عزیزالله احمدی - معاون فرهنگی ایران اُنا: نقد، واکاوی و بررسی برخی خلقیات ما به عنوان یک مطالعه فرهنگی روشنگر حقایقی خواهد بود که می تواند ما را در فهم برخی خلقیاتی که امروزه برذهنیت و عمل  ما چیرگی دارد و مانعی بر سر راه تعامل  و  دادستد فکری ما(تعاطی) برای تعالی شوش می شود ، کمک نماید.از آنجا که به فرموده قرآن "إِنَّ اللهَ لاَ يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ" بنابراین گام نخست تغییر ،شروع تغییر در خلقیات خویش و سپس جامعه ی خویش است. شناخت و دگرگونی در خلقیات خود به نفع داشتن یا ایجاد رابطه ای همدلانه و تسهیل گری برای رسیدن به تجمیع نظر ها در جهت رشد و توسعه شهر تاریخی-مذهبی (که هم اکنون جهانی شده است) شوش یکی از ضروریات امروزی ماست که می تواند مارا در رفع موانعی که شوش را دررسيدن به راه‌حل‌ها ، راه‌كارها یا كشف و چاره‌جويي ها برای ضعف‌ها خود(فرهنگي، اجتماعی و...) رهنمون سازد. همان راه‌حل‌هاي بدیعی كه برای رشدپایدار شوش در بستر زمان بسیار حیاتی می نماید.

ضرورت شناخت خلیقات

برای شناخت بهتر خلیقات خود و حتی مردم خود ، گزاره‌هايي وجود دارد كه خيلي قابل توجه‌اند . در نتیجه اگر ما بتوانیم این گزاره‌ها را تقريباً يك كاسه كنيم می توانیم  در نهایت به نقطه می رسیم که از آن می توان به عنوان فرهنگ خود و مردم خود دست یابیم.باوجود خلیقات برتری چون دلسوزی،همزیستی مسالمت آمیزقومیت ها و ...، که در فرهنگ ذهنی و عمومی شوش وجود دارد اما البته در این میان ما به گزاره‌هايي نیز برمی خوریم که در طول زمان توانسته است مانعی در جهت  در ارتباط و نشستن ما در کنارهم هم باشد. مثلاً اگر برخی مي‌گويند ، ما راحت طلبیم ، كم كاریم؛ فعاليت مشترك جمعي و گروهي در بين ما ضعيف است ؛ دو رويي در ميان ما رواج دارد ؛ احساسات ما بر خردورزي ما چيره است ، یا این که ما در عرصه مختلف مسائل اجتماعی ،سياسی، توسعه ای و...  ايده‌آليست و آرمانگرایم تا رئالیست و واقعگرا ؛ خودمداریم  و در نتیجه به سختي مي‌توانیم به توافق‌هاي پايداري با خود یا مسائل مان برسیم... همه حکایت از برخی ضعف ها در خلقیات ماست که حتی می توانیم آنها را بين مردم كوچه بازار ، ادارات ، مدارس ، خانه‌ها ، نیز ببینیم .

بخشي از عادات و روحيات ما، به قدري بحث‌انگيز است كه ارزش آن را دارد كه فرهنگ‌وران، خبره‌ها و آنهايي‌كه تجربه‌هاي‌ زيستي در عرصه‌ي فرهنگ و عمل فرهنگي و عمل اجتماعي دارند ، دور هم جمع شوند ، با حس مسئولیت، به سر وقت آن بروند كه چرا اين گزاره‌ها وجود دارد ؟ آيا واقعاً فرهنگ‌ ما مشکل دارد ؟اين دروغ گويي كه مي‌گويند ، اين خودمداري ، اينكه نمي‌توانيم كار جمعي بكنيم ، اينها واقعاً چه هستند؟ اينها نياز به حلاجي و به شكل علمي و روشمند ، گشودگی دارند .ارزش پرداختن به این امر مهم می تواند ما را امیدوار  کند تا بتوانيم از آن بهره‌وري ،نتيجه و بازدهي خوبي  در جهت حل و فصل مسائل خود و در نتیجه مسائل شهر شوش داشته باشیم.

عدم تعریف دقیق

عدم تعریف دقیق  مشکلات، مسائل ، علایق،و ... یکی از خلقیاتی است که موانع همگرایی کامل ما در شوش شده است.کمتر اتفاق افتاده که ما قبل از بروز اختلافاتمان ، نخست بیاییم آن علایق یا موارد را "تعریف"کنیم. زیرا محدود كردن اضلاع  معضلات و تمركز كردن به بخشي خاصی از آن  می تواند بسیارمفيد باشد. اگر ما اهل تعریف باشیم قطعا می توانیم پس از پذیرش  تعریفی خاص از مشکلات  شوش ، به  توافقی بر سر راهکارهایمان نیز نائل شویم.برای مثال اگر معضل- از نظر ما- اين است كه چرا شوش در جهت رشد دارای روندی کند است و ما فكر مي‌كنيم كه يكي از دلايل و موانع آن ، فرهنگي است ، باید نخست  معنی "رشد" دقیقاً مشخص شود تا مقیاسی  برای ما در توافق بر کندی یا غیر آن بدست دهد.حال اگر ببینیم  به فرض "فرهنگ" ما عامل بروز چنین معضلی است پس باید راهکارایی را برگزینیم تا ما را در اصلاح فرهنگی کمک کند.البته باید تلاش کرد در حل مسائلی کوشید که معضلی فراگير و مبتلابه همه مردم شوش باشد نه عده ای خاص.

