیر پوتین در انتخابات ریاست جمهوری روسیه در چهاردهم اسفند ماه 1390 و به فاصله شش روز، پوتین طی حکمی اولویت های سیاست خارجی این کشور را اعلام کرد که در حوزه منطقه ای بر اساس متن این حکم، جهت گیری اصلی سیاست خارجی مسکو، توسعه مشارکت چند جانبه و همگرایی فعال در قلمرو ˈجامعه کشورهای مشترک المنافعˈ (‍CIS) نامیده شده است. همچنین روسیه بر اهمیت توسعه روابط و مشارکت فعال با جمهوری بلاروس در چارچوب کشور متحد، تعمیق همگرایی اورآسیایی در قالب اتحاد و فضای واحد گمرکی بین روسیه، بلاروس و قزاقستان و جذب سایر کشورهای جامعه مشترک المنافع به آن تاکید کرد. پوتین نیز خواستار تقویت ˈسازمان پیمان امنیت جمعیˈ (CSTO) به عنوان موثرترین سازمان برای تامین امنیت و مقابله با تهدیدات منطقه ای در حوزه نفوذ جامعه کشورهای مشترک المنافع شده است. در واقع سیاست خارجی پوتین در دوران جدید زمامداری وی به شدت متمرکز بر بازگشت به حوزه های سنتی خود در اوراسیا و اروپای شرقی گردید. از طرفی در حالی که ˈسرگئی شایگوˈ وزیر دفاع روسیه روز چهارشنبه چهارم اردیبهشت ماه خبر از تصمیم مسکو برای تاسیس پایگاه هوایی در بلاروس داده بود، روز شنبه هفتم اردیبهشت نیز ˈسرگی لاوروفˈ وزیر امور خارجه روسیه در سفر به ارمنستان خبر از تقویت نیروهای نظامی ایروان در قالب سازمان پیمان امنیت جمعی جهت ایجاد نیروی مشترک ˈواکنش سریعˈ داد.

خبرگزاری ریانووستی روسیه به نقل از سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه در دیدار با آلکساندر لوکاشنکو رییس جمهوری بلاروس با اشاره به تصمیم کشورش برای تاسیس پایگاه هوایی در بلاروس نوشت: اولین دسته از جنگنده های روسی امسال در این پایگاه مستقر می شوند. امیدواریم تا سال 2015 یک هنگ هوایی در پایگاه هوایی روسیه در بلاروس مستقر شود تا از حریم هوایی مناطق مرزی کشورمان محافظت کند. همچنین در سال 2013 فرماندهی پایگاه هوایی روسیه در بلاروس در این کشور مستقر خواهد شد. در حال حاضر روسیه یک پایگاه هوایی در خارج از این کشور دارد که در منطقه ˈکانتˈ قرقیزستان مستقر است. شایگو همچنین از تصمیم روسیه برای تحویل چهار لشکر تسلیحات پدافند موشکی اس-300 به بلاروس در سال آینده خبر داد.

به نظر می رسد، روس ها با تشدید تحرک دیپلماتیک خود در یک هفته اخیر تلاش داشته اند تا در دو کشور ارمنستان و بلاروس حلقه دفاع راهبردی خود را تکمیل کنند. در این رابطه و پیش از این رییس جمهور روسیه در مهر ماه 1391 به کشورهای تاجیکستان و قزاقستان سفر و قراردادهای نظامی را با این کشورها تجدید کرد. همچنین، روس ها در دی ماه 1391، خبر از عملیاتی کردن ساخت سه ایستگاه راداری از نوع ˈوورنژ – دی امˈ و ˈوورنژ امˈ در نزدیکی مناطق ˈکالینینگرادˈ وˈایرکوتسکˈ و ایجاد ایستگاه راداری در منطقه ˈکراسنودارˈ (جنوب روسیه - منطقه قفقاز شمالی) برای جایگزینی ایستگاه راداری ˈقبلهˈ دادند که نشان می دهد که روس ها به دنبال حفظ فضای راهبردی خود در مناطق فراسرزمینی هستند. چنین رویکردی از سوی روس ها نشان می دهد که مسکو در پرتو دگردیسی های داخلی (حضور پوتین و ثبات اقتصادی) و ضرورت های بین المللی جدید (اختلاف با آمریکا در حوزه های مختلف) تلاش می کند تا با بازگشت به حوزه ارواسیا و اروپای شرقی، علاوه بر تکمیل زنجیره امنیتی و دفاع راهبردی خود به دنبال برتری نظامی و دفاعی نیز باشد. در نهایت، ادراک امنیتی رهبران مسکو در چند سال اخیر نشان داده است که روسیه فارغ از همکاری های گسترده با کشورهای بزرگ دیگر در حوزه اوراسیا و اروپای شرقی تلاش می کند تا به آرامی و با خیزی مطمئن، خاکریزهای امنیتی را در این مناطق فتح کرده و حتی فراتر از آن به دنبال ایجاد حضور بلندمدت راهبردی خواهد بود./ایرنا

انتهای خبر / پایگاه خبری ایران آنلاین (ایران انا) / کد خبر 3329 - 92