از زمان آغاز به کار دولت تدبیر و امید در تابستان ۹۲ تاکنون مباحث فراوانی از سوی رئیس جمهور و اعضای کابینه تدبیر و امید پیرامون بحران بیکاری جوانان و لزوم اجرای طرح‌های فوری در این باره مطرح شد و به دفعات از سوی حسن روحانی رئیس جمهور درباره بیکاری جوانان هشدار داده شد.

علاوه بر رئیس جمهور، بسیاری دیگر از مقامات ارشد دولتی نیز درباره بیکاری بزرگ در کشور سخن گفتند و روحانی در اولین گزارش ۱۰۰ روزه عملکرد اقتصادی دولت که در سال ابتدایی فعالیت دولت تدبیر و امید ارائه شد، یکی از مهمترین اولویت‌های کاری دولت را پرداختن به مسئله بیکاری جوانان اعلام کرد.

بیکاری جوانان؛ مهمترین گیر داخلی دولت

در طول دو سال اخیر نیز برخی طرح‌ها و ایده ها برای مقابله با بیکاری ارائه شد که نشان می داد بالاخره دولت به دنبال این است که راهی برای خروج بازار کار از بحران پیدا کند، همچنین از طرح‌های اجرا شده در گذشته انتقاد شد و مقامات دولتی اجرای طرح‌های دولت سابق را برای حل معضل بیکاری راهگشا ندانستند؛ از این رو تقریبا تمامی آنها از جمله زودبازده ها و مشاغل خانگی متوقف و راهی بایگانی شده و یا دستکم سرعت اجرای آنها تا حدود زیادی کم شد.

مقامات دولتی عنوان کردند ۲ میلیون شغل در کشور داریم که کسی حاضر به انجام آنها نیست و در مقاطعی نیز اعلام شد خروج یک میلیون و ۷۰۰ هزار افغانی از بازار کار ایران به زیان کشور خواهد بود، همچنین هشدار داده شد که به زودی بازار کار با ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تقاضا برای کار مواجه می شود و در نهایت مطرح شد که در سال ۱۴۰۰ کشور ایران می تواند تا ۱۳ میلیون بیکار داشته باشد؛ اگر وضعیت به همین منوال ادامه داشته باشد.

طرح این مباحث و بی پرده تر صحبت کردن دولت با مردم در مسئله اشتغال و بازار کار باعث شد تا انتظارات و دیدگاه های جدیدی در این باره شکل بگیرد. پس از آن، بازار کار انتظار داشت دولت باید حالا از طرح جدیدی که ضعف‌های برنامه های گذشته را نداشته باشد، رونمایی کند و از این رو انتظارات و امیدهای جدیدی در بین جوانان شکل گرفت اما خیلی زود مباحث دیگری در این باره مطرح شد؛ مانند اینکه به دلیل منفی بودن نرخ رشد اقتصادی و اوضاع رکود حاکم بر تولید و صنایع کشور، اوضاع بازار کار بهبود نخواهد یافت.

برخی کارشناسان می گویند دولتمردان، قبل از ورود واقعی به عرصه اداره کشور به صورت تبلیغاتی و به بیان عامیانه احساسی نسبت به معضلات خانوده ها از جمله بیکاری جوانان سخن می‌گفتند و زمانی که خود مسئولیت امور را در دست گرفتند، مشاهده کردند اوضاع به آسانی قابل حل شدن نیست؛ بنابراین همان مباحث کلی گویی‌های دولت‌های سابق درباره شروط خروج بازار کار از بحران و نحوه اشتغال‌زایی برای جوانان و مباحثی از این دست شکل گرفت و شرط هایی از سوی مقامات دولت تدبیر و امید برای حل معضل بیکاری عنوان شد.

تغییر موضع دولت درباره نابودی غول بیکاری

رئیس جمهور نیز عنوان کرد تا رشد اقتصادی اتفاق نیفتد، انتظار خروج بازار کار از بحران، بی مورد است. سپس در پایان سال گذشته وزیر کار گفت ۶۰۰ هزار شغل جدید در سال ۹۳ ایجاد شد ولی ۲۰۰ هزار شغل موجود هم نابود شد؛ از این رو به صورت خالص ۴۰۰ هزار شغل در بازار کار ایجاد و فعال شده است. آنها گواه درستی این ادعا را نرخ رشد مثبت اقتصادی و افزایش آمارهای بیمه ای دانستند.

حالا رئیس جمهور در دومین سالگرد تشکیل دولت تدبیر و امید دوباره از بیکاری جوانان به عنوان مهمترین دغدغه دو سال آینده دولت یازدهم یاد کرده و عنوان داشته است: دغدغه امسال و سال آینده دولت درست کردن اشتغال برای جوانان است و مسائل بازار کار باید با سرمایه گذاری‌های جدید درست شود. اگر شرایط سرمایه گذاری درست نشود، به جایی نمی رسیم و هرچند در سال گذشته ۵۵۰ هزار شغل جدید در کشور ایجاد شد اما از سویی مشاغل فراوانی نیز از بین رفت؛ از این رو آمار اشتغال در کشور مناسب نیست.

وی همچنین در سفر روز گذشته خود به خراسان شمالی بیان داشته است: بیکاری مهمترین مشکل اجتماعی امروز جامعه است و چرا باید امروز در ایران با عظمت با این همه ظرفیت‌‌های اقتصادی و جوانان لایق و تحصیلکرده با چنین حجمی از بیکاری مواجه باشیم؟

ورود سالیانه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تقاضای شغل به بازار

علیرضا حیدری در گفتگو با مهر درباره نارضایتی رئیس جمهور از عملکرد اشتغالی دولت در ۲۴ ماه گذشته و قرار گرفتن بحران بیکاری جوانان در مهمترین اولویت داخلی دولت تا دو سال آینده، با بیان اینکه دولت هم اکنون با فقر شدید منابع مالی مواجه است، گفت: دولت باید درآمدهای نفتی و مالیاتی خوبی داشته باشد که در حال حاضر از این دو بخش نمی تواند منابع مناسبی به ویژه در نفت به دست آورد.

این کارشناس بازار کار اظهارداشت: کارگاه ها و بنگاه ها در حال حاضر از اوضاع مالی مناسبی برخوردار نیستند و تنها هنری که دولت در دو سال گذشته داشته، این بود که توانست با تثبیت مولفه های اقتصادی، شرایط و بستر سرمایه گذاری ها را فراهم کند.

حیدری با تاکید بر اینکه این شرایط باعث شده تا امروز افراد بدون ترس از بروز نوسانات شدید سال‌های گذشته در برخی سرمایه گذاری ها وارد شوند، بیان داشت: همچنین دیگر خبری از اختلالات یکباره و ناگهانی قیمت‌ها در بازارها نیست.

این کارشناس بازار کار گفت: به صورت کلی، دولت تا به امروز تنها بازارها را به آرامش نسبی رسانده و نمی توان انتظار داشت با وجود شرایط گذشته، در کوتاه مدت بازار کار بتواند از بحران بیکاری نجات یابد؛ بنابراین انتظار تحول یکباره در مدت زمان یکی دو سال، خیلی درست نیست.

به گفته حیدری، کشور فرصت‌های فراوانی را در یک دهه اخیر از دست داده و در حال حاضر سالیانه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون نفر به متقاضیان شغل کشور افزوده می‌شوند. نرخ رشد منفی اقتصادی در سال‌های اخیر و در نتیجه متوقف شدن جریان اشتغال‌زایی، باعث شده تا بازار کار با انبوهی از تقاضاهای اشتغالی کارجویان جوان مواجه باشد.