به گزارش ایران آنلاین(اُنا)، افشین حیدری در نشست "بررسی تأثیر گردشگری بر فرهنگ و اقتصاد استان خوزستان" که در آمفی تئاتر دانشکده مهندسی دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، افزود: تقریبا یک سال و یک ماه است که فعالیت خودمان را در اداره میراث فرهنگی استان خوزستان آغاز کرده‌ایم. متاسفانه طی سال‌های گذشته در حوزه گردشگری استان خوزستان، برنامه‌ریزی و چشم‌انداز مشخصی وجود نداشت و تعریف درستی برای اینکه ما چگونه می‌خواهیم از نعمت‌های خدادادی که در اختیار استان هست استفاده کنیم و چه برنامه‌ای برای رویدادهای فرهنگی‌مان داریم، وجود نداشت، لذا در این راستا یک سری برنامه‌ریزی‌ انجام دادیم.

او خاطرنشان کرد: هر سیستم دولتی و هر دستگاهی که بخواهد خدماتی به مجموعه‌های بیرون ارایه دهد ابتدا باید مشکلات درون خودش را رفع کند تا با برنامه‌ریزی بتواند حرکت کند. متاسفانه این موضوع در میراث فرهنگی خوزستان وجود نداشته است. ما اگر بخواهیم مشکلات میراث فرهنگی خوزستان را بگوییم خیلی متعجب خواهید شد. ما حتی از امکانات ساده‌ای مثل وسایل حمل و نقل هم محروم بودیم. در قرن بیست و یکم میراث فرهنگی خوزستان حتی اتوماسیون اداری نداشت و خیلی مشکلات دیگری که مجال گفتن آنها نیست.

حیدری توضیح داد: در گذشته فکر می‌کردند اگر می‌خواستند مثلا گردشگری مال‌آقا را احیا کنند با احداث چند سرویس بهداشتی تمام می‌شود و وظیفه اداره میراث همین است و نقش خود را ایفا کرده است، در حالیکه این‌گونه نیست و باید برنامه‌ریزی خوبی صورت می‌گرفت.

او افزود: با شناسایی نقاط ضعفی که وجود داشت و با استفاده از ظرفیت و کمک همه کسانی که صاحب ایده هستند توانستیم برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام دهیم. ما برگزاری نمایشگاه‌های متعدد و رویدادهای فرهنگی متنوعی را برنامه‌ریزی کردیم و همچنین در بحث حفاظت که یکی از وظایف اداره میراث فرهنگی است و خیلی در آن عقب بودیم برنامه‌ریزی کردیم چراکه موضوع حفاظت به زیرساخت‌ها و امکانات بسیاری نیاز داشت.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری خوزستان تصریح کرد: مهمترین بخش مغفول مانده کار میراث فرهنگی، بخش معرفی بود. ما خوزستان را چه قدر می‌توانستیم معرفی کنیم؟ خیلی از خوزستانی‌ها هنوز بسیاری از مناطق گردشگری خوزستان را نمی‌شناسند. معرفی استان خوزستان از جمله وظایف مهمی بود که ما با تشکیل ستادی توانستیم برای بحث معرفی، ساماندهی و حفاظت برنامه‌ریزی‌هایی را انجام دهیم و به زودی نسل جدیدی از بروشورها را معرفی خواهیم کرد. همچنین هنوز یک کتاب مرجع خوب برای معرفی خوزستان نداریم و وقتی گردشگر وارد استان خوزستان می‌شود این ضعف به خوبی احساس می‌شود.

او بیان کرد: نبود یک نگاه درست به سایت تاریخی شوش یک مشکل بزرگ بود که خوشبختانه در اداره میراث فرهنگی خوزستان برای این موضوع برنامه‌ریزی خوبی انجام شد. خیلی از مردم انتظار داشتند سال گذشته شوش ثبت جهانی شود غافل از اینکه خبر نداشتند در داخل آن چه می‌گذرد و اصلا چیزی به نام پایگاه میراث فرهنگی شوش وجود نداشت که توانستیم آن را تشکیل دهیم و با کارهای شبانه‌روزی که در آنجا انجام شد بعد از 70 سال در شوش (یعنی بعد از آخرین کاوش‌ها در شوش) کارهای قشنگی صورت گرفت.

