و ... اینکه امید به تقویت احتمال و تکثر ائتلاف برای جنگ با ایران و عقده گشایی از کینه‌ها در دل دشمنان ایران زنده گردید هرچند با توفیق دولت تدبیر و امید در انتخابات و اقبال مردم به گفتمان دولت جدید اوضاع دگرگون شده و دوستان ایران به رفع مشکلات امیدوار و دشمنان از ائتلاف علیه ایران نا امید شدند، در این مجال مراد نیست. البته مشکلات برای مردم نه برای امثال فلانی که خرج و دخلش ربطی به بازار و مردم ندارد و چه بسا برای نیل به اهداف خود و تخریب رقیب حاضرست سر به تن مردم نبوده و شاید از فرط کینه مستعد انتحار نیز باشد. منظور این مقاله بررسی مختصر و موجزی از نوسان امید مردم به بهبود وضعیت معیشت و زندگی در طی سالهای اخیر است.

جهت بررسی بهتر شاید لازم باشد از دوران قبل از اصلاحات شروع کنیم. در آن ایام مردم ما با توجه به اینکه از دوران جنگ تحمیلی عبور کرده و سطح تجارت‌هاي نفتی و غیر نفتی و کلا رونق اقتصادی از بحران خارج شده بود و امید به معیشت و زندگی آرام و رضایت بخش و البته ثبات آن وضع امیدوار کننده، تا به حدی بود که مباحثی نظیر آزادی بیان و توسعه سیاسی و بحث احزاب کم کم پر رنگ گردید و صرف رونق اقتصادی خواسته عموم مردم نبود.

لذا گفتمان سیاسی اصلاحات برجسته شده و جامعه به آن اقبال بی سابقه‌اي نشان داد و این گفتمان به رای مردم پیروز شده و شادی و نشاط عمومی در بین عموم جاری و ساری گردید. هرچند گشایش سیاسی به ذاته زمینه ساز گشایش اقتصادی است و آزادی بیان و مطبوعات با نقشی که در مبارزه و افشای مفسده‌ها دارند موجب ثبات سلامت اقتصاد کشور مي‌شود اما امید مردم به جوانب غیر اقتصادی این گفتمان نیز چشم گیر بود.

این امید آنقدر سطح توقعات را بالا برد که حقایق امور و واقعیت موجود در کشور در غلیان آرمان گرایی محو گردید و این امید مجازی در نهایت و در اواخر دوره اصلاحات به سرخوردگی و افسردگی بخش عظیمی از جامعه منجر گردید. روشنفکران و نخبگان اصلاح طلب معادلاتشان به نتایج عامه فهم منتهی نشده و به ناگاه دلها بسوی شعار و تبلیغات عامه فهم و عامه پسند گروهی مسخ شد.

گروهی که زبانی ساده و منشی بی افاده داشتند و برای بر قراری رابطه با طبقات پایین ظاهری عرفی داشتند آمدند و در عمل نیز برای مدتی عامه پسند یا بقولی عوام پسند رفتار کردند. یارانه‌هاي نقدی بصورت عمومی پرداخت شد، مسکن‌هاي مهر خیلی زود پی ریزی شدند، و فرمهای سهام عدالت بنام عموم تدوین و تکمیل شد و .... امید به بهبود وضعیت حقوق بشري، فرهنگ و هنر، آزادی بيان، حقوق شهروندي، آزادي مطبوعات و فعالیتهای دانشجویی کم رنگ و لحظه به لحظه تحلیل رفته و تقلیل پیدا کرد تا هر خواسته به کف خود رسید.

مدتی دیگر که گذشت عامه هم کم کم به عیب کار عوام فریبی پی مي‌بردند. آنجا که طرحهای بدون کارشناسی، فوری و فوتی اجرا یا افتتاح شده و جراحی‌هاي بزرگ اقتصادی بصورت نمادین و اورژانسی و در مطبهای کوچک و بی بضاعت انجام میگرفت و دیدیم که سهام عدالت رخت بر بست، یارانه‌ها به انفجار تورم منجر شد و تولید داخلی را به ورطه سقوط کشاند و همچنین عجله و سنبل کاری در مسکن مهر نیز در برخی نقاط برای ساکنانش معضلی شد، رکورد اختلاس شکسته شد و خلاصه امیدهای عمومی به یاس نزدیک شد تا به جایی که با افزایش فشار تحریم‌ها، بوی نا امیدی به وضوح استشمام می‌گردید.

نا امیدی از آنکه آنقدر در پس ظواهر عوام یا عامه پسند اوضاع اقتصاد مملکت خراب باشد که به تجدید حیاتش امیدی نشاید داشت. اما هنوز مردم گمان داشتند و دارند اگر نخبگان باز برگردند و کار بدست کاردانها بیافتد و البته به آنها آزادی عمل هم عنایت کنیم هنوز شانسی برای گشودن قفل مشکلات بوده و شاید بتوان در این طوفان غم به تدبیرشان امید به ساحلی داشت، پس دست همت بالا زدند بار دیگر ره امید گرفته دولت تدبیر و امید را به کار زار آوردند باز شادی و نشاط علنی شد طوری که قابل بایکوت نبود و نمایشی هم نبود پس از 12 سال باز شادی از پیروزی انتخاباتی مردم را به خیابانها کشاند مردمی چنان دریایی که قابل کتمان نبودند.

حال سوال و شاید دغدغه اصلی اینجاست اگر به هر دلیلی مثلا کارشکنی دوست و حیله دشمن امید از تدبیر این دولت رخت بست آیا آن لحظه نقطه پایان امید مردم است؟ مردمی که همه گفتمان‌ها را محک زده‌اند از شعار توسعه سیاسی به عدالت و مهرورزی اقتصادی و پس از آن حال به تدبیر و اعتدال امید بستند. نا امیدی مردم سخت آسیب زاست. چنانکه خمودگی و دلسردی در کار و تلاش، عدم میل به سرمایه‌گذاری و بدبینی به آتیه و دهها مصائب و آسيب دیگر برای ناامیدی متصور است كه يكي از نتايج بديهي و اوليه آن ياس كامل جامعه از امكان اصلاح دروني در ساختار و سيستم سياسي، اقتصادي و ... كشور است. نكته‌اي كليدي كه متاسفانه، افراطيون منفعت طلب داخلي اصلا و ابدا به آن نمي‌انديشند و زمان به سرعت مي‌گذرد...!