36 سال از روزی که بیانیه تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در روزنامه اطلاعات منتشر شد می‌گذرد. امروز سپاه 36 ساله می‌شود.

با پیروزی انقلاب اسلامی در جای جای کشور افراد مختلف هر کدام برای حفظ انقلاب، گروه‌های مسلحی را تشکیل دادند. از طرفی شهید محمد منتظری با تشکیل گارد دانشگاه با عنوان پاسداران انقلاب اسلامی ‌(پاسا) به فکر حفظ انقلاب بود و از سویی دیگر عده‌ ای به سرکردگی ابوشریف (عباس آقازمانی) در پادگان جمشیدیه گارد انقلاب را تشکیل داده بودند. شهید بروجردی و یارانش نیز سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را که از هفت گروه چریکی تشکیل می‌شد به وجود آوردند.

در این میان در 9 اسفند 57 امام خمینی (ره) در حکمی به حسن لاهوتی، فرمان تشکیل سپاه پاسداران را زیر نظر دولت موقت داد. پس از این فرمان، لاهوتی در پادگان عباس‌آباد عده‌ای از جمله دانش منفرد آشتیانی، علی‌محمد بشارتی، مرتضی الویری، غلامعلی افروز و چند تن دیگر را برای تشکیل سپاه پاسداران دور هم جمع کرد. با اضافه شدن محسن رفیق دوست به این جمع، هسته اولیه سپاه شکل گرفت و دانش منفرد آشتیانی به فرماندهی آن رسید. اما حضور نیروهای مسلح مختلف باعث ایجاد موازی کاری در کشور می‌شد.

به همین دلیل پس از مشورت‌های صورت گرفته میان سران گروه های مختلف قرار شد از میان چهار گروه اصلی مسلح سه نفر در یک شورای مرکزی برای ادغام گروه‌ها تصمیم‌گیری کنند. در18 فروردین 1358 با به نتیجه رسیدن این جلسات تمامی گروه ها تحت عنوان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یکدیگر ادغام شدند و با توافق طرفین در اواخر فروردین 58 محسن رضایی، محسن رفیق دوست و عباس دوزدوزانی نزد امام (ره) ‌رفتند و از ایشان خواستند تا سپاه تشکیل شده به جای آن‌که زیر نظر دولت موقت باشد تحت نظر شورای انقلاب به فعالیت بپردازد. امام (ره) نیز با این درخواست موافقت کردند و در 2 اردیبهشت 58 بیانیه تشکیل سپاه منتشر شد و این نهاد نظامی با هدف حفاظت از انقلاب و دستاوردهای آن زیر نظر شورای انقلاب آغاز به کار کرد.

از ابتدای تشکیل سپاه تا خلع بنی صدر، فرماندهان سپاه توسط شورای فرماندهی انتخاب می‌شدند. در اردیبهشت 58 جواد منصوری به عنوان اولین فرمانده سپاه برگزیده شد. اما او پس از انتخاب بنی‌صدر به ریاست جمهوری، استعفا داد و عباس دوزدوزانی جای او را گرفت. فرماندهی دوزدوزانی هم بیش از چند ماه طول نکشید و به دلیل اختلاف نظر با بنی‌صدر استعفا داد. پس از او عباس آقازمانی (ابوشریف) به فرماندهی رسید اما او هم کنار رفت و مرتضی رضایی با حکم بنی صدر فرمانده سپاه پاسداران شد.

با خلع بنی‌صدر از ریاست جمهوری، امام (ره) با واسطه سید احمد خمینی، از شورای فرماندهی سپاه خواست تا فرمانده خود را انتخاب کنند. محسن رفیق دوست که رابط بیت امام (ره) و شورای فرماندهی بود شهید بروجردی، ‌شهید کلاهدوز و محسن رضایی را برای فرماندهی پیشنهاد داد. شهید بروجردی پیشنهاد فرماندهی را رد کرد و شورای فرماندهی به شهید کلاهدوز رأی داد. اما او هم فردای این انتخاب از پذیرش سمت فرماندهی‌ امتناع کرد و به رفیق دوست گفت که بهتر است «آقا محسن» به فرماندهی برسد. به این ترتیب جوان 28 ساله‌ای که مسئول اطلاعات عملیات سپاه پاسداران بود در همان سال اول دفاع مقدس به فرماندهی این نهاد نظامی رسید.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از بدو تأسیس و در پی مأموریت اصلی خود که همان حفاظت از انقلاب و دستاوردهای آن بود در آرام کردن شورش‌های ترکمن صحرا، کردستان و بلوچستان نقش مهمی ایفا کرد و با آغاز ترورهای دشمنان انقلاب، حفاظت از شخصیت‌های نظام را به عهده گرفت و از همه مهم‌تر در جنگ تحمیلی به دفاع از مرزهای جمهوری اسلامی ایران پرداخت.

