محمدرضا جعفریان

گروه‌هاي تندرو پس از پیروزی دولت اصلاحات در سال 76 با تمام قوا در مسیر انتقام از افراد موثر و محبوب انقلاب دست به هر عمل غیر اخلاقی، غیر شرعی و غیر قانونی زدند. حمله به وزیران کابینه سیدمحمد خاتمی، قتل‌هاي زنجیره ای، واقعه اسفبار کوی دانشگاه، برهم زدن اجتماعات قانونی و بحرانهای متعدد دیگر، جملگی با یک هدف شکل مي‌گرفت؛ ناکارآمد جلوه دادن گفتمان اصلاحات
در این راه پرهزینه و این مسیر پرتلاطم، علاوه بر جریانهای افراطی ضد اصلاحات، برخی گروه‌هاي همراه نیز ناخواسته نقش آفرینی مي‌نمودند و برآیند این اتفاقات و بحرانهای ناجوانمردانه عبارت بود از: ایجاد یأس و سرخوردگی و تردید در دستیابی به آرمانهای اصلاح طلبان و بخش بزرگی از جامعه ایران اسلامی هشت سال خدمت صادقانه دولت اصلاحات در راه تشکیل جامعه مدنی به بن بست رسید.

با طرح شعارهای غیرواقعی و تهمتهای عجیب به نقش آفرینان اصلاحات و همراهان آن مانند(ارتباط با دشمنان بیگانه، ارتداد، اقدام علیه امنیت ملی. . . . ) بخش بزرگی از توان بالقوه جامعه رو به رشد ایرانی به هدر رفت. سرخوردگی و یأس جامعه جوان ایرانی باعث انزوا، عدم کارآیی، مهاجرت به خارج و ضربات عظیم بر پیکر این نهال کوچک گردید که ضرر و زیان آن سرتاسر مملکت را فرا گرفت.

از دل آن هشت سال تکاپو و تلاش "احمدی‌نژاد" تولید گردید گوئی افراطیون به تمام آرزوهای خود دست یافتند. اینبار با توانی مضاعف ضمن نابودی تمام زیرساختهایی که دولت سیدمحمد خاتمی در راه ساختن ایرانی آباد و بانشاط و بر پایه مردم سالاری دینی ایجاد نموده بود، فضا را به گونه‌اي تغییر دادند که هرگز مجال بازگشت تفکر اصلاح طلبی وجود نداشته باشد. دانشگاه و رسانه، فرهنگ و هنر، دیانت و سیاست، کوچه و خیابان لبریز از تندروی، انحصار و افراط گردید.

حامیان احمدی‌نژاد به دنبال تولید و احیای گفتمان افراطی گری به سرعت تمام جهان را علیه کشورمان بسیج نمودند. طرح شعارهای کم فایده و بی اثر موجب تحمیل هزینه‌هاي گزاف بر پیکر نظام مقدس جمهوری اسلامی گردید. جالب اینکه در این راه گروههای مختلف اصولگرا همکار و همراه دولت نهم و دهم بودند و اختلافات اواخر دولت احمدی‌نژاد با آنها به هیچ عنوان از بار مسئولیت و گناهی که در این راه مرتکب گردیدند نخواهد کاست.

احمدی‌نژاد با تکیه بر گروه‌هاي فوق و حمایت تمام عیار از برنامه هایش، یک تنه بر همه سرمایه‌هاي نظام و ملت مي‌تاخت. حملات و تخریب‌هاي تیم احمدی‌نژاد و تفکر او در مناظرات انتخاباتی سال 88 به اوج خود رسید. به جرات مي‌توان گفت اگر جریانات دلسوز نظام و انقلاب در آن مقطع زمانی در برابر آن بی اخلاقی‌ها موضع گیری مي‌نمودند وقایع تلخ پس از انتخابات شکل نمي‌گرفت. متاسفانه گفتمان احمدی‌نژادی به نوعی به گفتمان رایج و مرسوم در جامعه تبدیل گردید. گوئی اغلب مردم به دنبال تسویه حسابهای شخصی، پرونده سازی حملات غیر اخلاقی و در مجموع به نوعی از این گفتمان تبعیت مي‌نمودند. اعضای رسانه و تریبون فضای سنگین و دشواری را در جامعه حاکم ساخته بود.

تندروهای افراطی برای تخریب بزرگان و اندیشمندان و سایر اقشار جامعه از فیلتر "فتنه گری" سوء استفاده مي‌نمودند و آن شعار این بود: هرکه با ما نیست فتنه گر است و در این راه سعی در حذف افراد بیشتر و کوچک نمودن حلقه انحصار و افراط داشتند. . . . روزهای پایانی سال 91 هرگز شبیه ایام قبل از انتخابات ریاست جمهوری نبود. فضای یأس گسترده تر و وسیع تر مي‌شد، امیدهای کوچکی که برای حضور سیدمحمد خاتمی وجود داشت خاموش شد و در بهار 92 شور و نشاط ناشی از آیت الله هاشمی توسط تندرو به یأسی بزرگتر مبدل گردید.

