* عزیزاله احمدی - معاون مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا

مقدمه

امروزه گردشگری ،به عنوان یک صنعت، فعالیتی محبوب برای گذران اوقات فراغت بشمار می رود.این صنعت به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد،از نظر تاثیری که براقتصاد شهرها یا کشور های میزبان می گذارد، به صنعتی بسیار با اهمیت و حیاتی مبدل شده است.گردشگری برای شوش که خود شهری باستانی- مذهبی و پر جاذبه است ،ضمن تسریع در رشد اجتماعی،فرهنگی،آموزشی،می تواند اقتصاد محلی مردم شوش را از نظر فواید و اثربخشی با تحول همراه کند. به بیان بهتر ،رشد حمل و نقل ، توسعه هتل ها و استراحتگاه ها یا خدمات هتل داری،امکانات رفاهی ، مکان های تفریحی ، مراکز خرید، سالن های موسیقی،تئاتر و نیز رونق صنایع دستی  و محلی،از جمله فواید مستقیم صنعت گردشگری برای شوش است.

 در این گفتار بر آنیم تا به صورت خلاصه گذری کوتاه بر اهمیت صنعت گردشگری در شوش داشته باشیم.

صنعت گردشگری

گردشگریِ تفریحی، رایج ترین نوع از گونه های مختلف گردشگری است.بازدید از مناطق و شهرهای تاریخی و مشاهده مواریث فرهنگی، برای تمام گردشگران ،تجارب تخصصی،واقعی و دست اولی را فراهم می آورد تا ازاین طریق بتوانند ذائقه های متنوع خود را بهره مند سازند.با این حال نمی توان همواره طالبان بازدید های تاریخی و فرهنگی را افراد متخصص دانست.زیرا امروزه بسیاری از رونق بخشان صنعت گردشگری را افرادی به خود اختصاص داده اند که دوره بزرگسالی و بازنشستگی خود را تجربه می کنند .

صنعت گردشگری را می توان كسب و كاري دانست كه طي آن سازمان‌ها ،نهادها، شركتهای دولتي يا خصوصي، امكانات و تسهیلات لازم را جهت ارائه خدمات به گردشگران مهيا مي سازند . شناخت و شناسایی دقیق اهداف و ماهیت  این صنعت ، برای پشتیبانی و بازاریابی علمی از آن و نیزبالفعل کردن پتانسیل های این صنعت پرسود برای  شهرتاریخی –مذهبی شوش به عنوان یکی از پیش نیاز های ضروری توسعه در ابعاد مختلف است.

جاذبه ها

شوش دارای جاذبه های گردشگری بسیاری است وجود زیبایی های طبیعی مانند بیشه زار ها و رودخانه ها ،یا آثار باستانی - مذهبی که بخشی عظیم از هویت تاریخی و قومی مردم شوش را تشکیل می دهند در کنار برخورداری از مواریث معنوی،فرهنگ فولکلور، خرده فرهنگ قومیت ها، موسیقی محلی و حتی الگو های رفتاری مردم این شهر،زمینه خوبی برای جذب گردشگران و ارتقاء موفقیت شوش در بحث گردشگری است.

گردشگری و رشد اقتصادی در شوش

امروزه،در اکثر نقاط جهان ، به گردشگری به عنوان بزرگترین و کارآمد ترین فعالیت ها اقتصادی می نگرند.بنابراین صنعت گردشگری می توان برای شوش رونق اقتصادی و بالاترین ارزش افزوده های اقتصادی و حتی فرهنگی را مستقیم یا غیر مستقیم به ارمغان آورد.هرچند این بدان معنا نیست که صنعت گردشگری می تواند به تنهایی منجر به رشد و توسعه‌ی شوش شود اما با ورود گردشگران می توان بسیاری از تغییرات مرتبط با توسعه مانند محل اقامت،حمل ونقل و سایر فعالیت های مرتبط را رونق بخشید.از منظر اقتصادی،گردشگران را می توان به عنوان مصرف کننده تلقی کرد.بنابراین انتظار می رود شوش بتواند نهایت رضایت آنها را فراهم آورد تا همواره تقاضا برای دیدار از جاذبه هایش را مهیا کند.از جمله فعالیت های مناسب دراین خصوص می توان به ایجاد مکان های تفریحی و فرهنگی جدید ،ملاقات با اقوام و فرهنگ مردم شوش اشاره کرد.

