فرزانه آييني: گلايه داشت ولي شرايط را مساعد نمي ديد كه بي پرده حرف بزند شايد نگران بود كه مورد قضاوت قرار بگيرد، شايد هم تبعات طرح گلايه هايش بر ائتلاف فعلي اصلاحات – اعتدالگرايان مانع مي شد همه نظراتش را رسانه يي كند. از حال و هواي 22 خرداد پرسيدم و چرايي و چگونگي انصرافش، اينكه روحاني هم به نفع او كنار مي رفت؟ پرسيدم كه چه شد كه اصلاحات كانديداي ميانه رويي چون حسن روحاني را انتخاب كردند و اصول و دلايلشان براي اين ائتلاف چه بود، چرايي نام نبردن از روحاني در بيانيه اش، نرفتن به دولت روحاني، ارزيابي عملكرد چند ماه دولت تدبير و اميد و... مهم ترين محورهاي مصاحبه ما با محمد رضا عارف است. مصاحبه با او كه اين روزها به شدت درگير امور بنياد امور ايرانيان است، سه بخش داشت: انتخابات رياست جمهوري و كناره گيري اش از رقابت ها و شايعات داغ آن روزها، ارزيابي كارنامه دولت روحاني و برنامه اصلاح طلبان براي مجلس آينده. ماجراي انتخابات يازدهمين دوره رياست جمهوري را با هم دوره كرديم اما پاسخ بسياري از سوالاتم را درمباحث انتخابات مجلس آينده و برنامه او و دوستانش براي اجماع در اين انتخابات گرفتم. پاسخي كه در شرايط اجماع و چگونگي ائتلاف ها بود، شرايطي كه به گفته او به ائتلافي غيرمدون ميان اصلاح طلبان با روحاني انجاميد كه نا مشخص بود و اصلاح طلبان نمي توانستند در دولت روحاني سهمي بخواهند يا ادعايي بكنند.در لابه لاي مصاحبه مدام تاكيد مي كرد كه همه حرف هايش را روزي خواهد گفت نه براي اينكه به رخ بكشد كه درست پيش بيني مي كرده است به خاطر اينكه مردم بايد واقعيات را بدانند. اصرارش بر طرح خيلي از موضوعات پشت پرده در فرصتي مناسب آنقدر پررنگ بود كه پاسخ برخي سوالات فقط به لبخندي گذشت. حرف بسيار داشت، آنچنان كه در بازخواني شب كناره گيري اش از كانديداتوري در انتخابات رياست جمهوري «چندين بار گوشزد كرد اين را براي اولين بار است كه مي گويم». براي همين هم بود كه فكر كردم عنوان مصاحبه را بگذاريم اولين هاي عارف در گفت وگو با «اعتماد». مصاحبه با محمدرضا عارف، در يكي از روزهاي برفي پايتخت اما با استقبال گرم اما در ساختمان پر رفت و آمد بنياد اميد ايرانيان آغاز شد. چند دقيقه يي به خوش و بش و نقل هاي غيررسمي گذشت. مصاحبه را با سوالي درباره نيمه شب دوشنبه بيست و دوم خردادماه آغاز كردم و پرسيدم چه شد كه اعلام كرديد به خاطر درخواست سيد محمد خاتمي از ادامه حضور در رقابت هاي انتخاباتي كناره گيري كرديد؟اما او مي خواست فراتر از شرايط چگونگي تصميمش براي انصراف از حضور در رقابت هاي انتخاباتي بپردازد به همين خاطر هم گفت كه از ابتدا مي گويد كه چه شد كه تصميم گرفت كانديدا شود. از نگراني هايش پس از حوادث 88 گفت واز تقليل ارزش هاي انقلابي در نسل سومي ها و لزوم بازگشت مجدد اصلاحات به عرصه مديريتي كشور. گفت كه سه دهه تجربه مديريتي در نظام را دارم و بر خودم تكليف مي دانستم وارد ميدان انتخابات شوم. گفت: «واقعا برايم «من» بودن مطرح نبود به همين خاطر هم بحث اجماع را مطرح كردم و همان روزها به سيد محمد خاتمي گفتم كه اگر شما يا هاشمي بيايد من كناره گيري مي كنم.»تاكيدش بر اعلام كناره گيري به نفع كانديداي اصلاح طلب چندين بار تكرار شد و گفت: «همان روزها چهار تن از اصلاح طلبان براي رقابت در عرصه انتخابات مطرح بودند به خاتمي گفتم كه براي اجماع حاضرم كناره گيري كنم چرا كه بناي مان پيروزي حداكثري بود. مي خواست بحث انصراف به نفع روحاني را به همين جمله كه «در نهايت براساس مكانيزمي از ميان من و آقاي روحاني تصميم گيري شد و قرار شد بر سر ايشان اجماع صورت بگيرد» محدود كند. به همين دليل هم سوالمان را درباره چگونگي اين مكانيزم و اينكه چه شد اصلاح طلبان روحاني را كانديدايشان كردند پاسخي نداد. اما از روز كناره گيري اش گفت و اينكه فكس سيدمحمد خاتمي را ميان زمين و آسمان به دستش رساندند، گفت: در هواپيما بودم كه فكسي ناخوانا و كمرنگ از آقاي خاتمي به دستم رسيد كه از مضمونش متوجه شدم درخواستي است براي كناره گيري من. پرسيدم گفتند كه آقاي خاتمي با شما تماس تلفني گرفته بودند تا از شما بخواهند به نفع حسن روحاني كناره گيري كنيد اما به تماس ايشان پاسخ نداديد كه گفت: «براي اولين بار است كه اينها را مي گويم ساعت 5 يا 6 عصر 22 خرداد ماه بود و من در سفرهاي انتخاباتي در شيراز براي سخنراني آماده شده بودم و در حال رفتن به جايگاه بودم كه گفتند از طرف آقاي خاتمي تماس گرفته شده است. در آن زمان حقيقتا فرصتي براي پاسخگويي نبود و مردم منتظر سخنراني بودند، در نهايت شب 22 خرداد بود كه با نزديكانم نشستي برگزار كردم و تصميم بر اين شد تا كناره گيري كنم.»بعد از احساسش در آن ساعت ها پرسيدم و اينكه بعد از چند ماه فعاليت هاي شبانه روزي و حس و حالي كه هواداران به كانديدا ها منتقل مي كنند وقتي با اين درخواست روبه رو شديد كه بايد به نفع روحاني كه به كانديداي اعتدالگرايان شهره بود كناره گيري كنيد چه احساسي داشتيد كه گفت: «اگرچه تشخيص من چيز ديگري بود اما معتقدم اگر در يك حكومت معنوي مسووليتي از دوش فردي برداشته شود جاي خوشحالي هم دارد.» از ساز و كاري كه اصلاحات را به حمايت از روحاني كشاند پرسيدم و او گفت «من با اين سازو كار موافق نبودم اين را براي اولين بار است كه طرح مي كنم با جمع بندها موافق نبودم و فقط به خاطر قول و قرارهاي اخلاقي با آقاي خاتمي كناره گيري كردم.»
    
