با توجه به اين كه عراق جنگ تحميلي هشت ساله عليه ايران را از 31 شهريور 1359 آغاز كرده بود ، اما دوم مهر 1359 بود كه محصلين به آموزشگاه ها رفته بودند كه دشمن بعثي فكه را پشت سر گذاشته بود و به ساحل رودخانه ي كرخه رسيد و بلافاصله شوش را زير گلوله هاي مستقيم توپ هاي خمسه خمسه و خمپاره هاي خود قرار داد و مردم از خانه و كاشانه ي خود هجرت نموده ؛ برخي در شهرك هاي تابعه ي شهرستان دزفول نظير شهرك امام حسين(صفي آباد ) ـ شهرك امام خميني (ره) و شهرك طالقاني مستقر شدند و عده اي هم به شهرهاي استان لرستان و فارس نقل مكان كردن ، اما كاركنان شركت هاي نيشكر هفت تپه و كاغذپارس كه مي بايست در سنگر توليد بمانند تا مدتها در شهر شوش  ماندند ، اما وقتي كه جاي جاي شهر با اصابت گلوله هاي بعثي تخريب شده بود به خانواده هاي خود ملحق شدند و سرانجام پس از عمليات غرور آفرين فتح المبين از 12 فروردين 1361 «  به ميمنت روز جمهوري اسلامي ايران » به خانه زادگاه خود بازگشتند و اولين سيزده بدر راه پس از دو/2 سال دوري از مهد تمدن ايران زمين ، در اطراف شوش گذراندند .
 

بمباران خانواده ي شهيد مجيد يگاه :

چند روز قبل اين كه شوش مورد اصابت گلوله هاي توپ و خمپاره قرار بگيرد ؛ هواپیماهای میگ عراقی پشت کارخانه ی یخ را بمباران کردند و تعدادی از مردم را به خاک و خونکشاندند . آن زمان 14 ساله بودم كه خود را به محل بمباران رساندم  و مشاهده كردم  منازل مسکونی که هیچ ارتباطی به جنگ نداشتند با خاك يكسان شده بودند و خانواده يگاه به درجه ي رفيع شهادت نائل گرديدند و در واقع اين خانواده  به عنوان اولین شهیداي شوش در هشت سال دفاع مقدس نامشان ثبت گرديد .

جنگ در شوش برایم خاطرات  فراموش نشدنی از جوانمردی های افرادی است که بدون ادعا تلاش کردند . ملت ایران راسربلند نمودند . دلاوری های شهيداني چون : شهيد صفر احمدي ـ شهيد حسن درويشي ـ شهيد علي آليگرد ـ شهيد حسن باراني ـ شهيد فريدون سگوند ـ شهید عبدالحسین زهیری ـ  شهيد جاسم حمزه ـ  شهيد حمید سیلانی ـ شهيد هوشنگ چشمه خاور ـ شهيد عبدالحسين رستمي ـ شهيد علي محمد عليپور ـ  برادرا نلطیفی خصوصا علی الله ، شهید محمد دیناروند ، چاهیده ، رمی ، برادرن تفاخ خصوصا سید قاسم وسید حسن ،ع بدالمحمد فرهادپور ، صالح عبیدی ، مصطفی افسری ، برادران تویسرکانی ـ شهيد نعیم عراقی ودیگر بچه ها در تاریخ باقی خواهند ماند.

نام و نام خانوادگی                  وضعیت 

سید سکر تفاخ                      شهید و مدفوندر جریه ی سید راضی

سید حسن تفاخ                     شهید و مدفون درجریه سید راضی

حمید سیلانی                       شهید جانباز ومدفون در گلزار اخراسفالت

مجید کعب عمیر                    شهید و مدفون درگلزار اخر اسفالت

خلف خسرایی                       شهید و مدفون درگلزار اخراسفالت 

رضا عرب                          شهید و مدفون درگلزار اخر اسفالت

نادر سیلانی                         شهید و مدفون درگلزار اخر اسفالت

کریم صفی زاده                    شهید و مدفون درگلزار شهدا

سید مجید تفاخ                     شهید و مدفون درجریه سید راضی

عبدالحسین زهیری               شهید و مدفون درگلزارشهدا

علی الله لطیفی                    شهید و مدفون درگلزار شهدا    

نعیم لطیفی                        شهید و مدفون درگلزار شهدا

سومين معراج شهداي شمال خوزستان :

