همزمان با آغاز هشتمين دور مذاكرات هسته‌يي در وين ميان معاونان وزارت خارجه كشورمان و گروه 1+5 جان كري وزير امورخارجه امريكا در مورد ابعاد نظامي احتمالي برنامه هسته‌يي ايران كه يكي از موارد مهم اختلاف ميان ايران و غرب بوده است اظهاركرد كه امريكا نگاه رو به آينده را در مورد برنامه هسته‌يي ايران مد نظر دارد و در اين مورد به گذشته نظري ندارد. در همين خصوص آسوشيتدپرس به نقل از دو مقام آگاه ديپلماتيك از 10مورد اختلاف حل نشده ميان ايران و 1+5 در اين مذاكرات خبر داد.

 نگاه به گذشته نداريم

جان كري، وزير امورخارجه امريكا ابراز اميدواري كرد كه سفرش به وين پايان‌بخش مذاكرات مربوط به برنامه هسته‌يي ايران باشد. وي در نشست خبري خود كه از طريق ويديو كنفرانس برگزار شد درباره روند مذاكرات هسته‌يي ايران و گروه 1+5 و حضورش در اين رايزني‌ها اعلام كرد كه طي روزهاي آينده با توجه به اينكه پيشرفت مذاكرات هسته‌يي در وين چگونه خواهد بود به وين كه ميزبان مذاكرات است خواهم رفت، اگرچه هنوز تاريخ دقيق سفرم مشخص نيست. واضح است كه موانعي در اين مسير وجود دارد اما مواضع ما در مقايسه با آنچه كه در برنامه اقدام مشترك و در مصاحبه‌ها و رايزني‌ها با افراد طي چند ماه گذشته اعلام كرده‌ام، ذره‌يي تغيير نكرده است. اين رايزني‌ها دشوار و حساس است و همانطور كه هميشه گفته‌ام، شتابزده توافق نخواهيم كرد كه فقط يك توافق كرده‌ باشيم و توافقي كه ما را به هدفمان نرساند، امضا نخواهيم كرد.

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا امريكا در اين مذاكرات امتياز مي‌دهد و قرار است در باره موضوعات مختلف مورد بحث شامل لغو تحريم‌ها و وجود ابعاد نظامي احتمالي چه تصميماتي بگيرد، بيان كرد: واضح است كه در مذاكرات بده بستان‌هايي وجود دارد؛ اما آنچه در لوزان اعلام كرديم همانند برنامه اقدام مشترك شامل پارامترهاي كليدي بود كه لازم است محقق شود. به عنوان مثال موضوعي مثل وجود ابعاد نظامي احتمالي در برنامه اقدام مشترك مورد توجه قرار گرفته و قرار است در متن توافق نهايي به آن رسيدگي شود. اين موضوع همچنان حقيقت دارد و بايد اتفاق بيفتد. ما بايد با دقت سوالاتمان را در اين زمينه حل كنيم. دسترسي از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. از ابتدا مهم بوده و هنوز هم مساله‌يي حساس است. ما در لوزان به اين موضوع پرداخته‌ايم و آنها خطوط اصلي هستند. برخي مسايل اساسي وجود دارد كه پايبندي به آنها براي يكسان ماندن تعريف از يك توافق خوب كه در لوزان درباره آن صحبت كرديم با توافقي كه هم‌اكنون درحال مذاكره بر سر آن هستيم ضروري است و اين چيزي است كه تغييري نكرده و نخواهد كرد و نمي‌تواند تغيير كند. آنها را بايد در راستاي خطوطي كه در لوزان تعريف شده، حل و فصل كرد. كري همچنين در پاسخ به سوالي در باره اينكه آيا حل كامل موضوع ابعاد نظامي احتمالي بخشي از شروط توافق با ايران و اقدام براي كاهش يا لغو يا تعليق تحريم‌هاي ايران است و اينكه آيا اين موضوع قابل مذاكره است، گفت: موضوع وجود ابعاد نظامي احتمالي در برخي رايزني‌ها در اين زمينه كمي تحريف مي‌شود. ما روي اين موضوع متمركز نشده‌ايم كه ايران در باره آنچه در يك مقطع زماني يا هر زمان ديگري انجام داده، توضيح دهد. ما مي‌دانيم كه آنها چه كاري انجام داده‌اند و هيچ ترديدي نداريم. ما از فعاليت‌هاي نظامي خاصي كه آنها مشغول انجام آن بودند كاملا مطلع هستيم. آنچه ما در باره آن نگران هستيم، آينده است. براي ما ضروري است كه بدانيم فعاليت‌هايي كه متوقف شده‌اند در آينده چگونه خواهند بود و اينكه بتوانيم با روشي مشروع اقدام مناسب درخصوص آن فعاليت‌ها را به‌كار‌ گيريم. اين مطمئنا يكي از نيازمندي‌هاي ما براي قضاوت در باره آن چيزي است كه بايد در يك توافق قانوني به دست ‌آيد. براي داشتن توافقي كه بتواند عاملي براي كاهش عمده تحريم‌ها شود بايد پاسخ آنها را داشته باشد.

