به گزارش خبرنگار ایران اُنا از شوش، یکی از پزشکان شوشی ضمن ابراز نگرانی از این وضعیت می گوید که مراجعه کنندگان بیماری سالک در شوش در ماه های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. متخصصان می گویند وجود نخاله های شهری فراوان در شوش، غیربهداشتی بودن بخش اعظمی از سیستم فاضلاب شهری و وجود حیوانات مخزن بیماری سالک در روستاها باعث افزایش مبتلایان به این بیماری در شهرستان شوش شده است.

افزایش چند برابری مراجعه کنندگان بیماری سالک در شوش باعث شد که یکی از پزشکان در این زمینه هشدار دهد. این پزشک در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: متاسفانه از ابتدای امسال تاکنون بر تعداد مراجعه کنندگان بیماری سالک در شوش افزوده یافته است.

وی تاکید می کند: وجود نخاله های ساختمانی در شهر و وضعیت نامناسب فاضلاب شهری محل خوبی برای زیست پشه های ناقل بیماری سالک ایجاد کرده است.

بیماری سالک شامل دو نوع شهری و روستایی است. در نوع روستایی این بیماری از راسوها یا موشهای صحرایی به وسیله پشه ها به انسان سرایت می کند. در نوع شهری اما این بیماری از طریق پشه هایی که اطراف نخاله های ساختمانی و فاضلاب هستند به انسان منتقل می شود.

این پزشک توضیح می دهد: در نوع روستایی که موش ها و راسوها به عنوان مخزن این بیماری هستند با سم پاشی و از بین بردن موش ها، چرخه انتقال بیماری به انسان قطع می شود اما متاسفانه در نوع شهری تا زمانی که نخاله های ساختمانی و فاضلابهای غیربهداشتی وجود داشته باشد این چرخه قطع نمی شود.
 
به آمار واقعی می رسیم

علی امیدوار، سرپرست مرکز بهداشت شهرستان شوش در این باره به خبرنگار ایران اُنا می گوید: سالک بیماری بومی شهرستان شوش است. به دلیل اهمیت کنترل این بیماری در شهرستان، مرکز بهداشت شهرستان شوش با وجود همه کمبودها و در راس آن کمبود نیروی انسانی، برای اولین بار اقدام به راه اندازی مرکز تشخیص و درمان رایگان سالک کرد.

امیدوار می افزاید: در پی این اقدام مرکز بهداشت، بیماران کل شهرستان که سابقا به طور پراکنده به پزشکان و آزمایشگاه های مختلف مراجعه می کردند کم کم به سمت این مرکز هدایت شدند. این هدایت بیماران به سمت یک مرکز واحد و تجمع آنها در یک جا می تواند دلیلی باشد بر این تصور که نکند بروز بیماری افزایش داشته. به هر حال برای کنترل بیماری داشتن آمار واقعی ضروری بود.

وی همچنین یادآور می شود: در همین راستا مرکز سالک شهرستان عملکرد نسبتا خوبی داشته و به تدریج در حال رسیدن به آمار واقعی شهرستانی این بیماری هستیم. به موازات این کار، اقدامات خوبی هم صورت گرفته که می توان به جمع آوری هزاران سرویس نخاله ساختمانی توسط شهرداری اشاره کرد که البته این اقدامات باید تداوم و استمرار لازم را داشته باشد تا این بیماری که ده ها سال است در شوش شیوع دارد، به شکل معقولی کنترل شود.

سرپرست مرکز بهداشت شهرستان شوش با بیان اینکه در جلسات شورای سلامت شهرستان نیز چندین بار به این مهم پرداخته شده است، می افزاید: در راستای کنترل بیماری هم تصمیمات خوبی اتخاذ شده است از جمله جمع آوری نخاله های ساختمانی و انجام جونده کشی و پیگیری دیگر معضلات زیست محیطی مرتبط. البته فراموش نکنیم که در این خصوص آموزش هم بسیار حایز اهمیت خواهد بود.