بيمارستان نظام مافي كه در دوران جنگ به آن بيمارستان شوش مي گفتند  ، پس از شهرك آزادي و بيمارستان افشار دزفول ، سومین محلي بود که تعدادی از شهدا در سردخانه آن  نگهداری می شدند و به عبارتي سومين معراج شهداي شمال خوزستان نام گرفته بود .  در اين محل آرامش  چنداني وجود نداشت  زیرا بیمارستان و اطراف ان مرتب زیر اتش توپ خانه وخمپاره های دشمن قرار داشت.

به شخصه  انواع بمباران ها را يا از نزديك مشاهده کرده ام و يا طوري برايم تعريف كرده اند كه در ذهنم آن بمباران ها را توصيف نموده ام  .  به طور مثال طولاني ترين بمباران كه در شهر انديمشك رخ داد اما  سخت تر آن است كه شهدايي در در سردخانه ي بيمارستاني در جاده ي ترانزيت اهواز ـ شوش قرار دهند و آن بيمارستان در تيررس مستقيم گلوله ها توپ  و خمپاره  باشد .

از روزي كه شوش در تيررس مستقيم قرار گرفت ، مناطقي نظيرآخر آسفالت - مسجدجامع- حسینیه اعظم- کنار رود شاوور-  سه راهی اصلی ورودی شوش- پشتکارخانه سابق یخ ـ مقبره ي دانيال نبي ـ دعبل خزايي در شهر و  جبهه ی عنکوش- زعن - بیشه زارها- کرخه و تمام تپه هایی که مشرف به شوشبودند همه شبانه روزي مورد اصابت گلوله هاي خمسه خمسه قرار مي گرفتند و بازمانده ي مردم در اين ديار يكي پس ديگري شهيد مي شدند و  در آن موقع در گلزار شهداي انديمشك و يا دزفول دفن مي شدند .

اما بعد از عمليات فتح المبين اصلی ترین مکان آرميدن شهدا ؛  گلزار شهدای شوش يا عباس شوش قرار دارد . گلزار یا زهرا اخراسفالت- گلزار شهر حر ـ گلزار شهرك بهرام  و گلزار جریه سید راضي  نیز معراجهمیشگی افرادی است که شجاعانه ماندند تا انقلاب و ایران پابر جابماند . گذشتن ازکنار مزار این شهدا باید یادآور فریادها ی بلند یا حسین و لبیک یا خمینی افرادیباشد که امروز در دل خاک های پاک شهر دانیال نبی(ع) آرام گرفته اند . بی تفاوت گذشتناز کنارآنها ظلمی است که به ایثارها ورشادت هادر جنگ می شودکه البته مردمبزرگ- مهربان- قدرشناس وهمدل شهر تاریخ و مذهبی شوش  بی تفاوت نبوده و نخواهند بود. آنها  شهدای خود را تا ابد فراموش نخواهند کرد . مردم شوش جاودانه خواهند ماند زیراشهدای انها جاودانه مانده اند  زیرآتش  توپخانه وخمپاره های دشمن و هيچ وقت پشت به دشمن نكردند .

پس از عمليات فتح المبين در محور شوش  ـ غرب كرخه و پاسگاه مرزي فكه  دو عمليات ديگر به نام هاي والفجرمقدماتي و والفجر 1 برگزار شد و شوش در اين عمليات ها شهداي زيادي را نثار انقلاب اسلامي و اسلام نمود .

عملیات شوش

۲۳مهر ۱۳۵۹تا ۲۳مهر ۱۳۵۹ـ غرب پل نادری و رودخانه کرخه، سه راه قهوه خانه به منظور تثبیت پل نادری و عقب راندن دشمن از قسمتی از غرب کرخه توسط ارتش جمهوري اسلامي ايران

عملیاتفتح المبین

از ۲فروردین۱۳۶۱تا ۱۰فروردین۱۳۶۱در محور غرب کرخه با رمز یازهرا(س) به منظور باز پس گیری ۲۵۰۰کیلومتر مربع از خاک ایران از نیروهای عراقی-آزادسازی جادهاستراتژیک دزفول تا دهلران ـ خارج نمودن شوش از تير رس مستقيم كلوله هاي توپ و خمپاره دشمن بعثي و تصرف چاه‌های نفت ابوقریب در ارتفاعات تینه توسط ارتش ـ سپاه و بسيج

