سید مهدی طباطبایی / 9 سال از عزیمت رسول الله (ص) در مدینه می گذشت و حجی بجای نیاورده است و حالا فرموده : برای شهرهای اطراف نامه بنویسند و عموم مسلمین را به حجة السلام(1) و حجة الکامل دعوت کنند.(2) رسول خدا و دخترش فاطمه و همسرانش، نیز شنبه 25 ذیقعده سال 10 هجری پس از ادای نماز ظهر از مدینه به سمت ذو الحلیفه حرکت کردند.
با اینکه بیماری حصبه در شهر شایع شده بود اما اکثریت در امان مانده و توان حج گذاردن داشتند و در پی فراخوان نبی مکرم، 40 تا 120 هزار مسلمان از مدینه و مناطق اطراف با ایشان همراه گشتند. (3)
نماز عصر را به امامت پیامبر اسلام، شکسته خواندند و چیزی نگذشته بود که صدای گریه نوزادی همه را به وجد آورد. اسماء بنت عُمیس، پسری به دنیا آورد که پیش از آن، پیامبر نوید تولدش را داده بود و خود نیز نام محمد را بر کودک نهاد.
محمد بن ابی بکر، نه تنها با خطابه خوانی و جانفشانی ها و شهادتش، امام علی علیه السلام را یاری نمود بلکه میلادش در آغازین روز حجة الوداع، خود سندی بر حقانیت اول مظلوم عالم گشت.(4)
کاروانیان به تاسی از پیامبر، احرام بسته و سوار بر مرکبها در حالی که تلبیه می گفتند، راه خانه معبود را در پیش گرفتند.
فرسنگها آن سوتر، علی (ع) مأمور ابلاغ اسلام به یمنی ها گشته بود و حالا پس از پیروزی با جماعتی از همراهان و تازه مسلمانان، امر نبی اسلام را لبیک گفته و به سمت مکه براه افتاده بود.
ششم ذیحجه بود که کاروان عظیم پیامبر به مکه رسید و آن حضرت بلافاصله به بیت الله مشرف شده و در آنحال اشک از دیدگان مبارکش سرازیر بود و اینگونه با محبوب سخن آغاز کرد که: اللهم انت السلام و منک السلام، فحیّنا ربنا بالسلام!... و سپس دیده و دست بر حجرالاسود نهاد و آن سنگ آسمانی را بوسید.
و این چنین"حجة الاسلام" با آیاتی که نازل می گشت و توضیحات پیامبر، کامل گشت و باشکوهترین حج بجای آورده شد.
14 ذیحجه پس از طواف وداع و دعا و نماز صبح، کاروان ده ها هزار نفری حاجیان به قافله سالاری نبی مکرم اسلام (ص) از مکه خارج و به سوی مدینه رهسپار است... عده ای پیش رفته و برخی عقب افتاده اند...جبرئیل بر پیامبر نازل می شود و می گوید " یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک"...پیامبر از سست ایمانی همراهان بیمناک است، برخی از آنها احکام حج را تفسیر به رای کرده و مطابق نبی مکرم حج بجای نیاورده اند...بارها با فرستاده حق محاجه کرده و چون بسیاری دیگر از امور گمراهی خویش را بر راه هدایت رسول الله، ترجیح داده اند. بار دومی است که جبرئیل "بلغ ما انزل الیک من ربک" را در گوش مبارکش زمزمه کرده است، اما او هنوز به مدعیان بی ایمان و بدکرداری می اندیشد که با آخرین فرازهای وحی نیز مخالفت خواهند کرد. سومین بار جبرئیل نازل گشته و اینگونه رسول حق را مخاطب می سازد"یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ".
پنجشنبه 18 ذیحجه است و کاروان در نزدیکی جُحفه، به دشتی وسیع بنام غدیر خم (5) رسیده است. اینجا محلی است که کاروانهای مختلف از هم جدا شده و به سمت دیار خویش رهسپار می گردند فرمود امر مهمی پیش آمده و جبرئیل پیام مهمی آورده است! در همین جا می ایستیم! بگویید پیش رفتگان، باز گردند و بجای ماندگان، سریعتر برسند. و دستور داد منزلگاه را از خار و خاشاک بزدایید و از جهاز شتران منبری برپاکنید! 