چرا در بيانيه انصراف نامي از روحاني نبرديد؟
گفت كه آگاهانه متن بيانيه كناره گيري اش را تنظيم كرد تا شانس پيروزي روحاني را بالاببرد، پرسيدم پس چرا در بيانيه نامي از روحاني نبرديد كه توضيح داد: تحليل هاي دوستانم اين بود كه رقيب به دنبال اين بود كه بداند در نهايت من به صراحت اسم آقاي روحاني را مي برم يا نه؟ گفتم يعني اين هم يكي از استراتژي هاي اصلاح طلبان براي پيروزي حداكثري بود؟ جواب داد: استراتژي خودم براي اولين بار است اعلام مي كنم و كسي هم نمي دانست كه ما تعمدا براي به اجماع نرسيدن رقباي خود اين گونه اقدام كرديم. پرسيدم نگران نبوديد كه اين استراتژي جواب معكوس بدهد؟ گفت: نه، گفتم كه مردم به كسي راي مي دهند كه تفكر اصلاح طلبي و اعتدال را قبول دارند كه واضح و روشن بود اين فرد كيست. در ادامه پرسيدم كه چرا نامي از روحاني نبرديد كه گفت در آن زمان تبليغات ممنوع بود.
    
برخي از اصلاح طلبان باور نمي كردن انصراف دهم
پرسيدم اما اين كناره گيري به رقيب هم مي فهماند كه منظور شما چه كسي است و هدف اصلاحات اجماع نهايي است فكر نمي كنيد كه اين موضوع حداقل برايشان قابل حدس زدن بود؟ كه گفت: نه، آنها تحليل شان اين بود كه من تا پايان مي مانم آنها فكر نمي كردند كه من به نفع آقاي روحاني كناره گيري كنم حتي برخي از دوستان اصلاح طلب هم فكر نمي كردند من چنين كاري انجام دهم.
    