کسی تصور نمي‌کرد که در فاصله یک هفته پایانی انتخابات آن طوفان به پا گردد و تمام آنچه که آنان در رویاهایشان ساخته بودند فرو ریزد. آری اعتدال بر افراط فائق آمد و امید جای یأس را گرفت و این پیروزی بزرگ گواه محکمی بود بر شکست گفتمانی که آن همه هزینه بر ایران و ایرانی تحمیل نمود.
به اعتقاد نگارنده عوامل متعددی که در تشکیل گفتمان رادیکالی فوق نقش داشتند عبارتند از:

1. حمایت تمام عیار بسیاری از اصولگرایان که باور داشتند، حمایت از احمدی‌نژاد منجر به حذف اصلاح طلبان از عرصه قدرت و از بین بردن محبوبیت آنان در میان مردم خواهد گردید و به تعبیر دیگر با نگاه حزبی، و با هدف حذف رقیب ضربه بزرگی به منافع ملی زدند.
2. حرکات خودخواهانه برخی از اصلاح طلبان و تندروی‌هاي آنان که باعث شکست در انتخابات84 گردید.
3. صدا و سیما و سایر عوامل موثر رسانه‌اي که هرگز فرصت انتقاد و یا بیان معضلات را به منتقدان ندادند.
4. سکوت و عدم موضع گیری جریاناتی که در گذشته و در دولتهای قبلی همواره منتقد و مخالف بودند امروز جریان احمدی‌نژادی و تفکر حامی او هرگز قدرت و توانایی گذشته را ندارد و این نویدبخش آینده‌اي روشن برای این مرز و بوم است. وزن و عیار این تفکر در انتخابات اخیر به خوبی نمایان گردید. جامعه ایرانی با تمام محدودیت‌ها و با تمام مشکلات و دلخوریها و در اوج معضلات و بحرانهای اقتصادی و اجتماعی به صحنه آمد و به "اعتدال، تدبیر و امید" رأی داد و این پیروزی بزرگ برای این تفکر و گفتمان به شمار مي‌رود.

گوئی نشانه‌هاي فراوانی برای پایان یافتن عمر افراط و انحصار به چشم مي‌خورد:
1) با صرف هزینه‌ها و با استفاده از تمام توانی که مخالفان اصلاحات و گفتمان دولت دکتر روحانی به خرج دادند که کمتر کسی حاضر به پذیرش ادامه شرایط دولت نهم و دهم گردید. این موضوع حتی در میان شعارهای کاندیداهای ریاست جمهوری هم به چشم مي‌خورد. اگر رأی این تفکر را رأی سعید جلیلی بدانیم نتیجه واضح و آشکار خواهد بود.
2) بخش بزرگی از جریان اصولگرایی ضمن پذیرش مصیبت‌هاي دولت احمدی‌نژاد به صورت مستقیم و یاغیر مستقیم از شعارهای دولت تدبیر و امید حمایت نمودند که این مهم حرکتی روبه جلو و چرخشی امیدوار کننده به شمار مي‌رود.
3) در میان اصلاح طلبان نیز، تامل و تفکر و واقع بینی بزرگی ایجاد گردید که با حمایت دکتر عارف از دکتر روحانی فضایی امیدوار کننده و مثبت حاکم گردید و این یعنی رأی به تفکر اعتدالی جهت مقابله با هرگونه افراطی گری و پرهیز از آرمان گرایی
4) تاثیر گروه‌هاي فشار در میان اقشار مختلف جامعه به حداقل رسیده است، آنها دیگر شعار جدیدی برای مطرح کردن ندارند و هرگز توان و پتانسیل نقش آفرینی دوره اصلاحات را نخواهند داشت.
5) جامعه ایرانی به درجه‌اي از رشد و واقع بینی و تکامل دست یافته است و دیگر مجال عرض اندام و سوء استفاده به این گروه‌ها را نخواهد داد.
6) آنچه که در روند بررسی وزیران کابینه دولت یازدهم به چشم مي‌خورد عدم توانایی جریان تندرو در به چالش کشیدن رأی اعتماد مجلس به کابینه بود. شعارهای تکراری و فاقد وجاهت قانونی در میان همان مجلسی که اکثریت قاطع آنرا جریان اصولگرائی تشکیل مي‌دهد دیگر کاربردی ندارد و رأی اعتماد به 15 وزیر دولت روحانی موفقیت بزرگی برای جریان اعتدال و شکست مجددی برای گروههای فشار و تندروهای افراطی است.

اما با تمام این حقایق و واقعیت‌ها بایستی هوشیار بود. جریان خودسر و تندرو برای دست یابی به اهداف خود از هر ابزاری استفاده خواهد نمود. بزرگترین ابزار آن ناامید کردن مردم از برنامه‌ها و شعارهای دولت جدید است. این جریان که در مقابل رفتارهای عجیب دولت قبلی همواره تایید کننده بوده امروز در هر موضوعی وارد شده و به شدت سعی در ملتهب نمودن فضا و تیره کردن آن دارد. راه عبور از این مقطع تاریخی آگاهی بخشیدن به جامعه و روشن نمودن اذهان و افکار عمومی است. بایستی گام به گام عملکرد دولت را با آنچه احمدی‌نژاد بر جای گذاشته مقایسه نمود و از توان و اداره دولت منتخب همه را آگاه نمود.

گام اساسی دیگر تشکیل"جبهه ضد افراطی گری" یا همان "جبهه اعتدال" مي‌باشد. این جبهه مي‌تواند به صورت فراگیر از تمام احزاب اصلاح طلب واصولگرای معتقد به نظام مقدس جمهوری اسلامی و آرمانهای بزرگ آن تشکیل گردد و هدف اساسی آن مقابله با جریانهای مخالف قانون، گروههای فشار و ... باشد. قطعاً همکاری و هماهنگی احزاب و گروههای مختلف سیاسی و همراهی آنان با دولت تدبیر و امید که به نوعی به " دولت آشتی ملی" تبدیل گردیده راه را برای پیشرفت سریع تر هموار خواهد نمود. معرفی کابینه و تائید حداکثری جدید گواه این مدعاست که مي‌توان از توان تمام گروهها جهت رفع موانع موجود کمک نمود.