اصحاب زیر چند درخت کهنسال منبری آماده ساختند و سایه بانی از پارچه ها برای محل استقرار پیامبر بر پا کردند...در این هنگام، ظهر شرعی شده بود و بلال اذان سر داد. جمعیت هزاران نفره که هر لحظه بر تعداد ان افزوده می شد آماده اقامه جماعت نماز ظهر است. پیامبر تکبیر گفته و بزرگترین نماز جماعت مسلمین در زیر گرامی سوزان آفتاب غدیر، بر پا می شود.
چندی پس از اقامه نماز، رسول الله بر فراز جهاز شتران رفته و سخن را با ثنای پروردگار بی همتا آغاز می کند(6)...و سپس می فرماید: بر من از آسمان خبر رسیده که زمان رفتنم(مرگ)فرا رسیده پس بگویید آیا من رسالتم را انجام داده ام یا نه؟مسلمانان که از کلام پیامبر متحیر شده اند، جملگی با صدای بلند اعلام می کنند که آری ای فرستاده خدا، تو رسالت الهی خویش را بدرستی انجام داده ای...پیامبر باز هم گواهی می گیرد و آنها تایید می کنند...سپس می فرماید: "ثقلین" را در میانتان می گذارم و از آنها جدا نشوید تا در بهشت مرا در یابید...می پرسند "ثقلین" چیست؟ فرمود: ثقل اکبر، قرآن و ثقل کوچکتر، اهل بیت من هستند از این دو هرگز جدا نشوید!
چشمها به فرستاده معبود خیره گشته است، پیامبر "علی بن ابی طالب" را به نزد خویش می خواند و بر بالای جهاز شتران در کنار خویش، جای میدهد؛ با صدای رسا می فرماید: آیا صدای مرا می شنوید؟ جماعت ده ها هزار نفری مسلمین هم صدا می گویند آری یا رسول الله صدایت را می شنویم. و باز می پرسد: ای مردم آیا من نسبت به شما اولاتر و مقدمتر نیستم؟ همگان سر به تایید تکان داده و زبان می گشایند که بلی ای فرستاده خدا، همینطور است. و حالا در مهمترین لحظه تاریخ بشریت، در حالیکه  دست علی را گرفته و بلند کرده، تا همگان ببینند، می فرماید: " من کنت مولاه فهذا علی مولاه" هرکس من مولای او هستم همین علی مولای اوست. و باز فرمود: " من کنت مولاه فهذا علی مولاه" و برای سومین بار نیز فرمود: " من کنت مولاه فهذا علی مولاه" و ادامه داد: "خداوندا، دوست بدار و سرپرستی کن، هر کسی که علی را دوست و سرپرست خود بداند و دشمن بدار هر کسی که او را دشمن می‌دارد و یاری نما هر کسی که او را یاری می¬‌نماید و به حال خود رها کن، هر کس که او را وا می¬گذارد"و سپس فرمود: حاضرین به غایبین نیز ( آنچه گفتم درباره ولایت علی پس خودم را) اعلام کنند.

ولوله یی در جمعیت برپا گشته است اما سخنان پیامبر ادامه دارد...علی و فرزندانش را بارها به عنوان خلفای پس از خودش که منصوب خداوند هستند، معرفی می کند و از "مهدی" امت چهار بار سخن می گوید...آنچه سفارش لازم است به امت خویش می کند و حالا آسوده خاطر از انجام وظیفه الهی خویش گشته است.
جمعیت هنوز بر گرد پیامبر حضور دارند، جبرئیل یکبار دیگر نازل می شود " الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا" و اینچنین پیام آسمانی اکمال دین فروفرستاده گشت...رسول خدا تکبیر سر می دهد و همگان را به بیعت با خلیفه و جانشین و وصی خویش فرا میخواند.(7)
ابو بکر و عمر و عثمان و طلحه و زبیر و سپس باقى بزرگان مهاجر و انصار، نخستین کسانی هستند که امر رسول الله را در بیعت با علی بن ابی طالب اجابت میکنند و سپس مسلمانان، فوج فوج نزد امیرالمؤمنین آمده و بیعت می کنند.(8) برای بیعت زنها نیز، ظرف آبی گذاردنده تا دست در آن فرو برده و ولایت و وصایت علی را گردن نهاده و تبریک بگویند.
