خون بافتی تشکیل شده از سلول های خونی و مایعی به نام پلاسما که به طور منظم و یک طرفه در سیستم چرخشی بسته ای در جریان است و با ضربان قلب به جلو رانده می شود.

حجم خون هر فرد بالغ (میان 17 تا 65 سال) با وزن 50 کیلوگرم، پنج و نیم لیتر است، پزشکان معتقدند که هر فرد با اهدای 250 سی سی تا 450 سی سی از خون خود نه تنها سلامتی خود را تضمین می کند، بلکه بیماران و مصدومان نیازمند را نیز نجات می دهد. هر فرد سالم در هر سال تا چهار بار با فاصله هشت هفته (2 ماه) می تواند خون اهدا کند، به فرآیند اهدا و تزریق خون، انتقال خون می گویند.

مصرف کنندگان اصلی خون و فرآورده های آن بیماران تالاسمی، هموفیلی، افراد دیالیزی، بیماران نیازمند به جراحی های بزرگ، نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین، پیوند اعضا، سوختگی های شدید، کم خونی های مزمن و انواع سرطان هستند.

فرد اهداکننده ی خون، علاوه بر نجات زندگی همنوعان و کسب رضایت الهی با کنترل ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و تشخیص کم خونی و نوع گروه خونی خویش از وضعیت سلامت جسمانی خویش نیز آگاهی می یابد.

پیشینه ی انتقال خون در ایران به 1324 هجری خورشیدی بازمی گردد زمانی که در بیمارستان های مختلف برای انتقال خون فعالیت های پراکنده ای صورت می پذیرفته است، اما در آن زمان به دلیل نوپا بودن طب انتقال خون و ناآشنا بودن مردم با این امر، افراد رغبتی برای اهدای خون نداشتند.

بیمارستان های ارتش و مرکز جمعیت شیر و خورشید ایران از نخستین مرکزهایی بودند که به صورت رسمی به جمع آوری خون از میان اعضا و داوطلبان می پرداختند.

پیشرفت های شگفت انگیز در علم پزشکی و افزایش مصدومان و بیماران نیازمند به دریافت خون سبب شد تا جمع آوری خون از داوطلبان جوابگوی نیاز بیماران نباشد و تنها راه چاره پرداخت مبلغی پول در برابر دریافت خون بود. این امر سبب ورود واسطه های سودجو به این عرصه شد، آنها با پرداخت مبلغی اندک به فروشندگان خون، آن را به بهایی گزاف به بیمارستان ها و مرکزهای درمانی می فروختند.

بنگاه های خصوصی انتقال خون که تنها به سود خود توجه داشتند، کمترین کنترلی از نظر بررسی سلامت و کیفیت، روی خون ها انجام نمی دادند.

زیاد بودن متولیان امر انتقال خون، فعالیت سودجویانه بنگاه های خصوصی و رقابت ناسالم آنها موجب شد تا طرح تشکیل یک سازمان مستقل برای سامان دادن به سیستم تامین خون و فرآورده های خونی شکل بگیرد و سرانجام سازمان ملی انتقال خون ایران در نهم مرداد 1353 هجری خورشیدی تاسیس شد.

هدف از تشکیل سازمان انتقال خون به عنوان تنها نهاد متولی تهیه خون در کشور، گامی در جهت همسویی همه امکانات در زمینه ی انتقال خون بود تا با افزایش کمی و کیفی تامین خون و فرآورده های آن، خون مورد نیاز بیماران به سرعت در اختیارشان قرار بگیرد.

دریافت خون از آشنایان و بستگان فرد بیمار، تنها راه حل موجود تا سال های متمادی بود؛ اما با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و تحمیل هشت سال جنگ تحمیلی که به مشارکت گسترده ی مردم برای تامین خون مورد نیاز مجروحان انقلاب و جنگ انجامید، فرصتی بی نظیر بود برای آنکه قشرهای مختلف جامعه با مقوله ی انسان دوستانه و خداپسندانه اهدای خون آشنا شوند.

در تقویم جمهوری اسلامی نهم مرداد روز اهدای خون نام گرفته است؛ هرچند اینک مقوله ی اهدای خون در میان ایرانیان به خوبی نهادینه شده و داوطلبان بیشماری برای این امر خداپسندانه پیشقدم می شوند؛ اما ادامه ی این روند تنها با تبدیل ضرورت اهدای خون به یک فرهنگ و یک باور عمومی امکان پذیر است که این هدف با مشارکت تمام افراد جامعه و نهادهای مسوول تحقق می یابد.

برگرفته از: کتاب خون، زندگی