در 26 شهریور 1364 با فرمان امام (ره) نیروهای سه‌گانه زمینی، دریایی و هوایی سپاه تشکیل شد. یحیی رحیم صفوی به فرماندهی نیروی زمینی رسید، حسین علایی فرمانده نیروی دریایی شد و موسی رفان سمت فرماندهی نیروی هوایی سپاه را بر عهده گرفت. پس از پایان جنگ تحمیلی، سپاه پاسداران علاوه بر مأموریت‌های پیشین وارد فاز سازندگی کشور جنگ زده شد و با تشکیل قرارگاه سازندگی خاتم‌الأنبیاء در پروژه‌های عمرانی کلان کشور مشارکت کرد.

در سال 1377 محسن رضایی پس از 17 سال فرماندهی سپاه از سمت خود استعفا کرد و با حکم رهبر معظم انقلاب، سردار یحیی رحیم صفوی قائم مقام او به فرماندهی سپاه رسید. پس از پایان دوران ده ساله رحیم صفوی در 10 شهریور 1386 با حکم فرمانده معظم کل قوا، سردار محمدعلی جعفری، فرماندهی سابق نیروی زمینی به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد.

با حضور سردار جعفری تغییرات ساختاری جدیدی در سپاه به وجود آمد و علاوه بر سه نیروی زمینی، دریایی و هوافضا، سازمان بسیج مستضعفین و سپاه قدس به زیرمجموعه‌های سپاه پاسداران اضافه شدند. همچنین 31 سپاه استانی در کشور تشکیل شد. در حال حاضر سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی، سردار علی فدوی فرمانده نیروی دریایی، سردار ابوالفضل حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضا، سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و سردار محمدرضا نقدی فرمانده سازمان بسیج مستضعفین هستند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در دوران صلح و برای حفظ آمادگی نیروها و آزمایش سلاح‌های جدید خود که بیشتر آن‌ها ساخت خود سپاه هستند اقدام به برگزاری رزمایش‌های متعددی کرده است که 9 رزمایش پیامبر اعظم(ص) از جمله این رزمایش‌هاست.

شکار و سرنگونی هواپیماهای بدون سرنشین و جاسوسی دشمنان مثل انهدام یک پهپاد اسرائیلی و یا کنترل و فرود سالم RQ170 آمریکایی نمونه‌هایی از فعالیت‌های نیروی هوافضای سپاه است. ساخت سلاح‌های سبک‌وسنگین جدید، رادارهای پیشرفته، موشک های بالستیک و نقطه زن و سیستم های دفاع موشکی که توان دفاعی و امنیتی کشور را بالا می‌برد نیز از دستاوردهای درخشان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

نیروی دریایی سپاه در آب‌های آزاد نیز حضور فعالی دارد و امنیت بسیاری از کشتی‌های تجاری را تامین می‌کند ضمن این‌که نیروهای سپاه در حفظ امنیت پروازها نقش موثری را ایفا می‌کنند. تعقیب و دستگیری اشرار و تروریست‌ها که آخرین آن انهدام یک تیم تروریستی در جنوب شرق کشور بود و همچنین کمک اطلاعاتی و لجستیکی اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات برای حفظ امنیت ملی کشور از دیگر اقدامات سپاه به حساب می‌آید.

علاوه بر وظایف معمول سپاه پاسداران و فعالیت‌های عمرانی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، این روزها شاهکارهای قاسم سلیمانی و سپاه قدس در آرام کردن اوضاع نابسامان منطقه به عنوان برگ زرین دیگری در کارنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ثبت شده است.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی امروز 36 ساله می شود و علاوه بر حفظ انقلاب و دستاوردهای آن، با ارائه تجربیاتش به حفاظت از مردم مظلوم خاورمیانه می‌پردازد و به قول رهبر کبیر انقلاب اسلامی «اگر سپاه نبود، کشور هم نبود»./ایسنا