تا نیمه های شب کار بیعت حاضران با امام علی علیه السلام به طول می انجامد و به دستور پیامبر تا 3 روز برای بزرگداشت این عید بزرگ در غدیر خم اقامت می گزینند.
 

و این چنین نتیجه 23 سال رسالت خاتم الانبیاء حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله با وصایت و جانشینی علی علیه السلام گره می خورد. ولایت اصل دین قرار گرفته و پاسداشت زحمات همه فرستادگان الهی به پیروی از علی(ع) منوط می گردد. علی تنها راه هدایت و تنها نجات دهنده از گمراهی است و روز امامت و ولایتش برترین روز برای همه بشریت است و بلکه برترین روز برای همه عالم حتی خالق و معبود بی همتا و اینگونه است که روز غدیر خم را عیدالله اکبر نامیده اند.
_____________
1-با اینکه این حج آخرین حج مسلمین به همراه پیامبر اعظم(ص) بود و از این بابت به حجة الوداع مشهور است اما به جهت آنکه رسول خدا، احکام حج را طبق دستورات اسلام بیان کردند به حجة السلام مشهور گردید نبی مکرم اسلام در این حج بود که، حدود عرفات و مشعر و منى را معین نموده، و وجوب افاضه و حرکت از عرفات را در شب عید قربان که مشرکان براى قریش نسخ کرده بودند، بیان فرمود، و حج را به زمان اصلى خود برگردانیده، و تاخیر آن را که نسى‏ء مى‏باشد، و موجب ازدیاد کفر است، مشروحا و مستدلا بر آیه کریمه بیان فرمود، و نیز سعى بین صفا و مروه را از شعائر الهى دانست، و خود سعى فرمود، و سایر آداب حج را از طواف و نماز، و بالاخص بیان وجوب حج تمتع را براى افرادیکه منزلشان از مکه دور است، و بقاء این وجوب را تا روز قیامت مفصلا بر فراز کوه مروه بعد از نزول جبرائیل و آوردن وحى الهى بیان فرمود.
2-کافی ج 4 ص 294
3-«سیرۀ حلبیّه‌» ج‌ 3، ص‌ 289
4-محمد بن عبدالله (ابوبکر) بن عثمان بن عامر بن عمرو بن کعب بن سعد بن تیم بن مُرة از قبیله بنی تمیم قریش، ملقب به «عابد قریش، فرزند خلیفه اول و یاران صدیق امام علی علیه السلام بود. نقش او در حفاظت از جان عثمان و همچنین روشنگریهای بی نظیرش نسبت به غصب حق امام علیه السلام مثال زدنی است. او از خاصان صحابه امام علی(ع) و به نقلی از 5 نفر معتمدین خاص امیر المؤمنین بود. محمد بن ابی بکر در سال 36 و پس از خلافت امام علی(ع) از سوی ایشان به حکومت مصر منصوب شد و در صفر 38 قمری و پس از جنگ صفین، در جنگی نابرابر با لشکریان 6 هزار نفری معاویه که از نفوذ خونخواهان عثمان در مصر نیز بهره می برد، به طوری فجیع به شهادت رسید.
5- غدیر خم که امروزه به الغربة  معروف است، بین مکه و مدینه قرار گرفته و از شرق در 8 کیلومتری مسجد المیقات در جحفة قرار گرفته است و از جنوب در 26 کیلومتری شهر رابغ می باشد.
6- خطبه غدیریه پیامبر اسلام(ص) به طور متواتر در همه اسناد تاریخی اسلام از اهل سنت و شیعیان موجود است. علامه امینی(ره) در جلد اول کتاب شریف الغدیر 60 نفر از بزرگان اهل سنت که واقعه غدیرخم را نقل کرده اند بر می شمرد.
7-متن خطبه غدیریه را به همراه ترجمه فارسی در این لینک بخوانید
http://moshaf.org/files/other/document/Khotbe%20Ghadir-Payambar.pdf