چرا جواب تماس هاي خاتمي را ندايد؟
گفتم كه شما كه پيشتاز ائتلاف بوديد و اعلام كرديد كه اولين نفري بوديد كه بحث اجماع را مطرح كرديد چرا برخي اصلاح طلبان تصورش را نمي كردند كه شما به نفع آقاي روحاني كناره گيري كنيد؟ جواب داد: «اينها را بعد ها بازگو مي كنم و فعلانمي خواهم وارد اين موضوعات شوم». پرسيدم كه درباره كناره گيري شما شايعات بسياري مطرح شد مثلاگفتند عارف نمي خواهد كناره گيري كند، مي گفتند شما حتي به تماس هايي كه از طرف آقاي خاتمي گرفته مي شد هم پاسخ نمي داديد، جوابي نداد و با لبخندي فهماند كه پاسخ اين را هم در آينده مي دهد.
    
نمي دانم روحاني حاضر به انصراف مي شد يا نه؟
بعد پرسيدم كه فكر مي كنيد اگر پيشنهاد كناره گيري به آقاي روحاني داده مي شد ايشان مي پذيرفت به نفع شما كنار برود؟ اينكه آقاي روحاني عمل مي كرد يا نه را نمي دانم. پرسيدم چيزي هم دراين باره از گوشه كنار و و دوستان تان نشنيديد؟ كه خنديد و گفت چرا مهم اين است كه به من پيشنهاد شد و پذيرفتم من وكيل ديگران نيستم.
    
انتظار داشتم روحاني از من مشورت بگيرد.
بعد بحث جذب او در دولت يازدهم را مطرح كردم و پرسيدم كه شما به عنوان كانديداي اصلاح طلبان به خاطر شرايط پيش آمده به نفع آقاي روحاني كه به عنوان يك چهره ميانه رو و معتدل شناخته مي شود از عرصه انتخابات كنار رفتيد و آرايتان به سبد روحاني ريخته شد، اين امر هواداران تان و كساني كه در حمايت از جريان اصلاح طلبي راي داده بودند را متوقع مي كرد كه شما در دولت به گونه يي حضور داشته باشيد اما اين اتفاق نيفتاد، چه شد كه برخلاف برخي خبرهاي غيررسمي كه از حضور شما در پاستور خبر مي داد به دولت نرفتيد؟ گفت: اين توقع فقط در طرفداران ما نبود و آن گونه كه به من خبر مي دادند اين توقع از سوي هواداران و ستاد آقاي روحاني هم مطرح شده بود.
    
براي ورود به دولت ائتلاف مدوني نداشتيم كه ادعا كنيم
من دو ملاقات با آقاي روحاني پس از انتخابات با ايشان داشتم در ملاقات اول كه براي تبريك رفته بودم فرضم اين بود كه بنده وظيفه كمك به دولت دارم و حقيقتا دلم مي خواست به دولت او كمك كنم. وي ادامه داد كه يك زماني است كه بر اساس ساز و كار سياسي ائتلافي صورت مي گيرد و برنامه هم مشخص است. در مورد كناره گيري من ائتلاف مدون و برنامه ريزي شده يي صورت نگرفته بود كه برنامه هاي دولت از پيش تعيين شده باشد به همين خاطر نه ادعايي مي توانستيم داشته باشيم و نه من باوري به چنين ادعاهايي دارم. بعد هم از دو ديدارش با روحاني گفت: تا قبل از ديدار دوم بحث اصلي اين بود كه جايگاهمدر دولت ايشان در چه سطحي باشد اما من در ديدار دوم اين موضوع را مطرح كردم كه چگونه بايد حضور 73 درصدي مردم را كه انصافا سرمايه عظيمي است حفظ كرد.
 

انتظارم اين بود كه روحاني از من مشورت مي گرفت
پرسيدم كه فكر نمي كنيد با توجه به كناره گيري شما و اينكه آخرين پست دولتي شما معاون اولي در دولت اصلاحات بود آقاي رييس جمهور بايد پيشنهاد بهتري به شما مي كردند؟من توقعي از ايشان نداشتم. شايد انتظاري كه داشتم اين بود كه با توجه به تجربه 30 سال مديريتي ام آقاي روحاني در برخي امور بيشتر از من مشورت مي گرفتند.