کیفیت خدمات و صنعت گردشگری در شوش

هرچند اجماع بر سر تعریفی جامع از "کیفیت خدمات" کار آسانی نیست با وجود این،می توان آن را ، وجود استاندارد هایی به منظور تطابق عملکرد واقعی خدمات با انتظارات سرویس دهی مشتریان ،تلقی کرد. .پس ماهیت کیفبت خدمات به گردشگران این است که خدمات در عین مفید و جذاب بودن به سهولت و راحتی در اختیار آنان قرار گیرد بطوری که آسایش و آرامش آنان را فراهم نماید.

ما در ذیل به برخی از آنان اشاره می کنیم.

الف)خدمات مربوط به اسکان: در این زمینه وجود هتل های بهداشتی و پاکیزه در حد قامت برافراشته شوش،فرهنگ و تاریخش ضروری است. حتی اگر چنین هتل هایی در حد استاندارد های جذب گردشگران ،در شوش وجود نداشته باشند، اما مسئولان گردشگری شوش موظف اند محل های سنتی و جایگزین(ماننداردوگاه های مختص کاروان ها ی گردشگر) را برای این کار تعبیه کنند. زیرا در چنین مواردی نصب و راه اندازی سازه های پیش ساخته نسبت به ساختِ زمان بر هتل ها  و نیز هزینه های اقامتی ،برای گردشگران به صرفه تر خواهد بود.

ب) خدمات غذایی و آشامیدنی : گردشگران معمولاً 35درصد از بودجه گردشگری خود را صرف خوراک و خدمات غذایی می کنند. بنابراین مناطق گردشگرپذیری چون شوش باید با تلاش و برنامه ریزی های مسئولانش به منظور ایجاد درآمد ، کاری کنند تا از طریق تنوع و بالابردن کیفیت مواد غذایی خود امکان صرف بودجه های بیشتری از جانب گردشگران برای خرید را فراهم کنند.

ج) خدمات حمل و نقل: این نوع خدمات و سرویس دهی ،یکی از ارکان و مولفه های مهم سیستم گردشگری است.بنابراین توانمندی شوش باید در تامین وسایط نقلیه‌ی ایمن به علاوه‌ی داشتن زیرساخت های تامین امنیت گردشگران در بازدیدهایشان نمودار باشد.

د) خدمات تقویت کننده یا پشتیبان محور : علاوه بر خدمات زیر ساختی ،وجود مغازه های تجاری و فروشگاه های بزرگ ،عیتقه فروشی ها ،راهنمایان تورها،خدمات بهداشتی و بیمارستانی و... مزایای بزرگی در جهت ترویج و تشویق امکان ورود گردشگران به شوش و متعادل ساختن آمار بازدید از این شهر باشد.

م) خدمات مغازه ها و فروشگاه ها:امکانات و خدمات تجاری در شوش به لحاظ تنوع ، اندازه و طراحی باید تاحدودی با فروشگاه های شهرهای فاقد زمینه های گردشگری متفاوت باشد. بنابراین تنوع فروشگاه های در شوش به گونه ای که گردشگران  بتوانند گزینه های بسیاری را برای خرید و انتخاب داشته و یا نیاز ها و خواسته های خود را برآورده شده بیابند ،باید مورد توجه  خاص قرار گیرد . اهیمت  چنین تنوعاتی در ارائه محصولات و کالاها در شوش به این دلیل است که بتوان احساس دردسترس بودن خدمات لازم و احساس شادابی را برای گردشگران از نظر روانی و جسمی فراهم آورد.