علائم سالک خود را به صورت زخم در مناطق باز و بدون پوشش بدن مانند صورت، دست و پا نشان می دهند. اگر در تخلیه و انباشت زباله ها دقت نشود، فضایی بسیار مناسب برای تجمع حیوانات ولگرد و ایجاد کولونی های انگلی فراهم می شود. از جمله امکان بروز بسیاری بیماری ها مانند «سالک» که بیماری بومی استان است، ایجاد می شود.

محمد امیدیان، متخصص پوست، مو و زیبایی در این باره به خبرنگار ایران اُنا می گوید: سالک یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و حیوان است که از طریق نیش یک پشه به انسان منتقل می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می افزاید: پشه های خاکی که با انتقال انگلی به نام «لیشمانیا» انسان را به سالک مبتلا می کنند، در پناهگاه های گرم و مرطوب مانند شکاف دیوار‌ها، اطراف توده‌های زباله و اماکن متروک زندگی می کنند.

وی اضافه می‌کند: با شروع فصل انتشار پشه و مگس در تیر، گزش ها آغاز می شود ولی با توجه به اینکه علائم بیماری بین شش تا هشت ماه پس از گزیدگی بروز می‌کنند، آبان و آذر را می توان زمان اوج مراجعه بیمار مبتلا به سالک دانست.

به گفته این پزشک، علائم معمولا خود را به صورت زخم در مناطق باز و بدون پوشش بدن مانند صورت، دست و پا نشان می دهند. زخمهای ناشی از سالک پس از شش تا ۱۲ ماه مداوا بهبود پیدا می کنند ولی در صورت بی توجهی می توانند آثاری دائمی و جبران ناپذیر روی بیمار بگذارند.

کار‌شناس برنامه مبارزه با سالک مرکز بهداشت استان خوزستان نیز در همین زمینه به خبرنگار ایران اُنا می گوید: سالک از بیماریهای بومی استان خوزستان است. به طور میانگین سالانه بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار مورد ابتلا به سالک در استان رخ می دهد.  

شهلا بیگدلی اظهار می کند: آب های راکد مرطوب، نخاله های ساختمانی، دستکاری بافت طبیعی محیط مانند حفاری برای لوله کشی و ساختمان سازی و همچنین مناطق تجمع جوندگان و سگهای ولگرد محیط بسیار مناسب برای رشد و نمو پشه خاکی است. شهرستانهای مرزی و مناطقی که تراکم ساختمانی اندک دارند نیز از دیگر مناطق مناسب برای انتشار پشه خاکی هستند.

این کار‌شناس مبارزه با سالک در ادامه می گوید: مدیریت پسماند و نخاله های ساختمانی از وظایف شهرداری، به عنوان یکی از اعضای کارگروه سلامت است. برنامه ریزی صحیح و اصولی در زمینه نخاله ها می تواند به مقدار قابل توجهی در کاهش انتشار و ابتلا به این بیماری موثر باشد.

وی با بیان اینکه خوزستان از نظر مبارزه با بیماریهای منتقله از آب و هوا جایگاه نخست را در کشور دارد، می گوید: در مبارزه با سالک نیز اگرچه در وضعیت بدی قرار ندارد ولی کماکان برای کاهش ابتلا به سالک تلاش و برنامه ریزی می شود.

مسئولان بهداشتی شوش آماری در خصوص تعداد اشخاص مبتلا به بیماری سالک ارائه نمی دهند اما بر افزایش چشمگیر مراجعه کنندگان برای درمان اشاره کرده اند. وجود نخاله های فراوان در مناطق مختلف شهری شوش ازجمله در منطقه 10، مسیر دوار، در نزدیکی شهرک سلمان و ... باعث تجمع پشه های ناقل این بیماری شده است. باید منتظر بود و دید مسئولان برای قطع کردن چرخه انتقال این بیماری در نوع شهری برنامه های مدونی در نظر می گیرند یا نه.
.................................................

گزارش از خبرنگار ایران اُنا: قاسم منصور آل کثیر