گذشت و عفوی که مؤمن باید خود را بدان مزین سازد، یکی از بزرگترین کمالات انسانی است.

در زندگی اجتماعی میان افراد کدورت‌هایی پدید می‌آید که اگر تداوم یابد اجتماع انسان‌ها را دچار روابط تیره، سردی، تفرقه و خشونت خواهد کرد.

پیامبر خدا(ص) درباره اثر گذشت کردن در جلب دل‌ها به مردی که از خدمتکاران خود نزد ایشان شکایت کرد، فرمودند: " از آنها گذشت کن، تا بدین وسیله دل‌هایشان را با خودت آشتی دهی. عرض کرد: ای رسول خدا! آنها در بی‌ادبی متفاوتند. حضرت فرمود: نسبت به آنان گذشت داشته باش و آن مرد اطاعت کرد1".

همچنین امام صادق(ع) سه چیز را از خصلت‌های ارزشمند دنیا و آخرت معرفی می‌کنند و می‌فرمایند: " بخشودن کسی که به تو ستم کرده‏ است، پیوستن به کسی که از تو بریده است و بردباری ورزیدن، هر گاه نسبت به تو رفتار جاهلانه‏‌ای شود2".

اما در دو حدیث از امام علی(ع) از گذشت‌های نابجا سخن گفته شده که حضرت می‌فرمایند: " گذشت به همان اندازه که شخص بزرگوار را درست می‌کند، شخص فرومایه را تباه می‌گرداند3".

ایشان همچنین فرمودند: " به نیکی پاداش ده و از بدی درگذر، به شرط آن که به دین لطمه‏‌ای نزند، یا در قدرت اسلام ضعفی پدید نیاورد4".

منابع روایات:

1- مستدرک الوسائل: 9 / 7 / 10041 منتخب میزان‌الحکمة: 388

2- الکافی: 2 / 107 / 3 منتخب میزان‌الحکمة: 388

3- کنزالفوائد للکراجکی: 2 / 182 منتخب میزان الحکمة: 388

4- غررالحکم: 4788 منتخب میزان الحکمة: 388