حیدری توضیح داد: بسیاری از آثار تاریخی که بعد از سال‌ها کاوش به دست آمده بود در گوشه‌ای افتاده بودند و بد نگه‌داری می‌شدند اما الان یکی از بهترین مخازن امن ایران را در شوش داریم و پرفسور علی‌زاده کار بازخوانی و بازنویسی کتیبه‌ها را انجام می‌دهد. امیدواریم که شوش در آینده پژوهش‌کده باستان‌شناسی کشور شود.

او با اشاره به مشکلات بخش گردشگری خوزستان گفت: نحوه خدمات‌دهی از جمله مشکلات حوزه گردشگری بود. ارتقای سطح خدمات بسیار مهم است. در حال حاضر مجوز ایجاد دانشگاه علمی کاربردی میراث فرهنگی انجام شده است که بعد از بهمن ماه افتتاح خواهد شد. تمامی اماکن خدماتی استان را اجبار خواهیم کرد که در این مرکز دوره‌های آموزشی را سپری کنند.

مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان با بیان اینکه امسال اعتبار گرفتیم و با یک شرکت نظامی قرارداد بسته‌ایم تا پوشش حفاظتی سایت‌های تاریخی را انجام دهد خاطرنشان کرد: در بحث حفاظت اولین کاری که باید انجام دهیم این است که باید مردم را نسبت به دارایی که دارند آگاه کنیم چون میراث فرهنگی هویت یک ملت است.

او بیان کرد: ما سامانه‌ای تحت عنوان «میراث‌بان» با شماره تلفن 1820 به منظور پیشگیری از تخریب‌ها و حفاری‌های غیرمجاز راه‌اندازی کرده‌ایم. این سامانه برای دریافت پیشنهادات و انتقادات به صورت 24 ساعته فعال است.

حیدری درباره مرمت بناهای تاریخی و جلوگیری از تخریب آنها گفت: یکی از مواردی که ما طی یک سال گذشته برنامه‌ریزی کرده‌ایم، راه‌اندازی کارگروه گردشگری در هر شهرستان است. یعنی موضوعات را از مرکز استان به منطقه می‌بریم. مثلا در شهر آبادان کارگروه گردشگری با حضور مسؤولان و انجمن‌ها راه‌اندازی شده است. این کارگروه‌ها به منظور جلوگیری از تخریب‌ها بناها تشکیل شده است.

وی با اشاره به اینکه در بحث مرمت‌ها، دو ردیف اعتباری استانی و ملی وجود دارد، تصریح کرد: هر چند که اعتبارات مرمتی ما محدود است اما خوشبختانه در دولت جدید پیشنهادات به مجلس ارایه شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان با بیان اینکه بسیاری از بناهای تاریخی ما مالک خصوصی دارند، افزود: دولت باید تسهیلات و مشوق‌هایی را برای مالکان بناها ایجاد کند تا حفاظت و نگه‌داری از آنها آسان‌تر شود. همچنین بسیاری از دستگاه‌های دولتی فکر می‌کنند مرمت فقط وظیفه میراث فرهنگی است. مثلا اوقاف نسبت به مرمت بقعه‌های تاریخی بی‌توجه است، در حالیکه اوقاف موظف است با هماهنگی میراث فرهنگی کار مرمت را انجام دهد.

او ادامه داد: همچنین ما با شرکت نفت نیز هماهنگی‌های خوبی را انجام داده‌ایم و موزه نفت را در مسجدسلیمان، آبادان و اهواز به زودی راه‌اندازی خواهیم کرد.

حیدری بیان کرد: در مدت یک‌ سالی که در اداره میراث بوده‌ایم به لحاظ سخت‌افزاری کارهای بسیاری انجام دادیم و الان در حال رفتن به سمتی هستیم تا از نظر نرم‌افزاری نیز ارتقا پیدا کنیم.

