تسریع کننده های  فاصله بین نسلی در شوش

بیکاری:

بیکاری به عنوان یکی از تسریع کننده ها ، برهم زننده و تضعیف کنندهء تعادل در جامعه ی شوش معاصراست. از نظرفاصله نسلی، وجود بیکاری در شوش از سه منظر قابل تحلیل است.

نخست این که بیکاری باعث می شود افراد بیکار احساس بی ارزشی و بی عزتی کنند در نتیجه حاصل آن علاوه بر آسیب های روانی و اجتماعی ، باعث دوری از تعامل طبیعی با سایر افراد خانواده و جامعه می شود.

قطعاً وقتی فرد یا افرادی در این شهر باستانی - مذهبی ، بیکار باشند می توانند تنش های بسیاری را با اعضاء جامعه و خانواده های خود ایجاد نمایند. تعارض بیکاران با اعضاء خانواده و جامعه ، به رویایی مداوم و اختلاف درون خانواده ای و درون اجتماعی منجر می شود در نتیجه هم در خانواده ،( اگر بیکاران جوان باشند ) و هم درجامعه حرمت بزرگسالان ( پدر و مادر) به مرور شکسته می شود که این  نه با الگوهای حرمت گذاری دیرینه ی مردم این شهر نسبت به بزرگترها و پدر و مادرها، سازگاری دارد و نه ( اگر بیکاران متاهل باشند) با الگوی مناسب فرزند پروری در خانواده های اصیل و فرهنگی این شهر  در تناسب است .

دوم ضعفی است که بیکاری بر حُسن روابط انساني در شوش معاصر  می گذارد. برای مثال اثر بیکاری باعث می شود اگر فرد بیکار سرپرست خانواده باشد، نتواند هزینه کردهای مناسبی را برای گذرانِ سرگرمی ها، تفریح ها  و در کنار هم بودن ها را برای اعضاء فراهم نماید در نتیجه چنین خانواده ای نمی تواند احساس و عاطفه ای  را که نمود خانواده های این شهر فرهنگی است، تداوم ببخشد. بنابراین با حل معضل بیکاری می توان از این عامل که افزایش دهنده  فاصله ی نسلی در شوش است، پیش گیری کرد.

کاری که بطور مشخص  مسئولان می توانند در این راستا انجام دهند راه اندازی کارخانه هایی است که در گذشته صدها نفر را به عنوان کارگر و کارمند و... تامین معاش می کرد.

بی گمان با ایجاد اشتغال هم آسیب های اجتماعی بیکاری در شوش کاهش خواهد یافت و هم با امکان درآمد، و برآوردن نیازهای عاطفی بین نسلی در شوش معاصر، جامعه ای پویا و فعال و شادکام  ، فارغ از دغدغه های گسست نسلی را می توان رقم زد.

سوم وجود بیکاری می تواند اشاعه دهنده و رونق بخش فقر در شوش معاصر و تقسیم کننده مردم آن به فقیر و غنی شود. نتیجه طبیعی این قطب بندی ناخواسته ، جز افزايش دهنده ء فاصله و شكاف طبقاتي  و نیز تضعیف کننده ی روابط مثبت میان مردم با همدیگر و نیز ضعف رابطه درون گروهی آنان با دوستان و خويشاوندانشان و درنهایت تسهیل کننده ی  زمينه ها براي ايجاد انحرافات  و شکاف های اجتماعي در این شهرباستی - مذهبی پیامدی نخواهد داشت.

ضعف نظام آموزش عالی :

متاسفانه نظام آموزش عالی در شوش بر مبنای انسان پروری و اشتغال آفرینی استوار نشده است. وجود فارغ التحصیلانی که با داشتن مدرک دانشگاهی ، توان خلق کاری را ندارند امروزه شوش را با معضلی به نام بیکاران با سواد روبه روکرده است.

این رویه در تربیت نسل جوان  حتی باعث شده تا مشاغل بسیاری که در شوش معاصر می توانند در کاهش بیکاری موثر واقع شوند، منزلت شان را کم کم ازدست بدهند یا حتی با دیده حقارت بدان ها نگریسته شود.

سوالاتی که در این رابطه مطرح می شود این است که اولاً  چرا جوانان شوشی موفقیت را فقط  در رفتن به دانشگاه باید بدانند؟ ثانیا چرا دستگاه های فرهنگی ، نتوانسته اند به این نسل بباورانند که  می تواند به جای رفتن به دانشگاه  در مشاغلی  نظیر، برقکاری، مکانیکی، جوشکاری و مهارت های دیگر به عنوان پیشه فعالیت کنند؟ چرا نظام آموزش عالی و حتی آموزشگاهی شوش نباید با توسعه رشته های مهارتی، این نسل رابه سمت  مهارت آموزی سوق دهد؟

بنابراین ضعف دانشگاه ها و بی برنامگی در ایجاد رشته های تحصیلی  و تربیت نسل جوان می تواند با اشاعه غیر مستقیم بیکاری ، به گسست یا فاصله  نسلی در شوش دامن بزند.

متاسفانه فضای حاکم بر تحصیل و شغل در شوش معاصر (مانند فضای عمومی کشور) فضایی نخبه خواه و نخبه پروراست در حالی که با توسعه ی رشته های مهارت محور، می توان از هدر رفت نیروی انسانی  و سرخوردگی های ناشی از آن مانند فاصله نسلی پرهیز نمود.