 لغو تحريم پيش از توضيحات ايران

در همين راستا روزنامه نيويورك تايمز در واكنش به سخنان جان كري نوشت: سخنان وزير خارجه حاكي از آن است كه تحريم‌هاي اقتصادي اصلي عليه ايران مي‌تواند پيش از آنكه بازرسان بين‌المللي به پاسخ‌هاي مورد در خواستشان در باره فعاليت‌هاي هسته‌يي گذشته اين كشور دست يابند، كاهش يابد. به نوشته اين روزنامه امريكايي، سوالات در باره اينكه دانشمندان هسته‌يي ايران پيش‌ از يك دهه قبل روي چه چيز كار مي‌كردند هم‌چنان يكي از مسايل در مذاكرات هسته‌يي است. رابرت آينهورن، مذاكره‌كننده هسته‌يي پيشين امريكا تا سال 2013 در اين باره گفت: شايد سوالات در اين زمينه سخت‌ترين مساله حل نشده در مسير دستيابي به يك توافق هسته‌يي با ايران باشد. نيويورك‌تايمز در ادامه نوشت: آنهايي كه با درخواست از ايران براي توضيح كامل در باره فعاليت‌هاي گذشته‌اش مخالفند، مي‌گويند كه اين كشور هيچگاه از حرف خود مبني بر اينكه به بيگانگان اجازه نمي‌دهند دانشمندان هسته‌يي‌شان را به چالش بكشند، دست بر نمي‌دارد. آنها همچنين مي‌گويند كه مهم اين نيست ايران را براي توضيح در باره برنامه‌اش در سال‌هاي پيش از 2003 تحت فشار قرار دهيم بلكه مهم اين است چارچوبي تعيين شود كه به آژانس اجازه گفت‌وگو با دانشمندان هسته‌يي را بدهد و بتواند به سايت‌هاي تحقيقاتي نظامي كليدي اين كشور دسترسي داشته باشد تا امريكا و ديگر هم‌پيمانان مذاكره‌كننده‌اش از برنامه هسته‌يي ايران اطمينان يابند. همچنين ديويد آلبرايت، رييس انديشكده علوم و امنيت بين‌الملل اين اظهارات جان كري را تضعيف‌كننده موضع قبلي امريكا دانست و گفت: اگر دولت امريكا اطلاعات زيادي در باره برنامه هسته‌يي گذشته ايران دارد بايد آن را علني كند كه شامل اسامي، تاريخ، فعاليت‌ها و اماكن باشد.

 ايران و 1+5 به زودي به توافق مي‌رسند

ولاديمير وارونكوف، نماينده ويژه روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي وين در مصاحبه با اينترفكس اعلام كرد كه احتمالا ايران و 1+5 به زودي به توافق جامع هسته‌يي مي‌رسند. به گزارش فارس، وي همچنين درخصوص ديدار سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه با يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درحاشيه نشست بين‌المللي اقتصادي سنت پترزبورگ در باره ايران گفت: نشست بين آمانو و لاوروف در قالب نشست بين‌المللي اقتصادي سنت ‌پترزبورگ برگزار مي‌شود. آنها درخصوص مشاركت آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در اجراي توافق جامع در صورتي كه بين ايران و 1+5 تحقق يابد و احتمالا به زودي محقق مي‌شود، گفت‌وگو مي‌كنند.

از طرف ديگر ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه نيز قرار است براي بحث در مورد پرونده هسته‌يي ايران با مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ديدار كند.

 احتمال تمديد مذاكرات تا اواسط مرداد ماه

آسوشيتدپرس روز گذشته به نقل از منابع ديپلماتيك نوشته است كه ايران و گروه موسوم به 1+5 همچنان بر سر همه موضوعات اصلي اختلاف‌نظر دارند. دو ديپلمات كه خواسته‌اند نامشان فاش نشود در آستانه آغاز دور تازه مذاكرات هسته‌يي گفته‌اند با توجه به اختلافات باقي‌مانده، انتظار مي‌رود كه گفت‌وگوها تمديد شده و در ماه جولاي (اواسط تير ماه تا اواسط مرداد) ادامه يابد. ايران و 6 كشور بايد تا روز پايان ماه ژوئن (10تير ماه) به توافق جامع دست يابند با اين حال تداوم اختلافات موجب شده تا احتمال تمديد گفت‌وگوها تقويت شود. به نوشته آسوشيتدپرس قرار است نحوه اجراي توافق در 4 يا 5 ضميمه تشريح شود.

با اين حال ديپلمات‌ها مي‌گويند به دليل وجود اختلاف نظر بر سر جزييات همچنان تمامي ضمائم ناقص است. به گفته ديپلمات‌ها متن اصلي به دليل وجود اختلاف بر سر 10موضوع اساسي داراي ده‌ها جاي خالي است كه هنوز پر نشده است.