موزه

حضور گردشگران در شوش برای دیدن تاریخ ،فرهنگ و آداب و رسوم مردم این شهر تاریخی-مذهبی است بنابراین مسئولان اگر بخواهند در این زمینه سرمایه گذاری کنند باید در بخش تاریخ و فرهنگ تلاش های خود را معنا ببخشند.برای مثال اگر می بینیم در شوش موزه و گنجینه های باستانی آن با اقبال شایانی همچون سایر شهر های پر رونق توریستی مواجه نمی شود ،بایدنگاه ها را متوجه ضعف های ساختاری و جدی در موزه و مدیریت آن،کرد.در حالی که موزه به عنوان حلقه مهم زنجیر توسعه گردشگری ،دارای قابلیت بالای درآمدزایی است.نکته ی قابل توجه این است که موزه ساختمانی مسکونی یا اداری نیست لذا در طراحی آن باید بگونه ای ماهرانه ،از چنان فضا سازی و جذابیتی برخوردار باشد که هر گردشگر را با خود به همان دوران باستان ببرد.

مهمان نوازی مردم شوش و رونق گردشگری

مهمان نوازی به عنوان بخشی از غنای فرهنگی شوش از منظر گردشگری، عامل مهمی برای رونق این صنعت در شوش است.وجود هنر،ادبیات ، موسیقی، تئاتر در شوش می تواند داده های فرهنگی خوبی برای یاری گر این شهر در بحث گردشگری باشد.بی شک ارتقاء کیفیت بخش ها و منابع یاد شده در قالب برگزاری جشنواره های گردشگری و یا ایجاد محل هایی مناسب برای بازدید گردشگران از داشته های فرهنگی و قومی این شهر و حتی برپایی نمایشگاه های صنایع دستی و ...جزء مواردی است که می تواند برای گذران اوقات خوش برای گردشگران موثر واقع شود.

نتیجه گیری

هرچند برخی براین باورند که گردشگری اثری مخرب یا منفی بر فرهنگ شوش  از خود برجای می گذارد و موجب خواهد شد مردم شوش به مرور با شبیه سازی خود با گردشگران نسبت به هویت اصیل شان کم تفاوت گردند،اما این صنعت می تواند برای مشکل بیکاری یا بهبود وضعیت اشتغال در شوش،درمانی مستمر و قطعی تلقی شود. در گیر شدن طیف وسیعی از فروشندگان ،هتل داران،رانندگان، فروشگاه ها و مراکز خرید،خرده فروشان و... با صنعت گردشگری ،نقشی مهم در تضمین درآمدها برای شوش است.ارائه زیرساخت های لازم و داشتن گزینه های متنوع انتخاب برای استفاده از امکانات،داشتن هتل های مناسب برای اقامت، غذا، سرگرمی، تعادل ،حفظ ساختار و جذابیت های طبیعی ،تاریخی -مذهبی شوش ضرورتی دیگر برای کاهش نگرانی های مسائل مربوط به گردشگری است.شوش باید بتواند به غیر از مناطق باستانی خود با ایجاد مکان های گردشگری جدید،موزه های مختلف،بازسازی پروژه های میراث فرهنگی، ارائه و ساخت محل های اقامت ارزان ،بهبود خدمات ، راه اندازی راه آهن خاص بعنوان قطار گردشگران برای بازدید بهتر محوطه های باستانی خود ،اجازه انتخاب های بیشتری را برای گردشگران یا بازدیدکنندگان از مواریث خود  را فراهم آورد و سهم خویش را از این صنعت پرسود به خوبی دریافت نماید.توسعه گردشگری و تاثیر آن بر روند توسعه پایدار یکی از مهم ترین وظایفی است که مدیریت شهر شوش باید به آن فراتر از کلام بیندیشد.بنابراین عدم یا تاخیر در توجه به این صنعت برای شهری تاریخی –مذهبی شوش به سختی قابل جبران خواهد بود. زیرا صنعت گردشگری به عنوان ستون فقرات موفقیت اقتصادی شوش می تواند به توسعه زیرساخت ها،تبادل های فرهنگی،تسریع در ایجاد اشتغال،بالابردن سهم درآمد شهری و شهروندان،رشد و رونق تولیدات بومی و صنایع دستی  کمک بسیاری نماید.