عدم گسترش کیفی روستا ها

وقتی در یک جامعه میان مناطق مختلف آن از نظرامکانات یا وضعیت رفاه بطور منطقی پراکندگی وجود نداشته باشد در آن اجتماع ، فاصلهء نسلی بین بخش های آن از جمله روستایی - شهری می تواند قابل انتظار باشد.

هرچند امروزه حتی روستاییان هم به یُمن تکنولوژی ها و رسانه ها، در معرض تبلیغ شیوه زندگی شهری قرارگرفته اند اما مهاجرت روستاییان به شهر به دلیل کمبودها و عدم رشد کیفی زندگی در روستا می تواند عاملی برای گسست فرهنگی و فاصله نسلی درجامعه باشد.

تغییری که بناچار در سبک زندگی روستاییان ساکن شهر بوجود می آید می تواند هم پیوند عاطفی آنان با خویشاوندان و زادگاه شان را به مرور دچار خدشه کند و هم در صورت وجود، کاملاً ناهمخوان با آداب ، رسوم و سنت هایشان نماید.

بی گمان چنین تغییرات دامنه دار به مرور دارای پیامدهای عمیقی در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بر جامعه روستایی از جمله پوشش، تولیدات خانگی، نوع فعالیت های مربوط به فراغت و...، آنان ایجادخواهدکرد.

برای مثال آرایش ظاهری و پوشیدن لباس های مُد روز به جای لباس محلی که امروزه میان نسل جوان روستایی با نسل میانسال خود در برخی مراسمات (بویژه در جشن ها) قابل مشاهده است ، نشان از تفاوت سلایق، علایق و الگوها با نسل گذشته خود و در نتیجه فاصله نسلی است.

رکود ورزش:

شوش جامعه ای ورزش دوست و ورزشکار پرور است. بنابراین ظرف بزرگ ورزشِ شوش ، می تواند پرکننده ی بسیاری از فاصله ها و شکاف ها در این شهر باشد. ورزش شوش وارثِ گذشته ای پر رونق است که می تواند با برگزاری مسابقات مختلف ، حضور پرشور مردم در ورزشگاه ها و میادین ورزشی را در پی داشته باشد که در نوع خود نمودی برای همبستگی و کاهنده فاصله ی نسلی و فراهم کننده ی دلمشغولی های بسیاری برای ورزش دوستان این شهر باستانی - مذهبی در تمام محلات باشد.

بنابراین ورزش شوش ، ثروتی اجتماعی و تنها بستری است که هر چه برای آن هزینه کنند، بی هیچ ضرری، فقط منفعت عاید شوش معاصر خواهدکرد. زیرا ورزش در شوش، سن و سال بردار نیست و تمامی اقشار این شهر را چنانچه برنامه ای منسجم برای اشاعه آن وجود داشته باشد، می تواند به عنوان کاهش دهنده ( یا از بین برنده ی ) تعارضات فردی و اجتماعی و افزایش دهنده ی وابستگی نسلی در عمق زندگی خانوادگی ایفای نقش کند.

استفاده از نخبگان رشته های مختلف ورزشی در برنامه ریزی های مربوط به ورزش و نیز بازگرداندن درخشندگی به انواع ورزش های محلات و محلی می تواند عاملی برای توسعه شادکامی  منابع انسانی این شهر باستانی - مذهبی تلقی شود.

نتیجه گیری

جامعه معاصر شوش، نسلی آغشته با تنوع های فرهنگی  است. هرچند به نظر نمی رسد قوت این تفاوت ها به گونه ای باشد که باعث تقابل و تضادحادِ بین نسلی در این شهر شود اما باید پذیرفت جامعه معاصر شوش با نسل یا نسل هایی نو مواجه است.

به بیان بهتر، در مورد وضعيت نسلی در شوش معاصر، اگرچه مي توان از تفاوت معنا داری ميان نسل ها سخن گفت؛ اما بدون ترديد شدت تفاوت ها در آن حد نيست كه بتوان از آن به شکاف نسلي  یاد کرد.

بهترآن است که اگر هم شکافی در بعدنظری احساس می شود از آن به عنوان "فاصله" آن هم در الگوهای فکری و فرهنگی نام برده شود. زیرا، واحدهای نسلی شوش معاصر با تجربیات متفاوت، در مقوله های فرهنگی اجتماعی  دارای تفاوت شده اند.

معمولاً نوعی اختلاف نظر و تفاوت در نگرش های مربوط به شکاف نسل در شوش می تواند وجودداشته باشد که ما بخشی از این اختلاف نظرها را در دو مولفه فاصله فرهنگیِ توسعه خواه و آرمان خواه دسته بندی کردیم.

هرچنداین جداسازی و مرزبندی تاکنون برای این شهر باستانی به مرحله چالش های بین نسلی نرسیده است اما چنانچه مسئولان بخواهند با نادیده انگاری از این مساله در گذرند، احتمال زمینه سازی برای ایجاد شکاف بین نسلی را برای این شهر مهیا خواهندکرد!

عزیزاله احمدی - معاون مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا