هر شب با قرآن

وَإِن مِّنکمْ إِلَّا وَارِدُهَا کانَ عَلَی رَبِّک حَتْماً مَّقْضِیاً
و هیچ کس از شما نیست مگر آنکه وارد دوزخ می‌شود، (و این ورود شما) از جانب پروردگارت حکمی قطعی است.

در تفسیر طبری آمده است: روزی عبداللّه‌بن رواحه در حال بیماری می‌گریست، همسرش نیز با دیدن او به گریه افتاد. عبداللّه پرسید: تو چرا اشک می‌ریزی؟ گفت: به خاطر گریه‌ی تو. عبداللّه گفت: ولی من به خاطر این سخن خدای متعال می‌گریم که فرمود: «اِن منکم الاّ واردها» ورود ما به دوزخ قطعی است، امّا من نمی‌دانم از آن نجات می‌یابم یا خیر؟
 

 این آیه باید در کنار آیات و روایاتی که مربوط به صراط است معنا شود، چون صراط پلی است که بر روی دوزخ کشیده شده است و همه‌ی مردم از روی آن عبور می‌کنند، بعضی تند و بعضی کند و بعضی به دوزخ می‌افتند.
 

 رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: روز قیامت، همه‌ی انسان‌ها (چه خوب و چه بد) وارد جهنّم می‌شوند، ولی آتش به مؤمنین زیانی نمی‌رساند، همچون حضرت ابراهیم که آتش بر او سرد شد. بنابراین آیه‌ی مورد بحث که ورود همگان را به دوزخ حتمی می‌داند، با آیاتی که می‌گوید: مؤمنین از دوزخ دورند (1) منافاتی ندارد. زیرا از سویی وارد دوزخ می‌شوند، و از سوی دیگر با لطف خداوند آسیبی نمی‌بینند.
 

البتّه ممکن است بگوییم که ورود به معنای عبور است، نه داخل شدن. چنانکه در مورد حضرت موسی‌علیه السلام آمده است «ورد ماء مَدین» یعنی به کنار آب شهر مَدین وارد شد، نه آنکه داخل آب شد. (2) یا آنکه بگوییم: مراد از کلمه‌ی «منکم» در آیه‌ی مورد بحث، گروه‌هایی هستند که در آیات قبل ذکر شده‌اند، یعنی طرفداران شیطان. و مراد از نجات متّقین، نجات کسانی است که از کفر و شرک نجات یافته‌اند. یعنی همه‌ی هواداران شیطان وارد دوزخ می‌شوند، امّا کفّار و مشرکین در آنجا باقی می‌مانند و لکن گناهکارانی که به شرک و کفر آلوده نبوده‌اند، ولی فاسق بوده‌اند سرانجام آزاد می‌شوند.

خدا دارای سنّت‌ها وبرنامه‌های قطعی وحتمی است. «کان‌علی‌ربّک‌حتماًمقضیّا»
قیامت و مراحل آن، حساب شده ودقیق است. «لنحشرنّهم... لننزعنّ... اِن منکم الاّ واردها»
1) «و هم‌من فزع یومئذ آمنون» نیکوکاران از وحشت قیامت در امانند. نمل، 89.
«لایسمعون حسیسها» مؤمنان صالح، صدای آتش دوزخ را نمی‌شنوند. انبیاء، 102.
2) امام صادق‌علیه السلام فرمودند: آیا نشینیده‌ای شخصی که می‌گوید: بر آب فلان طایفه وارد شدم، مرادش رسیدن به آب است، نه دخول در آب. تفسیر نورالثقلین.