عملیاتوالفجر مقدماتی

از ۱۷بهمن۱۳۶۱تا ۲۱بهمن۱۳۶۱در محور فکه‌-چزابه با رمز یاالله‌-یاالله‌-یاالله به منظور درتصرف پل غزیله و تصرف شهر العماره اما اين عمليات توسط منافقين كوردل لو رفت و ناکامی نیروهای ایرانی را در بر داشت كه گردان شهيد دانش شوش خط شكن اين عمليات بود .

عملیاتوالفجر ۱

از ۲۱فروردین۱۳۶۲تا ۲۸فروردین۱۳۶۲در محور شمال فکه با رمز يا الله يا الله يا الله به منظور دستیابی نسبی نیروهای ایرانی به ارتفاعات موردنظر-ضعف فرماندهی نیروهای زمینیبه جهت اتکای بیش از حد به واحد توپخانه-ناکامی در الحاق یگانها به یکدیگر بعد ازپایان عملیات-عقب نشینی نیروهای ایرانی به مواضع قبلی بعد از چند روز توسط سپاه

یادمان فتح‌المبین

در اولین روزها‌ی جنگ، دشمن تا پشت رودخانه کرخه جلوآمد و در حاشیه کرخه که مشرف به شهر شوش بود مستقر شد. حضوررزمندگان اسلام در این جبهه، با شکل‌گیری خط دفاعی و اجرای عملیاتی تحت عنوان اماممهدی علیه‌السلام در سال 1360، مقدمه اجرای عملیات فتح‌المبین شد. در جریان اینعملیات تعدادی از نیروهای اسلام که قصد رخنه به سنگرهای دشمن در شیارهای المهدی،شیخی و شلیکا را داشتند با سنگرهای کمین دشمن درگیر شدند که منجر به شهادت تعدادیاز رزمندگان شد. مزار شهدای گمنام عملیات فتح‌المبین و سنگرها و شیارهای به جایمانده آن زمان بیانگر حماسه‌ای است که شیرمردان الهی در آن جا خلق کردند.

يادمان شهداي فكه

این منطقه در غرب شهرستان شوش   قرار گرفته است. فکه از شمال به منطقه چنانه، از غرب به نوار  مرزی كشور عراق  و از جنوب به تنگه چزابه و بستانو از شرق به شهر شوش دانيال  محدود می‌شود.

منطقه فکه رملی و سرزمین شن‌های روان است. دشمن بعداز اشغال منطقه در آن، 16 رده موانع در مقابل رزمندگان اسلام ایجاد کرده بود. درعملیات و الفجر مقدماتی رزمندگان كه خط شكن آنها جوانان شوشي در گردان شهيد دانش قرار داشتند ؛  پس از نبردی سخت در محاصره دشمن افتادند و عده‌ایاز نیروها نیز مجبور به عقب‌نشینی شدند. این منطقه مزین به خون شهدای عملیات‌هایوالفجر مقدماتی، والفجر یک و سرداران شهید همچون حسن باقری، مجید بقایی و سیدشهیدان اهل قلم سید مرتضی آوینی و تنها خبرنگار شهيد شهرستان شوش شهيد فريدون سگوند  و همچنین شهدای بزرگوار تفحص می‌باشد.

هم اكنون هر ساله راهيان نور از اقصي نقاط كشور از اسفند تا ارديبهشت سال بعد راهي اين مناطق عملياتي مي شود و با شهداء و رزمندگان تجديد ميثاق مي كنند .

باز هم ترافيك سنگين در پل شهيد ناجيان :

چند سال است از پروژ ي نيمه كاره ي ملي پل شهيد ناجيان مي گوئيم و مي نويسيم اما هميشه وعده و وعيد و انشاءالله رسيدگي مي شود تحويلمان مي دهند ... حالا كي اين وعده ها اجرايي مي شوند نمي دانم .

عباس کرم الهی

رئیس مرکز آموزش و پژوهش ایران اُنا