بیماری آسم در سطح جهان مخصوصا درکشورهای پیشرفته یک مشکل مهم شناخته می شود و ششم ماه می مصادف با 16 اردیبهشت را روز جهانی آسم و آلرژی نامگذاری کرده اند.

آسم یک بیماری التهابی رایج مزمن مجاری هوایی است که ویژگی‌های آن عبارتند از علائم متغیر و عودکننده، انسداد برگشت پذیر جریان هوا، و اسپاسم برونش. نشانه‌های رایج آن عبارتند از خس خس، سرفه، تنگی قفسه سینه و تنگی نفس.
نشانه ها و علائم بالینی آسم عموما متناوب و متغیر است، یعنی دوره های عود و بهبودی دارد و اغلب در هنگام شب بدتر می شود، این علائم به ویژه در هنگام ورزش ، برخورد با مواد حساسیت زا ، دود سیگار، هوای سرد ، عفونت های ویروسی دستگاه تنفس و نیز هیجان تشدید می شود.

در سال2011، 250 تا 300 میلیون نفر در سراسر جهان به آسم مبتلا بودند،و هر ساله حدود 250000 نفر به خاطر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. میزان شیوع آن در میان کشورها متفاوت بوده و بین 1 تا 18 درصد است. این بیماری در کشورهای پیشرفته شایع‌تر از کشورهای در حال توسعه است. به همین دلیل میزان آن در آسیا، اروپای شرقی و آفریقا کمتر است. در بین کشورهای توسعه یافته، این بیماری در کشورهای دارای اقتصاد ضعیف‌تر بیشتر است، در حالی که برعکس در بین کشورهای در حال توسعه، بیماری در کشورهای مرفه‌تر، شایع‌تر است. دلیل این مسئله نامشخص است. بیش از 80 درصدمرگ و میر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ می‌دهد.

گرچه آسم در پسران دو برابر دختران است، میزان بروز آسم شدید در هر دو یکسان است در مقابل، زنان بالغ میزان آسم بیشتری را نسبت به مردان نشان می‌دهندو این بیماری در افراد جوان شایع‌تر از افراد مسن است.
نرخ جهانی آسم بین دهه 1960 تا سال 2008 به طور قابل توجهی افزایش یافته است و از دهه 70 از آن به‌عنوان یک مشکل عمده بهداشت عمومی یاد می‌شود. نرخ آسم در کشورهای توسعه یافته از اواسط دهه 90 ثابت شده است و اخیراً نرخ آن به‌طور عمده در کشورهای در حال توسعه افزایش یافته است. آسم حدود 7درصد جمعیت ایالات متحده و 5 درصد از مردم بریتانیا را مبتلا نموده است. میزان ابتلا در کانادا، استرالیا و نیوزیلند حدود 14 تا 15 درصد است.
تصویر زیر میزان شیوع آسم در بین کشورهای جهان را نشان می دهد.

برای تصویر بزرگتر روی آن کلیک کنید.
آسم در ایران

گرچه آمار مشخصی از مبتلایان به آسم در دست نیست اما این رقم بر طبق گفته پزشکان در ایران چیزی حدود ده تا پانزده درصد است .

دکتر بابک قلعه بانی فوق تخصص آسم و آلرژی در گفت و گو با شفقنا این آمار را بین 10 تا 14 در صد می داند.
وی می گوید: 12 تا 14 درصد کل جامعه ایران به بیماری آسم و آلرژی مبتلا هستند اظهار کرد: از بین 14 درصدی که در جامعه به بیماری آسم و آلرژی مبتلا هستند تنها یک تا دو درصد این افراد علایم شدید آسم را دارند و این آما در شهرهایی مثل تهران، گرگان، ساری، رشت، شهرهای حواشی خلیخ فارس و دریای عمان بیشتر و گاهی تا 35 درصد نیز افزایش یافته است. و البته این آمار در کشورهای مختلف متفاوت و بین 5 تا 30 درصد در حال متغییر است.

دکتر مصطفی معین پیش از این در نهمین کنگره دو سالانه آسم‌، آلرژی و ایمنولوژی به نتایج یک تحقیق بین‌المللی در سال 2010 در زمینه آسم و آلرژی اشاره و اظهار کرد: میزان شیوع آسم در ایران در میان کودکان 7- 6 سال در برخی استان‌ها بین پنج تا 10 درصد و در تعدادی دیگر بین 10 تا 20 درصد گزارش شده است. بر این اساس شش تا 7.5 درصد کودکان مبتلا به آسم شدید بوده‌اند.

در دنیا علی‌رغم اینکه شیوع علائم آسم ظرف 30 تا 40 سال گذشته رو به افزایش گذاشته است، اما در کشورهای پیشرفته و صنعتی دارای منحنی افقی بوده و علی‌رغم اینکه درصد ابتلا بالاست، اما جلوی رشد آن گرفته شده است. اما در کشورهای در حال توسعه که ایران نیز در ردیف آنها قرار می‌گیرد؛ با وجود آن که شیوع آسم پایین‌تر است اما سیر صعودی دارد.
وی درباره میزان مرگ و میر ناشی از آسم در جهان نیز اظهار کرد: بیشترین مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه گزارش می‌شود. البته ایران طی 15-10 سال گذشته به دستاوردهای خوبی در زمینه کنترل آسم دست یافته است که تلاش انجمن آسم و آلرژی نیز برای شناساندن این بیماری به مردم در این خصوص بی‌تاثیر نبوده است.

رییس انجمن آسم و آلرژی ایران با بیان اینکه تا چندین سال گذشته آمار دقیقی در خصوص مرگ و میر ناشی از آسم در ایران نداشتیم، اظهار کرد: اما بر اساس آمارهای بین‌المللی میزان مرگ و میر ناشی از آسم 20 در هر 100 هزار مورد گزارش شده است که رقم بالایی است و به هیچ وجه برای ما قابل قبول نیست.

گرچه مطالعه دقیقی انجام نشده است اما به نظر می رسد کلان شهرهای آلوده ای چون تهران، سنندج و اهواز بیشترین آمار مبتلایان به این بیماری را داشته باشند چراکه عوامل محیطی در تشدید و حتی بروز این بیماری بسیار موثرند. همچنین رطوبت زیاد هوا در شهرهای شمالی کشور نیز در تشدید این بیماری کم تاثیر نیست

در شهرها مخصوص در شهرهای کشورهای پیشرفته هرچه تعداد عوامل محیطی و خارجی بیشتر و متنوع تر باشد درصد ابتلا به امراض آلرژیک و آسم بیشتر است لذا به اکثر بیماران دارای آسم معمولا توصیه می شود خود را از شهرهای شلوغ دور کنند و از آلودگی های زندگی شهری خود را دور نگه دارند توصیه ای که ممکن است البته برای همه بیماران قابل اجرا نباشد.

منبع: khabaronline.ir