دکتر عماد افروغ

خبر ناگهانی و تالم‌بار در گذشت مرحوم عسگراولادی تمام فعالان سیاسی و دانشگاهی ایران را بسیار آزرده‌خاطر ساخت؛ وقتی که فعالان سیاسی و دانشگاهی ایران ایشان را می‌دیدند و صحبت‌های ایشان را می‌شنیدند یاد آن چهره‌های دینی و ریشه‌دار فرهنگی و انقلابی در ذهنشان متبادر می‌شد. اگر بخواهید به یک معنا تجلی اعتدال و یک خط‌مشی اخلاقی را مثال بزنید باید اذعان کرد ایشان نمونه یک چهره کاملا اخلاقی و متعادل بود.

مرحوم عسگراولادی در برهه‌های مختلف همیشه سعی کرد اعتدال خودش را حفظ کند. زمانی که با نهایت تاسف از سوی برخی دوستان مورد هجمه قرار گرفت، دست از آن مرام نرم و اعتدالگرای خود بر نداشت.

در دوره دیگری که مردم ایران شاهد افراط به گونه‌ای دیگر بودند تلاش کرد با آن نامه‌نگاری‌های خاص خود اعتدال و وحدت را به جامعه بازگرداند. مرحوم عسگر‌اولادی در نامه‌هایی که منتشر می‌کرد تلاش داشت تا از چارچوب انقلاب اسلامی به نوعی دفاع و حراست کند. به هر حال بعید به نظر می‌رسد و کسی نمی‌تواند منکرچهره کاملا اخلاقی و انقلابی وی شود.

کسانی که او را قبول داشتند تردیدی در اخلاق‌مداری و صادق بودن ایشان نداشتند. خواهید دید که در تشییع جنازه این فعال سیاسی و مذهبی تفسیری که از شخصیت ایشان ارائه شد بحق بوده است.

بدون شک خواهیم دید که مراسم تشییع و ختم باشکوهی را فعالان سیاسی ایران برای او برگزار خواهند کرد. این استقبال صرفا به‌خاطر آن وجهه اخلاقی و متعادلی است که این فعال سیاسی در تمام طول دوران حیات خود به نمایش گذاشت. سیر و سلوک زندگی و همچنین مواضع سیاسی ایشان مثالی کامل است برای تمام فعالان سیاسی ایران.

آنها باید بدانند اگر با کسی مخالف هستند اعتدال در برخورد و قضاوت می‌تواند از ویژگی‌های شخصی‌شان محسوب شود و آنها کمک خواهد کرد تا چهره مناسبی از خود را به دیگران نشان دهند. همچنان که همه می‌دانند مخالفت هم نباید یک مخالفت قهر‌آمیز و دور از انصاف باشد.

مرحوم عسگراولادی در تمام طول دوران فعالیت سیاسی و در تحلیل‌هایی که ارائه می‌داد؛ هیچ‌گاه پا را از اصول اخلاقی فراتر ننهاد؛ به همین دلیل باید الگوی فعالان سیاسی امروز ایران باشد. مرحوم دکتر علی شریعتی می‌گوید: «برای نابودی یک حقیقت خوب به او حمله نکنید. بد از آن دفاع کنید.» این جمله با این مضمون کامل می‌شود « بدحمله کردن ترجمانی از بد دفاع کردن از اشخاص است.» یک فعال سیاسی نباید به گونه‌ای به اشخاص مخالف عقیده خود حمله کند که از آن بتوان تعبیر بد حمله کردن برداشت کرد. همچنین پرواضح است که نباید از عقیده شخصی که او راقبول دارد به گونه‌ای بد دفاع یا انتقاد کند. انتقاد باید مستدل، مستند و همراه با نقد اندیشه باشد نه تخریب شخصیت؛ این رجل سیاسی نمونه و الگوی بارزی بود برای هم خوب دفاع کردن و هم خوب نقد کردن. روحش شاد. ان‌شاءا... که سیر و سلوک و مشی ایشان برای بقیه خصوصا رجال سیاسی ما درس عبرتی باشد.

* استاد دانشگاه