او با اشاره به اینکه احداث جاده در تالاب شادگان شایعه است، گفت: در حال حاضر وقتی وارد تالاب شادگان می‌شویم فقر را اطراف آن می‌بینیم. ما تاکنون جلسات متعددی برای آن برگزار کرده‌ایم و هفته آینده طرح تالاب شادگان نهایی می‌شود. طبق این طرح قبل از نوروز کارهای اجرایی آن از قبل ایجاد سرویس بهداشتی، اسکله و بازارچه را آغاز می‌کنیم. همچنین ورودی تالاب را باز می‌کنیم.

وی خبر داد: از 21‌ تا 25 بهمن 93 اولین نمایشگاه بین‌المللی صنایع ‌دستی در اهواز برگزار خواهد شد و در کنار آن اقوام ایرانی دعوت شده‌اند که در سطح شهر به اجرای برنامه بپردازند. امیدواریم که فضای شادی را برای مردم اهواز ایجاد کنیم.

سپس دکتر سید مرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز درباره اینکه چرا استان خوزستان با وجود همه پتانسیل‌های گردشگری هنوز جزو استان‌هایی با شاخص‌های محروم است گفت: از جمله پتانسیل‌های استان خوزستان می‌توان به جاذبه‌های توریستی و میراث باستانی استان اشاره کرد.

او توضیح داد: فکر می‌کنم یکی از بدبیاری‌هایی که استان خوزستان آورده است حاکم بودن سایه سنگین نفت و سایر ‌فعالیت‌های ملی بر پتانسیل‌های استان است که موجب کمرنگ شدن صنعت گردشگری شده است، بنابراین این امر سبب شده از این ثروت عظیم در سایه نفت استفاده نکنیم.

او تصریح کرد: کم توجهی موجب شده تا منافع نفت به خارج استان برود و ضررهایش بر استان به جای بماند. البته امروز فقط نفت به تنهایی موجب این مسأله نشده است بلکه چندین واحد ملی بزرگ در استان همچون پتروشیمی و صنایع فولاد نیز منافع‌شان فقط برای خارج از استان است. آن‌ها می‌توانستند برای استان نعمت باشند اما به دلیل بی‌تدبیری‌ها از گذشته تا به امروز و عدم اعتماد موجب شده تا نتوانیم از منافع این حجم وسیع منابع استفاده کنیم، لذا بر طبق این ساختار منافع به خارج استان رفته است.

وی گفت: یکی از مشکلات ما در زمینه گردشگری این است که تعریف ما از ثروت اشتباه است. تصور من این است که در استان خوزستان باید تعریف ثروت را عوض کنیم. باید نفت را کنار بگذاریم و نگویم که این ثروت است.

استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز توضیح داد: ثروت را باید همین جاذبه‌های گردشگری و میراث تاریخی و فرهنگی بدانیم. اگر چاه نفتی دچار مشکل شد همه مملکت را بسیج می‌کنیم تا مشکل حل شود اما تیشه‌ای که به یک آثار باستانی می‌زنیم، خیلی‌هایمان نمی‌دانیم که چه بلایی بر سر خودمان می‌آوریم. یک مکان تاریخی را وقتی از بین می‌بریم در واقع یعنی دالان ارتباط خودمان را با تاریخ قطع می‌کنیم و منابع عظیم ثروت را از بین می‌بریم. نمی‌بینیم که همان گونه که نفت می‌سوزد و از بین می‌رود این بناهای تاریخی که ثروت نیز هستند در حال نابودی‌اند.

او تاکید کرد: گردشگری یا توریسم یک کالای لوکس است. یعنی وقتی نیازهای اولیه و ثانویه رفع شد آن گاه سراغ گردشگری می‌رویم اما منافع ناشی از این کالای لوکس می‌تواند آثار توزیع درآمدی خوبی را در پی داشته باشد و موجب می‌شود فقر و نابرابری کم شود.

