رئیس جمهور جدید ایران روی کار می آید و مجلس آمریکا می تواند تحریم های بیشتری را اعمال کند. آیا این پیامی درست است؟ حسن روحانی به عنوان یک اعتدالگرا روز یکشنبه پست ریاست جمهوری ایران را در اختیار می گیرد. برخی معتقدند که تحریم های جدید پیامی درست را در مورد برنامه هسته ای ایران مخابره می کند و برخی دیگر می گویند این امر می تواند فرصت هرگونه پیشرفت در روابط را از بین ببرد.

ماه گذشته که ایران یک روحانی اعتدالگرا را به عنوان جانشین محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری این کشور انتخاب کرد، به عقیده بسیاری باراک اوباما با اشاره به بهبود روابط ایران و آمریکا به دنبال ترغیب آنچه تغییر مهم دیپلماتیک خوانده می شود، بود.

 رئیس جمهوری آمریکا گفت که انتخاب حسن روحانی مسیر را برای روابط «جدی تر و واقعی تر» با ایران گشوده است و این امر به شکل گسترده ای به عنوان امید اوباما به امکان برگزاری مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا در کنار مذاکرات دوجانبه در مورد برنامه هسته ای تهران تعبیر شد.

 اما حالا که روحانی در آستانه آغاز به کار است، برخی در کنگره می خواهند با اعمال دور جدیدی از تحریم ها بر اقتصاد ایران، پیام متفاوتی به ایران ارسال کنند. مراسم تحلیف روحانی روز یکشنبه برگزار می شود.

 کدامیک رویکردی بهتر برای متقاعد کردن ایران به پذیرش محدودیت های بین المللی بر برنامه هسته ای خود است؟ انتظار می رود مجلس نمایندگان روز چهارشنبه با رای به تحریم های شدید و جدید علیه صنعت نفت ایران که در حال حاضر نیز تحریم های شدیدی را تجربه می کند و همچنین تحریم بخش های دیگر اقتصاد ایران به این سوال پاسخ دهند.

 با این حال باوجود آنکه این اقدام مجلس نمایندگان تا زمانیکه سنا بتواند لایحه خود در این زمینه را ارائه دهد- احتمالا در ماه سپتامبر- اجرایی نخواهد شد، حامیان رویکرد همکاری بیشتر با رئیس جمهوری جدید ایران می گویند مجلس نمایندگان زمان بدی را برای رای به این لایحه برگزیده است. آنها نگرانند که هرگونه رای در آمریکا برای اعمال تحریم های جدید در آستانه روی کار آمدن روحانی به عنوان یک در بسته تلقی خواهد شد و احتمالا امید شکل گیری روابط بهتر میان ایران و آمریکا را از بین خواهد برد.

 تریتا پارسی، استاديار روابط بين الملل دانشگاه جانز هاپکينز، پژوهشگر موسسه خاورميانه در واشنگتن و رئيس شورای ملی ايرانی آمريکايی معتقد است رای مجلس نمایندگان به تحریم های جدید «به عنوان نخستین واکنش رسمی آمریکا نسبت به پیروزی روحانی تلقی خواهد شد.» وی می گوید ارسال چنین پیامی به ایران ممکن است باعث شود که تندروهای ایران تمایل اعلام شده روحانی به تعامل بیشتر با غرب را تضعیف کنند و این مسئله با عقل جور در می آید اگر هدف تنها ممانعت از شکل گیری مذاکرات میان آمریکا و ایران باشد.

از نگاه برخی دیگر حالا که ایران انتظار بازگشت به مذاکرات با اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان در مورد برنامه هسته ای خود را دارد، دقیقا زمان آن است که بداند آمریکا و غرب از مواضع خود عقب نشینی نخواهند کرد.

 مارک دوبویتز، رئیس بنیاد «دفاع از دموکراسی ها» و یکی از هواداران سرسخت تشدید تحریم ها علیه ایران در مصاحبه اخیر خود با خبرنگاران گفت: «دولت اوباما باید با اهرمی قابل توجه و تقویت شده در دور بعدی مذاکرات شرکت کند.»

حامیان اعمال تحریم های سخت و جدید علیه ایران، این تفکر را که روحانی منادی یک اعتدالگرایی نوین در میان مقامات ایران است- یا اینکه وی تمایلی به تعامل و کوتاه آمدن در برنامه هسته ای ایران دارد را به استهزا می گیرند. قدرت های غربی نگرانند که این برنامه با اهداف صلح آمیز برای تولید انرژی هسته ای اداره نمی شود و به دنبال تولید سلاح هسته ای است.

 اظهارات روحانی پس از انتخابات که به صراحت هرگونه پایان دادن به برنامه غنی سازی اورانیوم را رد کرد، باعث تقویت تردیدها در مورد اعتدالگرایی خود شد. وی با اشاره به اینکه «همه باید بدانند دولت بعدی به هیچ وجه از دفاع از حق مسلم ایران کوتاه نخواهد آمد» تصریح کرد که روزهای تعلیق برنامه هسته ای ایران به سر آمده است.

 در این میان اوباما – که در سال 2009 با دستی بار به سوی ایران به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا قدم به کاخ سفید گذاشت- گام هایی را برای نشان دادن تمایل خود به تعامل با روحانی برداشته است. دولت وی هفته گذشته برخی تحریم ها علیه ایران را تعدیل کرد و صادرات برخی تجهیزات پزشکی را به عنوان اقدامی در جهت کاهش محدودیت بر «تجارت مشروع بشردوستانه» به تصویب رساند.

 اما اوباما تاکید کرده است که این لحن جدید به برنامه هسته ای ایران مربوط نمی شود. وی با وجود آنکه از انتخاب روحانی در ماه ژوئن استقبال کرد، تاکید داشته که تحریم های شدید برای مهار اقتصاد ایران «در غیاب گام های قابل توجه» از سوی جمهوری اسلامی برای ایجاد اطمینان که به دنبال تولید سلاح هسته ای نیست، کاهش نخواهند یافت./فرارو