نکته قابل ذکر این است که هرچند حل مشکلات جزیی نیز بخشی از فرایند حل معضلات جامعه امروزی ماست اما اگر بتوان نخست به سراغ معضلات عمده رفت شاید بسیاری از معضلات ریز تر خودبه خود از جامعه ی ما از بین برود . به بیان دیگر یکی از علل ناکامی ما در برآوردن خواسته های مردم شوش این است که ما معمولاً پس از تعریف یک معضل در گام نخست سریع" از آن ته باريك قيف ، كار را شروع مي‌ کنیم" و همین امر خود باعث می شود تا ما کمتر ذهن خود را معطوف به راه حل های  اکتشافی  و عمده نماییم .

فراخ گویی

فراخ گویی ، و باز کردن مساحت های بزرگ کلامی ضمن مواجه کردن ما با عرصه های وسیع و ناشناخته ،اولین نتیجه اش روبه رو شدن ما"وحشت "ها است. فراخ گویی به عنوان یک ضعف فرهنگی حاکم بر خلقیات ما ، الزاما می تواند به ابهام گویی ما منتج شود.بنابراین اگر بتوانبم در ابتداي كار یا حل و فصل مشکلات شوش، مقداری از كليت گویی در باره موضوع بکاهیم و ذره‌بين کلام خود را  مقداری پايين‌تر ببريم و جزييات بيشتري را ببينيم،فهم مشکلات و یافتن راه حل ها بهتر محقق میشود. ؛ في‌المثل ما مي‌دانيم كه برخي از مشكلات جامعه ما در زندگي فردي و جمعی‌ اش که هم مزاحم ماست و  هم ما را رنج مي‌دهد همين عدم توفيقي است كه ما در كار جمعي ، قانون‌گريزي ؛ مستبدپروري ؛ كارگريزي (به معنی بر عهده گرفتن کار و ناتمام گذاشتن آن  یا عدم صداقت تا پایان آن) اشاره کرد که هر كدام از اينها خصلت‌ها و عاداتي هستند كه مانع پیشرفت معنا دار ما در زندگی جمعی و زیست اجتماعی ما در شوش شده است.

یکجانبه نگری

یکی دیگر از مشکلات خُلقی ما که باعث شده است ما نتوانیم برای حل مسائل فردی و اجتماعی خود و شهر خود در کنار یکدیگر بنشینیم و مباحثی نتیجه بخش داشته باشیم این است که ما فکر می کنیم ، این فقط ماییم که توان حل مشکلات را داریم و دیگران از چنین توانایی بی بهره اند!!  جای گزینی تنگ نظری ها به جای سعه صدر، حریصی طبع به جای مناعت طبع، خود بینی افراطی به جای دیگربینی نامغرضانه و ... و... همه جز معضلاتی است که اکثراً به آن دچاریم و مانع همگرایی های انسانی ما در جهت توافق بر سر چیزهایی شده است که همه ی ما بدان علاقه داریم.وقتی علي الاصول برخی که در جامعه دارای شأنی فرهنگی، اجتماعی ،سیاسی یا اقتصادی اند منتهی فکر می کنند باید همه از الگوي نظري آنان تبعيت کنند ، خود به مانعی  مهم برای تعالی جامعه شوش مبدل شده است.به بیان بهتر نباید برخی که نگاهشان به امور ، صرفا نگاهی سیاسی است بخواهند به هر طریقی نگاه خویش را بر نگاه دیگرانی که به مسائل رویکرد های دیگری دارند ، تحمیل کنند یا بلعکس.

دیدن با چشم دیگری

یکی از معایب خلق و خو ی ما این است که علی العموم در طرح مسائل ، به جای این که تحلیل خود را بیان کنیم غالبا از چشم و حس دیگران استفاده می کنیم!. یعنی به قول "انیشتین" : کم اند کسانی که می توانند با چشم خودشان ببینند و کم اند کسانی که می توانند با قلب خودشان احساس کنند" . پس بسیار کم اند افرادی که در جامعه ما می توانند مشکلات را خود ببینند و خود احساس کنند.!! زیرا لازمه این" خود بینی و خود احساسی "این است که فرد در طرح مشکلات  دارای خُلقی بی غرضانه باشد و تمایلی به جهتی خاص نداشته باشد.

عدم اعتراف به خطا کاری

از جمله خلقیات دیگر ما که مانعی بر راه پیشرفت شوش معاصر شده این است که ما کمترین اعتراف را نسبت به خطاکاری و قبول اشتباه خود ابراز می داریم .شاید دلیل این عدم اعتراف گویی این باشد که  متاسفانه قبول خطا منجر به بی اعتبار شدن شخص در اذهان خواهد جامعه می گردد !! بنا براین تا کنون کمتر مشاهده شده که شخص یا مسئولی به خطاکاری خود در حوزه رفتار یا مسولیتش اعتراف کند بلکه در عوض همیشه خود را مبرا از خطا جلوه  می دهند این خُلق غالب رفتاری حتی باعث شده است تا آنان در بیشتر محافل لبی نصیحت گر  داشته باشند در حالی که هیچگاه خود را مخاطب  آن نصایح  قرار نمی دهند .

باری به نظر می رسد برای یافتن مسیر صحیح تعالی شوش با ید ضمن تعدیل خلقیات خود  4 گام اساسی ذیل را برداشت.

1-شناخت و توافق بر مسائل و مشکلات "رشد و توسعه ی شوش" با در نظر گرفتن "ماهیت" فرهنگی و اجتماعی آن مسائل و مشکلات

2- اولویت بندی مسائل و مشکلات (با توجه به همان شناخت ها و توافق ها)

3- بررسی "روش مند و علمی" آن اولویت ها  به منظور فهم ِ علل "بروز" و فهمِ علل"تداوم"آنها

4- ارائه یا كشفِ راهكارهاي "عيني ، كاربردي و عملياتي "برای کاستن اثر "بروز" و "تداوم" فرا روی "رشد و توسعه شوش"