حجاب و مساله پرده نشینی  زنان در خانه

تصور ناصحیحی که در طول تاریخ از آیه حجاب شده بود باعث گردید تا بسیاری از درون آنآیه شریفه،"پرده نشینی"زنان در خانه ها را استنباط کنند !اما سوال این است آیا می توان از آیات حجاب حکم "پرده نشینی" و نهفته رویی (مخدره) زنان را استخراج کرد؟

بهتر است به بخش اصلی آیه نگاه کنیم که می فرماید:

إذاسألتموهنّ متاعاً فسئلوهنّ من وراء حجاب .( احزاب/آیه 53).به خوبی پیداست که دراین آیه  هرگز بحث پوشش زنان مطرح نیست بلکه دستور و فرمایشی مخصوص همسران پیامبر(ص) بوده است نه تمام زنان جامعه هم عصر پیامبر (ص) . از این رو ،نمی توان چنین حکمی را بر سایر زنان مترتب و مستقر کرد.

بنابراین اسلام ،بر خلاف آنچه که گاه به صورت امری مرسوم  در نگاه نسبت به زنان جامعه  در تاریخ ما وجود داشته است ، به هیچ وجه دستور پرده نشینی و درخانه ماندن را برای زنان  صادر نکرده است . متاسفانه برخی با علم و آگاهی به این که مصداق این آیه شریفه، فقط همسران پیامبر(ص) بوده است، تمایل داشته اند یا دارند که این حکم را به سایر زنان مسلمان  نیزتسری دهند یعنی علاوه بر ارزش و ستودگی حبس زنان در خانه! وظیفه نظارت بر حسن اجرای چنین رجحانی! را هم بر عهده ی مردان بگذارند!(رک: احكام القرآن جصاص ج 3 ص 483 آنجا که آمده است: هذا الحكم و إن نزل خاصا في النبي(ص)و أزواجه فالمعني عام فيه و في غيره، إذ كنا مأمورين باتباعه و الاقتداء به إلا ما خصه الله به دون أمته)

به نظر می رسد علت چنین برداشتی ،چیزی جز تفسیر نادرست و انحرافی از آیه (آیه حجاب)یا حتی بحث مربوط به آیه"جلبات" نباشد .در حالی که با تدقیق در اوضاع جغرافیایی و ساختار خانه های مسکونی مردم در صدر اسلام، این گونه تفاسیر علاوه بر ناهمخوانی با شاکله و سنخ خانه ها درصدر اسلام (که اصولاً فاقد سرویس های بهداشتی در منازل هم بوده  است و مردم برای برآوردن نیاز ،بایستی به خارج از خانه هایشان می رفتند )  بلکه مخالفتی آشکار با فلسفه خلقت زن از جانب خداوند متعال نیز می باشد.نکته مهمتر  است که بدانیم اگر به متن این آیه خوب دقت شود ،خواهیم دید خطاب این آیه صراحتاً به مردان است نه زنان!!

قسمت اصلی آیه را اگر مجدداً مرور کنیم که می فرماید : إذاسألتموهنّ متاعاً فسئلوهنّ من وراءحجاب.درمی یابیم که خطابش به مردان بوده است زیرا می فرماید،اگر می خواهید از زنان پیامبر چیزی بگیرید یا درخواستی داشته باشید،بی ملاحظه وارد حریم یا خانه های آنان (که البته فاقد در هم بوده) نشوید. زیرا ممکن است آنان در وضعیتی باشند که نخواهند کسی در آن وضعیت آنان را ببیند. بنابراین مردان باید از پشت حائل یا حجابی توقف کنند و سپس تقاضاهایشان را مطرح نمایند.

این حقیقت به خوبی  نشان می دهد  برخی مفسرین در گذشته، ناخواسته بدترین تفسیر را که همان پرده نشینی زنان در خانه هاست، از این آیه برداشت کرده اند در حالی که در متن آیه  چنین درخواستی هرگز از زنان پیامبر (ص) نشده است .بنابراین آیه حجاب مانعی برای ورود سرزده مردان به خانه همسران پیامبر بوده است نه مانع خروج زنان پیامبر از منزل!.

پس نتیجتاً، پرده نشنی و عدم خروج از خانه در عصر پیامبر (ص) نه تنها وجود نداشته ،بلکه آنچه که بعد ها به  نام کراهت خروج زنان از منزل و رواداری ِ پرده نشینی زنان در جامعه به وقوع پیوسته بود ،چیزی جز استنباط هایی ناصحیح ،نبوده است.

عزیراله احمدی - معاون مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا