بيژن حيدري مدير اجرايي محوطه باستاني شوش كه ماه آينده ميزبان ارزيابان يونسكو در پرونده ثبت جهاني است، به همشهري مي‌گويد: رنگ چرخ و فلك مرتفع واقع در حريم منظري محوطه تاريخي شوش از سفيد به خاكي تغيير مي‌كند تا با محوطه همخواني داشته باشد.

آسفالت خيابان‌هاي شهر هم كه به محوطه باستاني نفوذ كرده بود جمع‌آوري شده تا چشم ارزيابان يونسكو به مداخلات غیرقابل توجیه در شوش نيفتد و راي داوران يونسكو براي ثبت جهاني اين محوطه تاريخي كشور را نزند. از مردم محلي هم براي كشيدن ديوار به دور محوطه 400 هكتاري شوش استفاده شد تا جامعه محلي در ثبت جهاني اثر تاريخي‌شان شريك باشند. المپيادهاي ورزشي و پياده‌روي‌هاي خانوادگي و درختكاري هم به نفع ثبت جهاني شوش در آن شهر برپا شد. اما هنوز عرصه و حريم شوش نامشخص است و حتي حريم منظري اين اثر نيز در هم ريخته است. حالا ديگر فرماندار شوش رئيس كارگروه شهري در پروسه ثبت جهاني شوش شده و سازمان ميراث فرهنگي هم مجري تصميم‌هاي كلان! مديران پايگاه ميراث فرهنگي شوش مي‌گويند اين اتفاق نظر از سال گذشته در ثبت جهانی شوش ايجاد شد.

وعده‌ها پابرجاست

براساس همان اتفاق‌نظر است كه اندكي مانده به سفر ارزيابان يونسكو، وعده‌هايي براي اصلاحات در شوش داده شده است.يكي از آنها برچيدن مداخلات بصري در محوطه شوش است. مثلا تيرهاي برق از جای‌جای محوطه تاريخي شوش برچيده شوند و ساختمان‌های بلند سطح شهر كه به حريم منظري شوش تعدي كرده‌اند كوتاه شوند.

بيژن حيدري مدير اجرايي شوش به همشهري مي‌گويد: يك طبقه از ساختمان هتل در حال احداث در شوش به احترام حريم منظري محوطه باستاني شوش كوتاه مي‌شود. براساس وعده‌ها، ساختمان پايانه مسافربري و ساختمان مجتمع پيش دانشگاهي نيز به دليل مداخله در حريم منظري شوش بايد كوتاه‌تر شوند.

تابلوهای تبلیغاتی شهر شوش نیز قرار است اصلاح شوند. گفته مي شود اين اصلاحات تا پيش از ورود ارزيابان يونسكو به شوش انجام مي‌شود.

موضوع مهم ديگر اما پاكسازي و لايروبي رودخانه باستاني شاوور است؛ رودخانه‌اي که به گفته محمدعلي بدري، مسئول مركز اسناد و كتابخانه محوطه تاريخي شوش، شریان حیاتی اين شهر از دوره باستان تاكنون بود و همراه با کرخه و دز در دشت شوشان تاریخ‌ساز شد.

حفاظت از عرصه رودخانه شاوور نيز در چشم‌انداز مدیریتي آینده شوش دیده شده تا اين رودخانه به عنوان يك اثر طبیعی و گردشگرپذير مرتبط با شوش حفاظت شود. آنطور كه محمدعلي بدري براساس مطالعات انجام شده در شوش مي گويد: رودخانه شاوور قدیمی‌ترین لکه تمدنی در منطقه خوزستان است و به دليل همين اهميت است كه كاخ اردشیر در محوطه تاريخي شوش و در مجاورت اين رودخانه به کاخ شاوور لقب يافت.

بيژن حيدري مدير اجرايي پايگاه ميراث فرهنگي شوش هم مي‌گويد كه با هدف حفاظت از حريم شوش از ادامه ساخت هتل امین زرگر در حريم اين محوطه باستاني جلوگيري و قرار شد یک طبقه آن حذف شود. ساخت هتل لاله نيز فعلا منتفي شده است.

منافع جامعه محلي در تعيين عرصه و حريم شوش

مديران محوطه تاريخي شوش اما در مورد تعيين عرصه و حریم اين محوطه باستاني چه نظري دارند؟

آنها مي گويند بايد با حساسيت به اين موضوع پرداخت. مديران شوش برخلاف برخي باستان‌شناس‌ها كه از بررسي پنهاني عرصه و حريم شوش انتقاد مي‌كنند، مي گويند كه هیچ موضوع پنهانی وجود ندارد. اما عرصه و حریم شوش بايد با توجه به حساسيت‌هاي موجود در شهر و در نظرگرفتن منافع و موقعيت جامعه محلي تعيين شود.

چندي پيش يك هيات باستان‌شناسي متشكل از حميده چوبك رئيس پژوهشكده باستان‌شناسي، دكتر مهدي رهبر باستان‌شناس پيشكسوت و پروفسور مجيد ارفعي متخصص زبان‌هاي باستاني براي بازديد از شوش به اين محوطه سفر كردند تا نتيجه ارزيابي‌هاي خود را براي تعيين عرصه و حريم شوش ارائه كنند. مدير اجرايي شوش مي‌گويد: حضور کارشناسان و معتمدین سازمان و صاحبنظران پيامد خوبي در شوش داشت، اما خروجي نظرات كارشناسي نبايد به لحاظ حقوقي پايگاه ميراث فرهنگي شوش را زمينگير كند.

به گفته او ارائه پرونده ثبت جهاني شوش به يونسكو موجب شد ساكنان شهر شوش كه تا يك‌سال پيش اين محوطه باستاني را معضل زندگي‌شان مي‌دانستند حالا خودشان را در ثبت جهاني اين اثر سهیم بدانند و در پيشرفت فعاليت‌ها نقش داشته باشند.