افقه بیان کرد: معمولا محروم‌ترین آدم‌ها در جاهایی مستقر هستند که جاذبه‌های تاریخی و طبیعی وجود دارند و آن جا بهترین مکان برای این است ما فعالیت‌های مربوط به گردشگری فقرزدا را دنبال کنیم. به عنوان مثال گردشگری مذهبی در مشهد وجود دارد یا گردشگری طبیعی در شمال کشور. در واقع ثروت در تهران جمع شده اما توزیع آن به شمال کشور می‌رود، به این گردشگری فقرزدا می‌گویند. در آفریقا روش گردشگری فقرزدا را بکارگرفته‌اند که بسیار هم موفق بوده و آثار توزیع درآمدی خوبی داشته است.

وی با تصریح اینکه به شدت مخالف سرمایه‌گذاری‌ها و اجرای برنامه‌های کور و تقلیدی است که متاسفانه در کل کشور رایج است ادامه داد: گردشگری فقرزدا این نیست که ما به دنبال سرمایه‌گذار برای ساخت هتل و رستوران بگردیم چراکه اگر بخواهیم این کار را انجام دهیم ما نیز تبدیل به همان شرکت نفتی که در استان بود و منافع آن فقط نابرابری را زیاد می‌کرد می‌شویم.

او بیان کرد: اگر قرار است گردشگری فقرزدا را انجام بدهیم باید دولت نقش محور را داشته باشد اما نه هر دولتی بلکه دولتی کارا و توسعه‌خواه. در گردشگری فقرزدا دولت باید حضور فعال داشته باشد و نیروهای بومی باید تحت آموزش‌های متعدد نگرشی و تخصصی قرار بگیرند.

وی با اشاره به زمینه‌های گردشگری در استان خوزستان گفت: در استان خوزستان سدها، منابع طبیعی عظیم و بناهای تاریخی زمینه‌های گردشگری متنوعی را بوجود آورده است.

افقه اظهار کرد: اگر قرار است توزیع درآمدی صورت بگیرد نیروهای بومی باید فعال باشند در غیر این صورت اگر بخواهیم سرمایه‌گذار کارهای پردرآمد انجام دهد و کارهای دسته دهم را به نیروهای بومی بدهند فایده ندارد. پس گردشگری فقرزدا باید حتما با محوریت دولت و هدایت شده باشد. آموزش‌های نیروهای بومی باید به گونه‌ای باشد که در سطوح مختلف آماده باشند. باید به مردم آموزش داده شود که از امکانات‌ فعلی‌شان چگونه برای گردشگران استفاده کنند.

او بیان کرد: "تل زنگ" یکی از بدیع‌ترین مناظر ایران است که خوشبختانه هنوز کسی دسترسی به آنجا پیدا نکرده است زیرا هنوز ما آمادگی ارتباط با طبیعت را نداریم و هر جا رفتیم وحشیانه آنجا را از بین برده‌ایم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه خوزستان باید قطب گردشگری می‌شد، افزود: تاریخی که در خوزستان وجود دارد از همه کشور قدیمی‌تر است. اصفهان و یزد که قدمت‌مشان نهایتا به دوران صفویه می‌رسد به قطب‌های گردشگری تبدیل شده‌اند اما آنچه ما در استان خوزستان داریم به اعماق تاریخ برمی‌گردد. زیگورات چغازنبیل مربوط به شش هزار سال پیش است اما نمی‌فهمیم که چه داریم! یا در در شهری مثل شوش گردشگری مذهبی را داریم و دانیال نبی (ع) که در انجیل از آن یاد است در شوش واقع شده است.

وی با اشاره به گردشگری تفریحی گفت: سواحل خلیج فارس ما رها شده است اما ساحل خزر به خاطر شلوغی آن قدر آلوده شد که دیگر کسی جرأت رفتن به آنجا را نمی‌کند. تنها علت رها شدن سواحل استان ما این است که اینجا هوا گرم است، مگر هوا در کشور دبی گرم نیست پس چرا به قطب گردشگری دنیا تبدیل شده است!؟ بهتر است بهانه نیاوریم.

او ادامه داد: سدهای چندگانه‌ای همچون سد شهید عباس‌پور، سد مارون، سد کرخه، سد گتوند و دریاچه‌های بسیار زیبا در استان خوزستان وجود دارد. به عنوان مثال دریاچه سد دز همیشه گردشگاه شاه در زمان طاغوت بوده است.

افقه افزود: پشت سد شهید عباس‌پور چند اقامتگاه ساخته‌اند که فقط برای کارکنان آب و برق است و دیگر استفاده‌ای از آن نمی‌شود. شما بروید سد کوچک کرج را ببینید، انواع و اقسام استفاده‌ها از آن صورت می‌گیرد.

وی بیان کرد: اسکی روی آب، شنا و قایقرانی از جمله تفریحات آبی است که می‌توان در استان مورد استفاده قرار گیرد. زاگرس از دهدز تا سردشت پر از مناطق طبیعی و بکر است که امیدوارم تا زمانی که گردشگر ما تربیت نشده است بکر بماند.

استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: گردشگری که در مناطق جنگی وجود دارد بد نیست اما اشکالات زیادی دارد چراکه کاروانهایی که به این سمت می‌آیند همه امکانات را با خودشان می‌آورند و تنها زباله آن برای ما می‌ماند.

او همچنین با اشاره به گردشگری سلامت گفت: این نوع گردشگری الان در استان‌هایی مثل فارس و اصفهان وجود دارد.

افقه گفت: برای رونق گردشگری با سپردن یک بودجه ناچیز به اداره میراث فرهنگی خوزستان که اداره‌ای منزوی شده است درست نمی‌شود.

او با اشاره به منطقه آزاد اروند گفت: ای کاش به جای منطقه آزاد اروند به آن منطقه آزاد گردشگری می‌گفتیم. مناطق آزاد از نظر من "اقتصادخوانده" یک طرح شکست‌خورده است و متاسفانه به تقلید از بعضی کشورهای موفق داریم آن طرح شکست‌خورده را دنبال می‌کنیم. به عقیده من منطقه آزاد اروند نیز روزی دچار این سرنوشت خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: ما به هتل‌ها، راه‌های مناسب، امکانات و زیرساخت‌های بسیاری برای توسعه گردشگری خود نیاز داریم. استفاده از نیروهای تحصیل‌کرده در این زمینه بسیار لازم است. همچنین آموزش حفظ محیط زیست در گردشگری بسیار مهم است.

افقه یادآور شد: شرکت نفت از همان سال‌های تأسیس‌اش برای کارکنانش در شمال، آذربایجان، شهرکرد و سایر مکان‌ها سرمایه‌گذاری کرده و هتل ساخته است اما شرکت نفتی که دود و دمش را به ما می‌دهد چرا در همین استان هتل نمی‌سازد؟ چرا کارکنانش را به مناطق گردشگری استان خودمان نمی‌برد؟ چرا وقتی ما شرکت نفت را داریم باید برویم دنبال سرمایه‌گذار از جاهای دیگر باشیم؟

این استاد اقتصاد اظهار کرد: برای معرفی جاذبه‌های گردشگری، دولت حتما باید به سمت آژانس‌های مسافرتی برود. اگر ما به آگاهی‌های تبلیغاتی آژانس‌های مسافرتی تهران نگاه کنیم می‌بینیم که هیچ کدام‌شان به سمت خوزستان نیست. وظیفه مسؤولان استان در راستای رونق گردشگری این است که با آژانس‌های مسافرتی قرارداد ببندند و آنها را آموزش دهند. همچنین مدارس، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها اعتباراتی دارند که باید از آنها استفاده شود.

او خاطرنشان کرد: همیشه می‌گویند در استان خوزستان گرما و شرجی است اما مگر کشورهای خارجی با این‌ گونه آب هوایی وجود ندارد. علاوه بر این در کشور خودمان جزیره کیش هم آب و هوای گرم دارد ولی آنجا به یک قطب گردشگری با تمام امکانات تبدیل شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از جمله مزایای رونق گردشگری می‌توان به اشتغال‌زایی، رونق اقتصادی و گسترش توازن فرهنگی و رونق فعالیت‌های بومی اشاره کرد.